"Dwaj bracia" – Miłość w krainie zła - Recenzje książek

Urodzony w 1959 roku w Wielkie Brytanii Ben Elton oparł powieść na losach własnej rodziny i zadedykował ją dwóm stryjom. Zanim sięgnąłem po tę pozycję, skądś kojarzyłem nazwisko tegoż autora, ale musiałem odświeżyć pamięć. Teraz już wiem, że ten pan był jednym ze scenarzystów uwielbianych, znanych też w Polsce, cenionych komediowych seriali: „Czarnej żmii” i „Cienkiej niebieskiej linii”. W obydwu główną rolę grał Rowan Atkinson. Poza tymi tytułami Elton napisał aż trzynaście powieści, m.in. dystopijną „Ślepą wiarę” i „Telefon z przeszłości”. „Dwaj bracia” to pierwsze jego książkowe dzieło, z którym się zapoznałem.

To, co może zachwycić, wręcz chwycić za gardło, to nie główny, romansowy wątek, tylko świetnie zarysowane historyczne tło, które poraża autentyzmem i dbałością o szczegóły. Wszystko zaczyna się w roku 1920 w Berlinie. Mieszkańcy nadal żyją w cieniu po niedawno przegranej Wielkiej Wojnie. Ogólnie panuje bieda, a w ciemne zaułki lepiej się nie zapuszczać. W tym niepewnym miejscu i czasie w szpitalu przychodzą na świat dwaj chłopcy: Otton i Paulus Stengel. Ich matka Frieda i ojciec Wolfgang są Żydami. Ale nie to będzie sekretem, który przez wiele lat będą skrywać przed swoimi synami. Jednocześnie w tym samym roku rodzi się inne głośniejsze „dziecko”, a jego pełne imię to Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników – organizacja, której „serce” w trakcie „dojrzewania” stanie się czarne jak smoła. Bracia dorastają więc w mrocznej epoce, która swoje apogeum osiągnie, gdy oni będą już nastolatkami, zakochanymi po uszy w tej samej dziewczynie – bogatej Żydówce Dagmarze. Jednak to nie ich buzujące hormony przejmą nad nimi kontrolę, tylko będący bogiem dla „prawdziwych Niemców” Adolf Hitler. Bo zgodnie z jego retoryką, za całe niemieckie zło odpowiedzialne jest żydowskie robactwo, a robactwo najlepiej jest zdeptać, tak, aby już nigdy nie zagrażało porządnym obywatelom. Beztroska jest echem przeszłości, ale bliźniacy potrafią jakoś sobie radzić. Różnią się charakterem i… wyglądem. Otton to w gorącej wodzie kąpany rycerz. Paulus jest jego przeciwieństwem – spokojny, inteligentny, trzeźwo myślący. Niestety, obaj tracą głowę dla urokliwej lolitki, mimo że do ich „Sobotniego Klubu” należy jeszcze jedna dziewczyna – Silke.

Elton przez ponad pół tysiąca stron równolegle porusza się w dwóch płaszczyznach czasowych. Drugą są lata 50., kiedy jeden z braci przesłuchiwany przez agentów MI6, odpowiada na pytania dotyczące jej dawnej ukochanej i wspomina młodość. Był pewny, że zginęła, tymczasem oni pokazują pełen emocji list kierowany bezpośrednio do niego. Nadzieja walczy z zaskoczeniem i niepewnością. Czy to możliwe, że Dagmara pracuje dla komunistycznej Stasi? W Wielkiej Brytanii Stone (bo takie imię przyjął) pragnął znaleźć ukojenie i bezpieczeństwo. Ale nie może zapomnieć o tej pięknej, hipnotyzującej dziewczynie. Kto kogo zdradził, kto kłamał, a kto dotrzymał obietnicy? Do czego jest zdolny zakochany człowiek? Do czego może się posunąć, aby przeżyć w szalenie niebezpiecznym świecie? Czy nastoletnia miłość jest ślepym szczęściem? To kwestie, które stanowią clou książki.

„Dwaj bracia” to powieść, którą czyta się szybko, ale która nie wciąga aż tak, by o niej długo pamiętać. Autor ciekawie ukazuje warstwę obyczajowo-społeczną tamtego okresu. Ten panujący strach i terror mocno wkłują się niczym rozżarzona igła w oczy czytelników. Nieco słabiej wypada natomiast śledzenie losów młodych bohaterów i ich sercowych rozterek, a późniejsze momenty w Wielkiej Brytanii potrafią znudzić. Nic nie można zarzucić dialogom, ale czegoś tu zabrakło. Całość „ratuje” na szczęście wypchany po brzegi emocjami finał. Po przemyśleniu jednak książkę polecam. Nie tylko miłośnikom romansów.

Ocena: 6,5/10