O nasChronologiaArtykułyWspółautorzyPocztaZałóż bloga
 -

"Nienawiść" – Kiedy nadciągają demony… - Recenzje książek

„Nienawiść” Stanisława Srokowskiego to niełatwa lektura. Nie ze względu na styl, jakim jest napisana, ale z powodu tematu, jaki jest w niej poruszony. Bez wątpienia jest pozycją obowiązkową dla ludzi chcących poznać tragiczne dzieje Polaków na Wołyniu na początku lat 40. XX wieku. Książką smutną, nieoszczędzającą czytelnika brutalnymi opisami, sprawiającą, że ów – szczególnie wrażliwy – czytelnik zaciśnie pięści, czując się bezradnym na wszechpotężne zło.

Wstęp
Treść artykułu
Galeria zdjęć
Opinie
Polecane artykuły
aragorn136 (24997 pkt)Strona WWW Autora
Ilość odwiedzin:
3 065
Czas czytania:
3 383 min.
Autor:
aragorn136 (24997 pkt)
Dodano:
3001 dni temu

Data dodania:
2017-04-24 09:40:41

Po dwóch tomach historycznego „Wołynia. Wspomnień ocalałych” Koprowskiego, „Nienawiść” to kolejne, ważne uzupełnienie wiedzy o mordowaniu naszych rodaków na Kresach przez bandy UPA. Na tym zbiorze kilkunastu opowiadań wzorował się Wojciech Smarzowski, realizując nagrodzony Orłem „Wołyń”. Wydanie, które miałem w ręku, jest tym wznowionym w roku 2015. Warto nadmienić, że książka Srokowskiego otrzymała wyróżnienie od kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza.

 

Wyobraźcie sobie, że oto jesteście powtórnie dziećmi i wsłuchujecie się w opowieści babć i dziadków przy ognisku lub kominku. Malują przed Wami bajkowy świat pełen dobrych i szlachetnych stworzeń. Ośmioletni, drobny i chorowity autor „Nienawiści” też kochał takie opowieści i miał bujną wyobraźnię. Ale wkrótce bajkowe i piękne krainy, jakie ukazywały się przed jego oczami, zamieniły się w piekło. Nie metaforyczne, ale dosłowne… A każdy dorosły czytelnik zacznie pojmować, jak daleko mu do zidentyfikowania się z tym chłopcem. On był świadkiem ożywania demonów i bestii, jakby zeszły one prosto z obrazów Hieronima Boscha…

 

To, jak wyglądała nowa rzeczywistość początku lat 40. w rodzinnej wsi, najlepiej ilustrują słowa młodziutkiego autora i narratora w jednym: „Znikła jasna strona świata. Zaginęły radosne pieśni i wesołe tańce. Przyszła pora ponurych wiedźm, strasznych zbójów grasujących poda naszymi oknami i omamów straszących dzieci. Wszystko nagle na naszych oczach wyrosło. I wciąż olbrzymiało. Nabierało straszliwego, apokaliptycznego wyglądu. Miało stalowe oczy i żelazne ostre pazury. I my gwałtownie dorastaliśmy, mając malutkie serca i duże oczy wyobraźni”.

 

Srokowski – obecnie dramaturg, a także krytyk literacki, tłumacz i publicysta, twórca powieści i opowiadań, takich jak „Lęk” i „Repatrianci” wraca więc do tych przerażających lat dzieciństwa. Do czasów strasznych, tak strasznych, że wydawało się, iż faktycznie otworzyły się bramy piekieł. Gdzie umysły wielu Ukraińców zarażone zostały wirusem nienawiści. Czy „maleńkie anioły” wystrugane przez dziadka, uchronią małego chłopca i jego rodzinę przed narastającym, zbliżającym się złem? Stanisław Srokowski nie odpowie czytelnikom, skąd wzięło się źródło tytułowej nienawiści (nie zawarł tu szerszego kontekstu konfliktu polsko-ukraińskiego). Opisuje po prostu prawdziwe historie. Nie tylko własną, ale też te usłyszane dawno temu lub współcześnie – zachowane w pamięci żyjących i ich potomków. Nie tylko o ludobójstwie dokonanym na Polakach, ale również o eksterminacji Żydów.

