O nasChronologiaArtykułyWspółautorzyPocztaZałóż bloga
 -

Mamy to! Pierwsze zdjęcie Czarnej Dziury! - Kosmos

10 kwietnia 2019 – tę datę zapamiętają wszyscy miłośnicy badań kosmosu. Nie. Nie odkryto obcej zaawansowanej cywilizacji ani do Ziemi nie zbliża się asteroida, która zniszczy życie ludzi i zwierząt. Po prostu astronomowie pokazali pierwszy obraz czarnej dziury, a precyzując, to jej cienia. Nic wielkiego? Dla laików pewnie tak. Ale dla reszty to coś niezwykłego!

Wstęp
Treść artykułu
Galeria zdjęć
Opinie
Polecane artykuły
pj (16151 pkt)
Ilość odwiedzin:
2 930
Czas czytania:
3 243 min.
Kategoria:
Kosmos
Autor:
pj (16151 pkt)
Dodano:
2200 dni temu

Data dodania:
2019-04-13 21:32:11

Czym właściwie jest czarna dziura?

 

Pamiętacie fantastyczną wizualizację czarnej dziury w produkcji Chrisa Nolana pt. „Interstellar”? Wyglądała naprawdę epicko. Powstawała rok, a cały ten proces nadzorował nie było kto, bo znany fizyk Kip Thorne. Ta supermasywna, którą odkryli w centrum galaktyki M87, obserwowali i „sfotografowali” badacze w ramach projektu o nazwie Teleskop Horyzontu Zdarzeń (EHT) może na przesłanym obrazie nie jest aż tak spektakularna, jak w filmie, ale i tak robi wrażenie.

 

Czarna dziura z filmu „Interstellar” (źródło: youtube.com/screenshot)

 

Czarna dziura to próżnia otaczająca jeden centralny punkt nazywany osobliwością. A osobliwość to pewien defekt czasoprzestrzeni, który wpływa na całą przestrzeń wokoło i zakrzywia ją. Co powoduje przeróżne, dość dziwne konsekwencje. Jedną z nich jest tzw. horyzont zdarzeń (stąd nazwa projektu).

 

Co ciekawe, to nie Albert Einstein odkrył istnienie czarnych dziur. Zrobił to Niemiec Karl Schwarzschild. Karl był jednocześnie pułkownikiem artyleryjskim i świetnym fizykiem. Natomiast same określenie „czarne dziury” wymyślił Amerykanin John Wheeler.

 

Wracając jeszcze do horyzontu zdarzeń, to powierzchnia znajdująca się w pewnej skończonej odległości od osobliwości, proporcjonalnej do masy czarnej dziury. Uwaga! Po jej przekroczeniu… zostaniemy wessani i znajdziemy się w boskim wymiarze. Nie, spokojnie. Aż tak to nie. Jest gorzej. Po prostu nie wydostaniemy się na zewnątrz! Światło też nie. No i dlatego przymiotnik czarna, bo dziura ta nie może świecić.

 

Blisko horyzontu zdarzeń znajduje się z kolei miejsce, w którym czas ulega spowolnieniu! Wyobraźmy sobie dwa zegary. Jeden umieszczony przy horyzoncie, a drugi trzymany przy sobie w dużej odległości. Ten pierwszy będzie mierzył czas o wiele, wiele wolniej.

 

Mało tego, czas zwalnia także wtedy, gdy zbliżamy się do czarnej dziury. Powiedzmy, że lot w jej okolice potrwałby kilka godzin, ale na Ziemi upłynęłoby wtedy… wiele milionów lat! To tzw. dylatacja czasu – bezpośrednia konsekwencja szczególnej teorii względności.

 

Projekt Teleskop Horyzontu Zdarzeń

 

Wyniki obserwacji czarnej dziury (bohaterki niniejszego artykułu) przez 200 naukowców ogłoszono jednocześnie na konferencji prasowej w Brukseli i w kilku innych miastach.

 

O samym istnieniu czarnych dziur wiemy np. na podstawie obserwacji ruchów innych obiektów w ich pobliżu i przewidywań ogólnej teorii względności, jednak do tej pory nie udało się takiej chociaż jednej czarnej dziury zaobserwować bezpośrednio.

