O nasChronologiaArtykułyWspółautorzyPocztaZałóż bloga
 -

Mamy to! Pierwsze zdjęcie Czarnej Dziury! - Kosmos

10 kwietnia 2019 – tę datę zapamiętają wszyscy miłośnicy badań kosmosu. Nie. Nie odkryto obcej zaawansowanej cywilizacji ani do Ziemi nie zbliża się asteroida, która zniszczy życie ludzi i zwierząt. Po prostu astronomowie pokazali pierwszy obraz czarnej dziury, a precyzując, to jej cienia. Nic wielkiego? Dla laików pewnie tak. Ale dla reszty to coś niezwykłego!

Wstęp
Treść artykułu
Galeria zdjęć
Opinie
Polecane artykuły
pj (16465 pkt)
Ilość odwiedzin:
3 060
Czas czytania:
3 382 min.
Kategoria:
Kosmos
Autor:
pj (16465 pkt)
Dodano:
2279 dni temu

Data dodania:
2019-04-13 21:32:11

Czym właściwie jest czarna dziura?

 

Pamiętacie fantastyczną wizualizację czarnej dziury w produkcji Chrisa Nolana pt. „Interstellar”? Wyglądała naprawdę epicko. Powstawała rok, a cały ten proces nadzorował nie było kto, bo znany fizyk Kip Thorne. Ta supermasywna, którą odkryli w centrum galaktyki M87, obserwowali i „sfotografowali” badacze w ramach projektu o nazwie Teleskop Horyzontu Zdarzeń (EHT) może na przesłanym obrazie nie jest aż tak spektakularna, jak w filmie, ale i tak robi wrażenie.

 

Czarna dziura z filmu „Interstellar” (źródło: youtube.com/screenshot)

 

Czarna dziura to próżnia otaczająca jeden centralny punkt nazywany osobliwością. A osobliwość to pewien defekt czasoprzestrzeni, który wpływa na całą przestrzeń wokoło i zakrzywia ją. Co powoduje przeróżne, dość dziwne konsekwencje. Jedną z nich jest tzw. horyzont zdarzeń (stąd nazwa projektu).

 

Co ciekawe, to nie Albert Einstein odkrył istnienie czarnych dziur. Zrobił to Niemiec Karl Schwarzschild. Karl był jednocześnie pułkownikiem artyleryjskim i świetnym fizykiem. Natomiast same określenie „czarne dziury” wymyślił Amerykanin John Wheeler.

 

Wracając jeszcze do horyzontu zdarzeń, to powierzchnia znajdująca się w pewnej skończonej odległości od osobliwości, proporcjonalnej do masy czarnej dziury. Uwaga! Po jej przekroczeniu… zostaniemy wessani i znajdziemy się w boskim wymiarze. Nie, spokojnie. Aż tak to nie. Jest gorzej. Po prostu nie wydostaniemy się na zewnątrz! Światło też nie. No i dlatego przymiotnik czarna, bo dziura ta nie może świecić.

 

Blisko horyzontu zdarzeń znajduje się z kolei miejsce, w którym czas ulega spowolnieniu! Wyobraźmy sobie dwa zegary. Jeden umieszczony przy horyzoncie, a drugi trzymany przy sobie w dużej odległości. Ten pierwszy będzie mierzył czas o wiele, wiele wolniej.

 

Mało tego, czas zwalnia także wtedy, gdy zbliżamy się do czarnej dziury. Powiedzmy, że lot w jej okolice potrwałby kilka godzin, ale na Ziemi upłynęłoby wtedy… wiele milionów lat! To tzw. dylatacja czasu – bezpośrednia konsekwencja szczególnej teorii względności.

 

Projekt Teleskop Horyzontu Zdarzeń

 

Wyniki obserwacji czarnej dziury (bohaterki niniejszego artykułu) przez 200 naukowców ogłoszono jednocześnie na konferencji prasowej w Brukseli i w kilku innych miastach.

 

O samym istnieniu czarnych dziur wiemy np. na podstawie obserwacji ruchów innych obiektów w ich pobliżu i przewidywań ogólnej teorii względności, jednak do tej pory nie udało się takiej chociaż jednej czarnej dziury zaobserwować bezpośrednio.

