O nasChronologiaArtykułyWspółautorzyPocztaZałóż bloga
 -

Mamy to! Pierwsze zdjęcie Czarnej Dziury! - Kosmos

10 kwietnia 2019 – tę datę zapamiętają wszyscy miłośnicy badań kosmosu. Nie. Nie odkryto obcej zaawansowanej cywilizacji ani do Ziemi nie zbliża się asteroida, która zniszczy życie ludzi i zwierząt. Po prostu astronomowie pokazali pierwszy obraz czarnej dziury, a precyzując, to jej cienia. Nic wielkiego? Dla laików pewnie tak. Ale dla reszty to coś niezwykłego!

Wstęp
Treść artykułu
Galeria zdjęć
Opinie
Polecane artykuły
pj (16284 pkt)
Ilość odwiedzin:
2 977
Czas czytania:
3 293 min.
Kategoria:
Kosmos
Autor:
pj (16284 pkt)
Dodano:
2226 dni temu

Data dodania:
2019-04-13 21:32:11

Czym właściwie jest czarna dziura?

 

Pamiętacie fantastyczną wizualizację czarnej dziury w produkcji Chrisa Nolana pt. „Interstellar”? Wyglądała naprawdę epicko. Powstawała rok, a cały ten proces nadzorował nie było kto, bo znany fizyk Kip Thorne. Ta supermasywna, którą odkryli w centrum galaktyki M87, obserwowali i „sfotografowali” badacze w ramach projektu o nazwie Teleskop Horyzontu Zdarzeń (EHT) może na przesłanym obrazie nie jest aż tak spektakularna, jak w filmie, ale i tak robi wrażenie.

 

Czarna dziura z filmu „Interstellar” (źródło: youtube.com/screenshot)

 

Czarna dziura to próżnia otaczająca jeden centralny punkt nazywany osobliwością. A osobliwość to pewien defekt czasoprzestrzeni, który wpływa na całą przestrzeń wokoło i zakrzywia ją. Co powoduje przeróżne, dość dziwne konsekwencje. Jedną z nich jest tzw. horyzont zdarzeń (stąd nazwa projektu).

 

Co ciekawe, to nie Albert Einstein odkrył istnienie czarnych dziur. Zrobił to Niemiec Karl Schwarzschild. Karl był jednocześnie pułkownikiem artyleryjskim i świetnym fizykiem. Natomiast same określenie „czarne dziury” wymyślił Amerykanin John Wheeler.

 

Wracając jeszcze do horyzontu zdarzeń, to powierzchnia znajdująca się w pewnej skończonej odległości od osobliwości, proporcjonalnej do masy czarnej dziury. Uwaga! Po jej przekroczeniu… zostaniemy wessani i znajdziemy się w boskim wymiarze. Nie, spokojnie. Aż tak to nie. Jest gorzej. Po prostu nie wydostaniemy się na zewnątrz! Światło też nie. No i dlatego przymiotnik czarna, bo dziura ta nie może świecić.

 

Blisko horyzontu zdarzeń znajduje się z kolei miejsce, w którym czas ulega spowolnieniu! Wyobraźmy sobie dwa zegary. Jeden umieszczony przy horyzoncie, a drugi trzymany przy sobie w dużej odległości. Ten pierwszy będzie mierzył czas o wiele, wiele wolniej.

 

Mało tego, czas zwalnia także wtedy, gdy zbliżamy się do czarnej dziury. Powiedzmy, że lot w jej okolice potrwałby kilka godzin, ale na Ziemi upłynęłoby wtedy… wiele milionów lat! To tzw. dylatacja czasu – bezpośrednia konsekwencja szczególnej teorii względności.

 

Projekt Teleskop Horyzontu Zdarzeń

 

Wyniki obserwacji czarnej dziury (bohaterki niniejszego artykułu) przez 200 naukowców ogłoszono jednocześnie na konferencji prasowej w Brukseli i w kilku innych miastach.

 

O samym istnieniu czarnych dziur wiemy np. na podstawie obserwacji ruchów innych obiektów w ich pobliżu i przewidywań ogólnej teorii względności, jednak do tej pory nie udało się takiej chociaż jednej czarnej dziury zaobserwować bezpośrednio.

 

Czarna dziura (fot. Wikimedia.org/Event Horizon Telescope)

 

Ale wreszcie się udało, dzięki EHT (EVENT HORIZON TELESCOPE), czyli globalnemu projektowi, mającym na celu zaobserwowanie cienia czarnej dziury. EHT łączy radioteleskopy (m.in. ALMA, APEX, IRAM 30-meter Telescope, IRAM NOEMA Observatory, James Clerk Maxwell Telescope (JCMT) oraz Large Millimeter Telescope (LMT)) i sieci radioteleskopów z różnych miejsc (wulkanów na Hawajach i w Meksyku, góry w Arizonie, pustyni Atakama, a nawet Antarktydy). W ten sposób zastosowano metodę tzw. interferometrii wielkobazowej (VLBI) i utworzono wirtualny teleskop o wielkości naszej planety. To z kolei sprawiło, że udało się uzyskać kątową zdolność rozdzielczą 20 mikrosekund łuku. Przez taki teleskop można będąc na Ziemi, poznać szczegóły zmarszczek na czole kosmonauty stojącego na powierzchni Księżyca!