 

Czarna dziura (fot. Wikimedia.org/Event Horizon Telescope)

 

Ale wreszcie się udało, dzięki EHT (EVENT HORIZON TELESCOPE), czyli globalnemu projektowi, mającym na celu zaobserwowanie cienia czarnej dziury. EHT łączy radioteleskopy (m.in. ALMA, APEX, IRAM 30-meter Telescope, IRAM NOEMA Observatory, James Clerk Maxwell Telescope (JCMT) oraz Large Millimeter Telescope (LMT)) i sieci radioteleskopów z różnych miejsc (wulkanów na Hawajach i w Meksyku, góry w Arizonie, pustyni Atakama, a nawet Antarktydy). W ten sposób zastosowano metodę tzw. interferometrii wielkobazowej (VLBI) i utworzono wirtualny teleskop o wielkości naszej planety. To z kolei sprawiło, że udało się uzyskać kątową zdolność rozdzielczą 20 mikrosekund łuku. Przez taki teleskop można będąc na Ziemi, poznać szczegóły zmarszczek na czole kosmonauty stojącego na powierzchni Księżyca!

 

W skład projektu EHT weszło 200 naukowców. Nie tylko z Europy. Ale także z Afryki, Ameryki Południowej, Ameryki Północnej i Azji.

 

Kilka ważnych danych

 

Obserwacje były prowadzone na fali o długości 1,3 mm. Uzyskano obraz cienia czarnej dziury oraz wyznaczono jej masę w sposób niezależny od wyznaczeń masy na podstawie dynamiki gwiazd w M87. Wyznaczona masa to... 6,5 miliardów mas Słońca! Odległość do czarnej dziury wynosi 55 milionów lat świetlnych! A sam cień czarnej dziury mierzy nie więcej niż 40 miliardów kilometrów. Horyzont zdarzeń jest od niego około 2,5 razy mniejszy.

 

Na początku badacze wielokrotnie obserwowali strukturę w kształcie pierścienia w sercu galaktyki M87. Wewnątrz tej struktury znajdował się ciemny obszar. Kiedy się upewnili, że wszystkie elementy występują w kolejnych obserwacjach EHT, zaczęli sprawdzać wyniki obserwacji z przewidywaniami modeli teoretycznych, czyli takich, które m.in. uwzględniają fizykę zakrzywionej przestrzeni. Okazało się, że obserwacje zgadzają się z przewidywaniami teoretycznymi. Ten ciemny obszar w środku to faktycznie cień czarnej dziury!

 

Możemy być dumni. W projekcie Teleskopu Horyzontu Zdarzeń brało udział dwoje Polaków: prof. Monika Mościbrodzka z Radboud University w Nijmegen w Holandii oraz dr Maciek Wielgus z Black Hole Initiative na Harvard University w USA.

 

Wyniki badań pojawiły się też w serii sześciu artykułów w specjalnym wydaniu czasopisma pt. „The Astrophysical Journal Letters”.

 

Źródła: eventhorizontelescope.org, www.natemat.pl, www.urania.edu.pl

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję

Mogą Cię zainteresować odpowiedzi na te pytania lub zagadnienia:




Galeria zdjęć - Mamy to! Pierwsze zdjęcie Czarnej Dziury!

Temat / Nick / URL:

Treść komentarza:

Więcej artykułów od autora pj

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 15 dni temu

liczba odwiedzin: 127

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 41 dni temu

liczba odwiedzin: 185

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 49 dni temu

liczba odwiedzin: 189

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 77 dni temu

liczba odwiedzin: 187

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 113 dni temu

liczba odwiedzin: 211

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 129 dni temu

liczba odwiedzin: 235

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 4161 dni temu

liczba odwiedzin: 7634

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 184 dni temu

liczba odwiedzin: 715

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 196 dni temu

liczba odwiedzin: 326

Polecamy podobne artykuły

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 1906 dni temu

liczba odwiedzin: 2387

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 1924 dni temu

liczba odwiedzin: 3347

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2048 dni temu

liczba odwiedzin: 5679

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 4476 dni temu

liczba odwiedzin: 35688

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4430 dni temu

liczba odwiedzin: 23497

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 4421 dni temu

liczba odwiedzin: 28373

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4416 dni temu

liczba odwiedzin: 5723

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 4395 dni temu

liczba odwiedzin: 20773

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4382 dni temu

liczba odwiedzin: 9207

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4352 dni temu

liczba odwiedzin: 20435

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4322 dni temu

liczba odwiedzin: 12868

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4162 dni temu

liczba odwiedzin: 14664

autor:admin(50721 pkt)