 

Nie bez powodu wspomniałem wcześniej o opowiadaniach snutych przez dziadków, najczęściej tuż przed naszym zaśnięciem. Książka właśnie taki przybiera styl. Tak, jakbyśmy wszystko widzieli z perspektywy wówczas dorastającego ośmiolatka. Jednak bardzo daleko tym opowieściom do pięknych legend. Odnajdziemy tu co prawda barwne obrazy przyrody, naturę żyjącą własnym niezmąconym przez ingerencję ludzką życiem, jednak „Nienawiść” przede wszystkim wstrząsa. Ze strony na stronę ukazuje coraz to bardziej okrutne losy ofiar i ich sąsiadów innej narodowości, którzy pod hasłami wolnej i potężnej Ukrainy, szli mordować przyjaciół. Wsiąkamy w tę rzeczywistość z napięciem, bólem w sercu, stając się świadkiem krwawych sposobów zabijania całych rodzin. Gdzie zezwierzęcenie, szaleństwo i diabelska mistyfikacja banderowców (patrz opowiadanie pt. „Listy”) były tak wielkie, że nie mógł tego ogarnąć dorosły, a co dopiero dziecięcy umysł. Przeogromne wrażenie robi więc to zderzenie w części rozdziałów (opowiadań) makabrycznych faktów z dziecięcą niewinnością. Przecież na oczach Srokowskiego rozpadał się świat wartości, ludzka godność przestawała istnieć.

 

Autor jest niczym Dante. Lecz różni się tym, że zabiera nas w podróż w czasie, aby pokazać namacalne piekło istniejące na ziemi. Tu i teraz. Gdzie słowa moralność, sumienie i miłość zostały zdeptane przez nacjonalistyczną ideologię. Nie boi się też w jednym z opowiadań wspomnieć o odwecie dokonanym przez polskich chłopów na ukraińskich mieszkańcach jednej z wsi. Czyż jednak ta zemsta nie była uzasadniona (tak zastanowi się czytelnik)?

 

Dobrze, że dzięki niemu pamięć o wydarzeniach na Wołyniu nigdy nie zaniknie. Nie pozostanie jedynie zaklęta w kamieniach, jak pisał Kardynał Stefan Wyszyński. Autor przestrzega przed nienawiścią, pochylając się jednocześnie nad każdą wspomnianą tu ofiarą (mimo że ich nazwiska i imiona są często dziełem przypadku). W jego książce znalazło się również miejsce na solidarność i ludzkie odruchy. Podaje bowiem przykłady tych dobrych Ukraińców. Nie maluje świata totalnie czarno-białego. Człowieczeństwo gdzieś się jednak budzi, stawiając czoło potworom.

 

Spróbujcie się zmierzyć z tą książką. Na początku zaznaczyłem, że będzie to bardzo trudne zadanie. Natężenie opisów barbarzyńskich zbrodni może przytłoczyć. Jednak warto, a nawet trzeba się zmierzyć z tymi demonami, nawet jeśli będzie to ponad siły. I tym samym postarać się zrozumieć minione, ale jakby wciąż mocno żywe, przerażające czasy.

 

*Recenzja ukazała się również na portalu Centrum Sceny.pl

 

Ocena: 8/10

 

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję

Mogą Cię zainteresować odpowiedzi na te pytania lub zagadnienia:




Galeria zdjęć - "Nienawiść" – Kiedy nadciągają demony…

Temat / Nick / URL:

Treść komentarza:

Więcej artykułów od autora aragorn136

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2 dni temu

liczba odwiedzin: 205

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 18 dni temu

liczba odwiedzin: 307

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 40 dni temu

liczba odwiedzin: 153

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 65 dni temu

liczba odwiedzin: 288

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 90 dni temu

liczba odwiedzin: 219

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 143 dni temu

liczba odwiedzin: 457

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 110 dni temu

liczba odwiedzin: 547

Polecamy podobne artykuły

autor:piterwm90(218 pkt)