 

W skład projektu EHT weszło 200 naukowców. Nie tylko z Europy. Ale także z Afryki, Ameryki Południowej, Ameryki Północnej i Azji.

 

Kilka ważnych danych

 

Obserwacje były prowadzone na fali o długości 1,3 mm. Uzyskano obraz cienia czarnej dziury oraz wyznaczono jej masę w sposób niezależny od wyznaczeń masy na podstawie dynamiki gwiazd w M87. Wyznaczona masa to... 6,5 miliardów mas Słońca! Odległość do czarnej dziury wynosi 55 milionów lat świetlnych! A sam cień czarnej dziury mierzy nie więcej niż 40 miliardów kilometrów. Horyzont zdarzeń jest od niego około 2,5 razy mniejszy.

 

Na początku badacze wielokrotnie obserwowali strukturę w kształcie pierścienia w sercu galaktyki M87. Wewnątrz tej struktury znajdował się ciemny obszar. Kiedy się upewnili, że wszystkie elementy występują w kolejnych obserwacjach EHT, zaczęli sprawdzać wyniki obserwacji z przewidywaniami modeli teoretycznych, czyli takich, które m.in. uwzględniają fizykę zakrzywionej przestrzeni. Okazało się, że obserwacje zgadzają się z przewidywaniami teoretycznymi. Ten ciemny obszar w środku to faktycznie cień czarnej dziury!

 

Możemy być dumni. W projekcie Teleskopu Horyzontu Zdarzeń brało udział dwoje Polaków: prof. Monika Mościbrodzka z Radboud University w Nijmegen w Holandii oraz dr Maciek Wielgus z Black Hole Initiative na Harvard University w USA.

 

Wyniki badań pojawiły się też w serii sześciu artykułów w specjalnym wydaniu czasopisma pt. „The Astrophysical Journal Letters”.

 

Źródła: eventhorizontelescope.org, www.natemat.pl, www.urania.edu.pl

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję

Mogą Cię zainteresować odpowiedzi na te pytania lub zagadnienia:




Galeria zdjęć - Mamy to! Pierwsze zdjęcie Czarnej Dziury!

Temat / Nick / URL:

Treść komentarza:

Więcej artykułów od autora pj

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 41 dni temu

liczba odwiedzin: 156

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 67 dni temu

liczba odwiedzin: 229

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 75 dni temu

liczba odwiedzin: 233

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 103 dni temu

liczba odwiedzin: 228

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 139 dni temu

liczba odwiedzin: 226

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 155 dni temu

liczba odwiedzin: 261

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 4187 dni temu

liczba odwiedzin: 7653

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 210 dni temu

liczba odwiedzin: 767

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 222 dni temu

liczba odwiedzin: 345

Polecamy podobne artykuły

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 1932 dni temu

liczba odwiedzin: 2405

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 1950 dni temu

liczba odwiedzin: 3369

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 2074 dni temu

liczba odwiedzin: 5709

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 4502 dni temu

liczba odwiedzin: 35731

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4456 dni temu

liczba odwiedzin: 23535

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 4447 dni temu

liczba odwiedzin: 28447

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4442 dni temu

liczba odwiedzin: 5738

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 4421 dni temu

liczba odwiedzin: 20797

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4408 dni temu

liczba odwiedzin: 9219

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4378 dni temu

liczba odwiedzin: 20484

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4348 dni temu

liczba odwiedzin: 12891

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4188 dni temu

liczba odwiedzin: 14695

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 3904 dni temu

liczba odwiedzin: 7208

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3862 dni temu

liczba odwiedzin: 46288

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3847 dni temu

liczba odwiedzin: 9924

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 3824 dni temu

liczba odwiedzin: 4909

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 3519 dni temu

liczba odwiedzin: 3876

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 3105 dni temu

liczba odwiedzin: 3903

autor:bartoszkeprowski(3454 pkt)