utworzony: 3878 dni temu

liczba odwiedzin: 7186

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3836 dni temu

liczba odwiedzin: 46234

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3821 dni temu

liczba odwiedzin: 9896

autor:aragorn136(24435 pkt)

utworzony: 3798 dni temu

liczba odwiedzin: 4893

autor:aragorn136(24435 pkt)

utworzony: 3493 dni temu

liczba odwiedzin: 3849

autor:admin(50721 pkt)

utworzony: 3079 dni temu

liczba odwiedzin: 3888

autor:bartoszkeprowski(3438 pkt)

utworzony: 3073 dni temu

liczba odwiedzin: 4337

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 3068 dni temu

liczba odwiedzin: 15653

autor:admin(50721 pkt)

utworzony: 1871 dni temu

liczba odwiedzin: 4707

autor:aragorn136(24435 pkt)

utworzony: 3488 dni temu

liczba odwiedzin: 5571

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2629 dni temu

liczba odwiedzin: 3296

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2337 dni temu

liczba odwiedzin: 2272

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4497 dni temu

liczba odwiedzin: 14941

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 1895 dni temu

liczba odwiedzin: 3848

autor:admin(50721 pkt)

utworzony: 1803 dni temu

liczba odwiedzin: 3978

autor:admin(50721 pkt)

utworzony: 1875 dni temu

liczba odwiedzin: 2429

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 2156 dni temu

liczba odwiedzin: 36072

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 4389 dni temu

liczba odwiedzin: 7434

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 3909 dni temu

liczba odwiedzin: 3634

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 3658 dni temu

liczba odwiedzin: 4200

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 3282 dni temu

liczba odwiedzin: 3147

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3813 dni temu

liczba odwiedzin: 18568

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3628 dni temu

liczba odwiedzin: 9413

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3894 dni temu

liczba odwiedzin: 17186

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 3377 dni temu

liczba odwiedzin: 4181

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2978 dni temu

liczba odwiedzin: 5175

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2929 dni temu

liczba odwiedzin: 2849

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2918 dni temu

liczba odwiedzin: 2773

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2877 dni temu

liczba odwiedzin: 2666

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2832 dni temu

liczba odwiedzin: 3626

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2626 dni temu

liczba odwiedzin: 2895

autor:admin(50721 pkt)

utworzony: 2470 dni temu

liczba odwiedzin: 3065

autor:aragorn136(24435 pkt)

utworzony: 2372 dni temu

liczba odwiedzin: 3505

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2103 dni temu

liczba odwiedzin: 3003

autor:pytonznadwisly(693 pkt)

utworzony: 2050 dni temu

liczba odwiedzin: 3749

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2038 dni temu

liczba odwiedzin: 2171

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2036 dni temu

liczba odwiedzin: 2720

autor:aragorn136(24435 pkt)

utworzony: 2024 dni temu

liczba odwiedzin: 3814

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2018 dni temu

liczba odwiedzin: 4296

autor:aragorn136(24435 pkt)

utworzony: 2015 dni temu

liczba odwiedzin: 4196

autor:GieHa(3450 pkt)

utworzony: 2001 dni temu

liczba odwiedzin: 2926

autor:aragorn136(24435 pkt)

utworzony: 1950 dni temu

liczba odwiedzin: 3093

autor:bonopasiak(3879 pkt)

utworzony: 1947 dni temu

liczba odwiedzin: 3295

autor:admin(50721 pkt)

utworzony: 1930 dni temu

liczba odwiedzin: 4851

autor:aragorn136(24435 pkt)

utworzony: 1926 dni temu

liczba odwiedzin: 4446

autor:aragorn136(24435 pkt)