utworzony: 4377 dni temu

liczba odwiedzin: 4339

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2655 dni temu

liczba odwiedzin: 2554

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 2826 dni temu

liczba odwiedzin: 3185

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2947 dni temu

liczba odwiedzin: 5967

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2476 dni temu

liczba odwiedzin: 4482

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2483 dni temu

liczba odwiedzin: 2331

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3211 dni temu

liczba odwiedzin: 3159

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3034 dni temu

liczba odwiedzin: 2379

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3026 dni temu

liczba odwiedzin: 3306

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2395 dni temu

liczba odwiedzin: 3211

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2965 dni temu

liczba odwiedzin: 2635

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2328 dni temu

liczba odwiedzin: 2382

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4520 dni temu

liczba odwiedzin: 4232

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4148 dni temu

liczba odwiedzin: 4450

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3791 dni temu

liczba odwiedzin: 3702

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3420 dni temu

liczba odwiedzin: 3147

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 3208 dni temu

liczba odwiedzin: 2604

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3056 dni temu

liczba odwiedzin: 3993

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2722 dni temu

liczba odwiedzin: 8657

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2682 dni temu

liczba odwiedzin: 5418

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2581 dni temu

liczba odwiedzin: 4710

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 2331 dni temu

liczba odwiedzin: 4174

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2251 dni temu

liczba odwiedzin: 3725

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2229 dni temu

liczba odwiedzin: 4531

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2119 dni temu

liczba odwiedzin: 2224

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2299 dni temu

liczba odwiedzin: 2321

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1956 dni temu

liczba odwiedzin: 2774

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2293 dni temu

liczba odwiedzin: 2548

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1927 dni temu

liczba odwiedzin: 3068

autor:pytonznadwisly(693 pkt)

utworzony: 2131 dni temu

liczba odwiedzin: 3832

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2238 dni temu

liczba odwiedzin: 2645

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1978 dni temu

liczba odwiedzin: 3239

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2096 dni temu

liczba odwiedzin: 4254

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 1970 dni temu

liczba odwiedzin: 5094

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4533 dni temu

liczba odwiedzin: 5017

autor:marmir83(1034 pkt)

utworzony: 4503 dni temu

liczba odwiedzin: 11360

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4502 dni temu

liczba odwiedzin: 4803

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4093 dni temu

liczba odwiedzin: 5366

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3265 dni temu

liczba odwiedzin: 3527

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 2141 dni temu

liczba odwiedzin: 2421

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2699 dni temu

liczba odwiedzin: 2923

autor:donkichot(314 pkt)

utworzony: 2133 dni temu

liczba odwiedzin: 4773

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2228 dni temu

liczba odwiedzin: 6175

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4562 dni temu

liczba odwiedzin: 7622

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4544 dni temu

liczba odwiedzin: 20771

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4029 dni temu

liczba odwiedzin: 4006

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3652 dni temu

liczba odwiedzin: 3319

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3287 dni temu

liczba odwiedzin: 3178

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 1944 dni temu

liczba odwiedzin: 4619

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2007 dni temu

liczba odwiedzin: 4545

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2652 dni temu

liczba odwiedzin: 18617

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2927 dni temu

liczba odwiedzin: 4343

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1943 dni temu

liczba odwiedzin: 2646

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 3198 dni temu

liczba odwiedzin: 5526

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4533 dni temu

liczba odwiedzin: 8401

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 4462 dni temu

liczba odwiedzin: 4456

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 4266 dni temu

liczba odwiedzin: 5053

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 3563 dni temu

liczba odwiedzin: 4699

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 3557 dni temu

liczba odwiedzin: 4261

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 3451 dni temu

liczba odwiedzin: 3514

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2847 dni temu

liczba odwiedzin: 2692

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2782 dni temu

liczba odwiedzin: 3558

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2777 dni temu

liczba odwiedzin: 3281

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2663 dni temu

liczba odwiedzin: 2475

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2654 dni temu

liczba odwiedzin: 2618

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4511 dni temu

liczba odwiedzin: 3949

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 4286 dni temu

liczba odwiedzin: 7526

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4140 dni temu

liczba odwiedzin: 5606

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3783 dni temu

liczba odwiedzin: 3388

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3581 dni temu

liczba odwiedzin: 4170

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3412 dni temu

liczba odwiedzin: 2936

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2609 dni temu

liczba odwiedzin: 2305

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4428 dni temu

liczba odwiedzin: 5151

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4064 dni temu

liczba odwiedzin: 3751

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3700 dni temu

liczba odwiedzin: 3155

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3336 dni temu

liczba odwiedzin: 3282

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2685 dni temu

liczba odwiedzin: 4139

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2327 dni temu

liczba odwiedzin: 2649

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 4307 dni temu

liczba odwiedzin: 4468

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 3948 dni temu

liczba odwiedzin: 6889

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 3065 dni temu

liczba odwiedzin: 3491

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3964 dni temu

liczba odwiedzin: 14376

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 3953 dni temu

liczba odwiedzin: 8908

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3689 dni temu

liczba odwiedzin: 5171

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 3524 dni temu

liczba odwiedzin: 4278

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 3503 dni temu

liczba odwiedzin: 3087

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2920 dni temu

liczba odwiedzin: 2605

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2907 dni temu

liczba odwiedzin: 2924

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 2902 dni temu

liczba odwiedzin: 3017

autor:Kamil0232(277 pkt)