 

Czarna dziura (fot. Wikimedia.org/Event Horizon Telescope)

 

Ale wreszcie się udało, dzięki EHT (EVENT HORIZON TELESCOPE), czyli globalnemu projektowi, mającym na celu zaobserwowanie cienia czarnej dziury. EHT łączy radioteleskopy (m.in. ALMA, APEX, IRAM 30-meter Telescope, IRAM NOEMA Observatory, James Clerk Maxwell Telescope (JCMT) oraz Large Millimeter Telescope (LMT)) i sieci radioteleskopów z różnych miejsc (wulkanów na Hawajach i w Meksyku, góry w Arizonie, pustyni Atakama, a nawet Antarktydy). W ten sposób zastosowano metodę tzw. interferometrii wielkobazowej (VLBI) i utworzono wirtualny teleskop o wielkości naszej planety. To z kolei sprawiło, że udało się uzyskać kątową zdolność rozdzielczą 20 mikrosekund łuku. Przez taki teleskop można będąc na Ziemi, poznać szczegóły zmarszczek na czole kosmonauty stojącego na powierzchni Księżyca!

 

W skład projektu EHT weszło 200 naukowców. Nie tylko z Europy. Ale także z Afryki, Ameryki Południowej, Ameryki Północnej i Azji.

 

Kilka ważnych danych

 

Obserwacje były prowadzone na fali o długości 1,3 mm. Uzyskano obraz cienia czarnej dziury oraz wyznaczono jej masę w sposób niezależny od wyznaczeń masy na podstawie dynamiki gwiazd w M87. Wyznaczona masa to... 6,5 miliardów mas Słońca! Odległość do czarnej dziury wynosi 55 milionów lat świetlnych! A sam cień czarnej dziury mierzy nie więcej niż 40 miliardów kilometrów. Horyzont zdarzeń jest od niego około 2,5 razy mniejszy.

 

Na początku badacze wielokrotnie obserwowali strukturę w kształcie pierścienia w sercu galaktyki M87. Wewnątrz tej struktury znajdował się ciemny obszar. Kiedy się upewnili, że wszystkie elementy występują w kolejnych obserwacjach EHT, zaczęli sprawdzać wyniki obserwacji z przewidywaniami modeli teoretycznych, czyli takich, które m.in. uwzględniają fizykę zakrzywionej przestrzeni. Okazało się, że obserwacje zgadzają się z przewidywaniami teoretycznymi. Ten ciemny obszar w środku to faktycznie cień czarnej dziury!

 

Możemy być dumni. W projekcie Teleskopu Horyzontu Zdarzeń brało udział dwoje Polaków: prof. Monika Mościbrodzka z Radboud University w Nijmegen w Holandii oraz dr Maciek Wielgus z Black Hole Initiative na Harvard University w USA.

 

Wyniki badań pojawiły się też w serii sześciu artykułów w specjalnym wydaniu czasopisma pt. „The Astrophysical Journal Letters”.

 

Źródła: eventhorizontelescope.org, www.natemat.pl, www.urania.edu.pl

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję

Mogą Cię zainteresować odpowiedzi na te pytania lub zagadnienia:




Galeria zdjęć - Mamy to! Pierwsze zdjęcie Czarnej Dziury!

Temat / Nick / URL:

Treść komentarza:

Więcej artykułów od autora pj

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 95 dni temu

liczba odwiedzin: 229

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 120 dni temu

liczba odwiedzin: 291

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 128 dni temu

liczba odwiedzin: 292

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 156 dni temu

liczba odwiedzin: 291

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 193 dni temu

liczba odwiedzin: 264

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 208 dni temu

liczba odwiedzin: 325

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4241 dni temu

liczba odwiedzin: 7708

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 264 dni temu

liczba odwiedzin: 886

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 276 dni temu

liczba odwiedzin: 386

Polecamy podobne artykuły

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1986 dni temu

liczba odwiedzin: 2455

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2003 dni temu

liczba odwiedzin: 3417

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2128 dni temu

liczba odwiedzin: 5780

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4556 dni temu

liczba odwiedzin: 35894

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4510 dni temu

liczba odwiedzin: 23597

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4501 dni temu

liczba odwiedzin: 28580

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4496 dni temu

liczba odwiedzin: 5766

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4475 dni temu

liczba odwiedzin: 20858

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4462 dni temu

liczba odwiedzin: 9275

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4432 dni temu

liczba odwiedzin: 20569

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4402 dni temu

liczba odwiedzin: 12948

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4241 dni temu

liczba odwiedzin: 14751

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 3958 dni temu

liczba odwiedzin: 7277

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3915 dni temu

liczba odwiedzin: 46391

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3901 dni temu

liczba odwiedzin: 10008

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 3878 dni temu

liczba odwiedzin: 4938

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 3573 dni temu

liczba odwiedzin: 3916

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 3159 dni temu

liczba odwiedzin: 3933

autor:bartoszkeprowski(3488 pkt)