utworzony: 1913 dni temu

liczba odwiedzin: 3496

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 1909 dni temu

liczba odwiedzin: 3371

autor:bonopasiak(3879 pkt)

utworzony: 1899 dni temu

liczba odwiedzin: 3189

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 1897 dni temu

liczba odwiedzin: 3151

autor:aragorn136(24435 pkt)

utworzony: 1889 dni temu

liczba odwiedzin: 5017

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 1880 dni temu

liczba odwiedzin: 2389

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 1875 dni temu

liczba odwiedzin: 2718

autor:aragorn136(24435 pkt)

utworzony: 1866 dni temu

liczba odwiedzin: 4162

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 1863 dni temu

liczba odwiedzin: 4518

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 1862 dni temu

liczba odwiedzin: 2583

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 1846 dni temu

liczba odwiedzin: 3008

autor:admin(50721 pkt)

utworzony: 1828 dni temu

liczba odwiedzin: 2547

autor:admin(50721 pkt)

utworzony: 1823 dni temu

liczba odwiedzin: 2134

autor:admin(50721 pkt)

utworzony: 1785 dni temu

liczba odwiedzin: 2688

Teraz czytane artykuły

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2200 dni temu

liczba odwiedzin: 2930

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 2409 dni temu

liczba odwiedzin: 4206

autor:bonopasiak(3879 pkt)

utworzony: 2016 dni temu

liczba odwiedzin: 4833

autor:paulinakinga97(317 pkt)

utworzony: 3236 dni temu

liczba odwiedzin: 11025

autor:dbania(81 pkt)

utworzony: 3587 dni temu

liczba odwiedzin: 9569

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 1074 dni temu

liczba odwiedzin: 1967

autor:matusiak(75 pkt)

utworzony: 4443 dni temu

liczba odwiedzin: 9607

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 4014 dni temu

liczba odwiedzin: 3536

autor:admin(50721 pkt)

utworzony: 1798 dni temu

liczba odwiedzin: 2910

Nowości

autor:aragorn136(24435 pkt)

utworzony: 9 dni temu

liczba odwiedzin: 82

autor:admin(50721 pkt)

utworzony: 17 dni temu

liczba odwiedzin: 331

autor:admin(50721 pkt)

utworzony: 13 dni temu

liczba odwiedzin: 96

autor:eliart(660 pkt)

utworzony: 18 dni temu

liczba odwiedzin: 98

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 15 dni temu

liczba odwiedzin: 127

Artykuły z tej samej kategorii

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3813 dni temu

liczba odwiedzin: 18568

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3628 dni temu

liczba odwiedzin: 9413

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4430 dni temu

liczba odwiedzin: 23497

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3894 dni temu

liczba odwiedzin: 17186

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4352 dni temu

liczba odwiedzin: 20435

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 2156 dni temu

liczba odwiedzin: 36072

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2595 dni temu

liczba odwiedzin: 4409

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 3566 dni temu

liczba odwiedzin: 6035

autor:pj(16151 pkt)

utworzony: 2978 dni temu

liczba odwiedzin: 5175

Pliki cookie pomagają nam technicznie prowadzić portal Altao.pl. Korzystając z portalu, zgadzasz się na użycie plików cookie. Pliki cookie są wykorzystywane tylko do działań techniczno-administracyjnych i nie przekazują danych osobowych oraz informacji z tej strony osobom trzecim. Wszystkie artykuły wraz ze zdjęciami i materiałami dostępnymi na portalu są własnością użytkowników. Administrator i właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za tresci prezentowane przez autorów artykułów. Dodając artykuł, zgadzasz się z regulaminem portalu oraz ponosisz odpowiedzialność za wszystkie materiały umieszczone przez Ciebie na stronie altao.pl. Szczegóły dostępne w regulaminie portalu.

© 2025 altao.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
0.178

Akceptuję pliki cookies
W ramach naszego portalu stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym momencie zmiany ustawień dotyczących cookies. Jednocześnie informujemy, iż warunkiem koniecznym do prawidłowej pracy portalu Altao.pl jest włączenie obsługi plików cookies.

Rozumiem i akceptuję