utworzony: 3099 dni temu

liczba odwiedzin: 4364

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 3094 dni temu

liczba odwiedzin: 15717

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 1897 dni temu

liczba odwiedzin: 4728

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 3514 dni temu

liczba odwiedzin: 5588

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 2655 dni temu

liczba odwiedzin: 3311

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 2363 dni temu

liczba odwiedzin: 2283

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4523 dni temu

liczba odwiedzin: 14978

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 1921 dni temu

liczba odwiedzin: 3872

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 1829 dni temu

liczba odwiedzin: 4019

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 1901 dni temu

liczba odwiedzin: 2449

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 2182 dni temu

liczba odwiedzin: 36120

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 4415 dni temu

liczba odwiedzin: 7451

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 3935 dni temu

liczba odwiedzin: 3649

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 3684 dni temu

liczba odwiedzin: 4217

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 3308 dni temu

liczba odwiedzin: 3160

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3839 dni temu

liczba odwiedzin: 18620

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3654 dni temu

liczba odwiedzin: 9450

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3920 dni temu

liczba odwiedzin: 17209

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 3403 dni temu

liczba odwiedzin: 4192

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 3004 dni temu

liczba odwiedzin: 5197

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 2955 dni temu

liczba odwiedzin: 2860

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 2944 dni temu

liczba odwiedzin: 2786

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 2903 dni temu

liczba odwiedzin: 2679

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 2858 dni temu

liczba odwiedzin: 3644

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 2652 dni temu

liczba odwiedzin: 2909

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 2496 dni temu

liczba odwiedzin: 3086

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 2398 dni temu

liczba odwiedzin: 3526

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 2129 dni temu

liczba odwiedzin: 3017

autor:pytonznadwisly(693 pkt)

utworzony: 2076 dni temu

liczba odwiedzin: 3777

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 2064 dni temu

liczba odwiedzin: 2187

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 2062 dni temu

liczba odwiedzin: 2737

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 2050 dni temu

liczba odwiedzin: 3840

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 2044 dni temu

liczba odwiedzin: 4328

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 2041 dni temu

liczba odwiedzin: 4216

autor:GieHa(3466 pkt)

utworzony: 2027 dni temu

liczba odwiedzin: 2945

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 1976 dni temu

liczba odwiedzin: 3121

autor:bonopasiak(3879 pkt)

utworzony: 1973 dni temu

liczba odwiedzin: 3348

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 1956 dni temu

liczba odwiedzin: 4876

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 1952 dni temu

liczba odwiedzin: 4468

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 1939 dni temu

liczba odwiedzin: 3519

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 1935 dni temu

liczba odwiedzin: 3395

autor:bonopasiak(3879 pkt)

utworzony: 1925 dni temu

liczba odwiedzin: 3222

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 1923 dni temu

liczba odwiedzin: 3177

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 1915 dni temu

liczba odwiedzin: 5042

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 1906 dni temu

liczba odwiedzin: 2405

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 1901 dni temu

liczba odwiedzin: 2738

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 1892 dni temu

liczba odwiedzin: 4203

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 1889 dni temu

liczba odwiedzin: 4550

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 1888 dni temu

liczba odwiedzin: 2605

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 1872 dni temu

liczba odwiedzin: 3024

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 1854 dni temu

liczba odwiedzin: 2568

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 1849 dni temu

liczba odwiedzin: 2151

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 1811 dni temu

liczba odwiedzin: 2713

Teraz czytane artykuły

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 1901 dni temu

liczba odwiedzin: 2449

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 2226 dni temu

liczba odwiedzin: 2977

autor:kulak4(899 pkt)

utworzony: 3091 dni temu

liczba odwiedzin: 2172

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4604 dni temu

liczba odwiedzin: 4524

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 3224 dni temu

liczba odwiedzin: 4003

Nowości

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 1 dni temu

liczba odwiedzin: 50

autor:eliart(701 pkt)

utworzony: 12 dni temu

liczba odwiedzin: 108

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 2 dni temu

liczba odwiedzin: 109

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 7 dni temu

liczba odwiedzin: 97

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 8 dni temu

liczba odwiedzin: 134

Artykuły z tej samej kategorii

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3839 dni temu

liczba odwiedzin: 18620

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3654 dni temu

liczba odwiedzin: 9450

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4456 dni temu

liczba odwiedzin: 23535

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3920 dni temu

liczba odwiedzin: 17209

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4378 dni temu

liczba odwiedzin: 20484

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 2182 dni temu

liczba odwiedzin: 36120

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 2621 dni temu

liczba odwiedzin: 4429

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 3592 dni temu

liczba odwiedzin: 6061

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 3004 dni temu

liczba odwiedzin: 5197

Pliki cookie pomagają nam technicznie prowadzić portal Altao.pl. Korzystając z portalu, zgadzasz się na użycie plików cookie. Pliki cookie są wykorzystywane tylko do działań techniczno-administracyjnych i nie przekazują danych osobowych oraz informacji z tej strony osobom trzecim. Wszystkie artykuły wraz ze zdjęciami i materiałami dostępnymi na portalu są własnością użytkowników. Administrator i właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za tresci prezentowane przez autorów artykułów. Dodając artykuł, zgadzasz się z regulaminem portalu oraz ponosisz odpowiedzialność za wszystkie materiały umieszczone przez Ciebie na stronie altao.pl. Szczegóły dostępne w regulaminie portalu.

© 2025 altao.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
0.229

Akceptuję pliki cookies
W ramach naszego portalu stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym momencie zmiany ustawień dotyczących cookies. Jednocześnie informujemy, iż warunkiem koniecznym do prawidłowej pracy portalu Altao.pl jest włączenie obsługi plików cookies.

Rozumiem i akceptuję