utworzony: 2812 dni temu

liczba odwiedzin: 5855

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 2687 dni temu

liczba odwiedzin: 3848

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 2673 dni temu

liczba odwiedzin: 4796

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 2656 dni temu

liczba odwiedzin: 4912

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 2558 dni temu

liczba odwiedzin: 5030

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 2464 dni temu

liczba odwiedzin: 6562

autor:GieHa(3496 pkt)

utworzony: 2451 dni temu

liczba odwiedzin: 2861

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 2432 dni temu

liczba odwiedzin: 2474

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2396 dni temu

liczba odwiedzin: 7626

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 2389 dni temu

liczba odwiedzin: 5176

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 2369 dni temu

liczba odwiedzin: 5784

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2306 dni temu

liczba odwiedzin: 3207

autor:Ahyrion(582 pkt)

utworzony: 2306 dni temu

liczba odwiedzin: 2958

autor:Ahyrion(582 pkt)

utworzony: 2282 dni temu

liczba odwiedzin: 3846

autor:Ahyrion(582 pkt)

utworzony: 2260 dni temu

liczba odwiedzin: 3955

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 2217 dni temu

liczba odwiedzin: 3910

autor:Ahyrion(582 pkt)

utworzony: 2194 dni temu

liczba odwiedzin: 3504

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2166 dni temu

liczba odwiedzin: 4640

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2117 dni temu

liczba odwiedzin: 2792

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2105 dni temu

liczba odwiedzin: 3893

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2099 dni temu

liczba odwiedzin: 4394

autor:GieHa(3496 pkt)

utworzony: 2083 dni temu

liczba odwiedzin: 2994

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2031 dni temu

liczba odwiedzin: 3176

autor:bonopasiak(3879 pkt)

utworzony: 2028 dni temu

liczba odwiedzin: 3396

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 2011 dni temu

liczba odwiedzin: 4925

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2005 dni temu

liczba odwiedzin: 3417

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 1994 dni temu

liczba odwiedzin: 3576

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1990 dni temu

liczba odwiedzin: 3460

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1987 dni temu

liczba odwiedzin: 2457

autor:bonopasiak(3879 pkt)

utworzony: 1980 dni temu

liczba odwiedzin: 3275

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1976 dni temu

liczba odwiedzin: 3932

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1961 dni temu

liczba odwiedzin: 2446

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 1956 dni temu

liczba odwiedzin: 2491

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 1952 dni temu

liczba odwiedzin: 4787

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 1947 dni temu

liczba odwiedzin: 4252

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 1909 dni temu

liczba odwiedzin: 2607

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 1904 dni temu

liczba odwiedzin: 2194

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 1884 dni temu

liczba odwiedzin: 4106

Teraz czytane artykuły

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 3001 dni temu

liczba odwiedzin: 3065

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 3959 dni temu

liczba odwiedzin: 7281

autor:Radek_Gryczka(322 pkt)

utworzony: 418 dni temu

liczba odwiedzin: 596

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 1327 dni temu

liczba odwiedzin: 2813

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1033 dni temu

liczba odwiedzin: 1388

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1285 dni temu

liczba odwiedzin: 3141

Artykuły z tej samej kategorii

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 65 dni temu

liczba odwiedzin: 288

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 256 dni temu

liczba odwiedzin: 427

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 506 dni temu

liczba odwiedzin: 1386

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2290 dni temu

liczba odwiedzin: 5538

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2947 dni temu

liczba odwiedzin: 5967

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 185 dni temu

liczba odwiedzin: 342

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 217 dni temu

liczba odwiedzin: 462

Pliki cookie pomagają nam technicznie prowadzić portal Altao.pl. Korzystając z portalu, zgadzasz się na użycie plików cookie. Pliki cookie są wykorzystywane tylko do działań techniczno-administracyjnych i nie przekazują danych osobowych oraz informacji z tej strony osobom trzecim. Wszystkie artykuły wraz ze zdjęciami i materiałami dostępnymi na portalu są własnością użytkowników. Administrator i właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za tresci prezentowane przez autorów artykułów. Dodając artykuł, zgadzasz się z regulaminem portalu oraz ponosisz odpowiedzialność za wszystkie materiały umieszczone przez Ciebie na stronie altao.pl. Szczegóły dostępne w regulaminie portalu.

© 2025 altao.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
0.307

Akceptuję pliki cookies
W ramach naszego portalu stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym momencie zmiany ustawień dotyczących cookies. Jednocześnie informujemy, iż warunkiem koniecznym do prawidłowej pracy portalu Altao.pl jest włączenie obsługi plików cookies.

Rozumiem i akceptuję