utworzony: 3153 dni temu

liczba odwiedzin: 4408

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3148 dni temu

liczba odwiedzin: 15858

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 1950 dni temu

liczba odwiedzin: 4782

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 3567 dni temu

liczba odwiedzin: 5619

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2709 dni temu

liczba odwiedzin: 3371

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2416 dni temu

liczba odwiedzin: 2320

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4577 dni temu

liczba odwiedzin: 15055

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1974 dni temu

liczba odwiedzin: 3931

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 1882 dni temu

liczba odwiedzin: 4100

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 1954 dni temu

liczba odwiedzin: 2490

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 2235 dni temu

liczba odwiedzin: 36196

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4469 dni temu

liczba odwiedzin: 7482

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 3989 dni temu

liczba odwiedzin: 3685

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3738 dni temu

liczba odwiedzin: 4248

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3362 dni temu

liczba odwiedzin: 3205

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3893 dni temu

liczba odwiedzin: 18735

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3708 dni temu

liczba odwiedzin: 9538

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3974 dni temu

liczba odwiedzin: 17257

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3457 dni temu

liczba odwiedzin: 4230

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3058 dni temu

liczba odwiedzin: 5247

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3008 dni temu

liczba odwiedzin: 2908

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2998 dni temu

liczba odwiedzin: 2826

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2957 dni temu

liczba odwiedzin: 2711

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2912 dni temu

liczba odwiedzin: 3684

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2705 dni temu

liczba odwiedzin: 2939

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 2550 dni temu

liczba odwiedzin: 3125

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2452 dni temu

liczba odwiedzin: 3565

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2183 dni temu

liczba odwiedzin: 3057

autor:pytonznadwisly(693 pkt)

utworzony: 2129 dni temu

liczba odwiedzin: 3828

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2118 dni temu

liczba odwiedzin: 2223

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2115 dni temu

liczba odwiedzin: 2788

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2103 dni temu

liczba odwiedzin: 3891

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2098 dni temu

liczba odwiedzin: 4391

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2094 dni temu

liczba odwiedzin: 4252

autor:GieHa(3496 pkt)

utworzony: 2081 dni temu

liczba odwiedzin: 2992

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2029 dni temu

liczba odwiedzin: 3173

autor:bonopasiak(3879 pkt)

utworzony: 2027 dni temu

liczba odwiedzin: 3393

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 2009 dni temu

liczba odwiedzin: 4920

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 2006 dni temu

liczba odwiedzin: 4543

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 1993 dni temu

liczba odwiedzin: 3575

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1988 dni temu

liczba odwiedzin: 3456

autor:bonopasiak(3879 pkt)

utworzony: 1978 dni temu

liczba odwiedzin: 3273

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1976 dni temu

liczba odwiedzin: 3233

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 1968 dni temu

liczba odwiedzin: 5093

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1960 dni temu

liczba odwiedzin: 2445

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1955 dni temu

liczba odwiedzin: 2771

autor:aragorn136(24997 pkt)

utworzony: 1946 dni temu

liczba odwiedzin: 4250

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 1943 dni temu

liczba odwiedzin: 4618

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1941 dni temu

liczba odwiedzin: 2644

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1925 dni temu

liczba odwiedzin: 3067

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 1908 dni temu

liczba odwiedzin: 2606

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 1903 dni temu

liczba odwiedzin: 2191

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 1865 dni temu

liczba odwiedzin: 2759

Teraz czytane artykuły

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2279 dni temu

liczba odwiedzin: 3060

autor:MovieBrain(996 pkt)

utworzony: 1439 dni temu

liczba odwiedzin: 2638

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 2556 dni temu

liczba odwiedzin: 5025

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4642 dni temu

liczba odwiedzin: 282114

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 1167 dni temu

liczba odwiedzin: 1400

autor:admin(52257 pkt)

utworzony: 2897 dni temu

liczba odwiedzin: 7484

autor:GieHa(3496 pkt)

utworzony: 871 dni temu

liczba odwiedzin: 2945

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 4076 dni temu

liczba odwiedzin: 4117

Artykuły z tej samej kategorii

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3893 dni temu

liczba odwiedzin: 18735

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3708 dni temu

liczba odwiedzin: 9538

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4510 dni temu

liczba odwiedzin: 23597

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3974 dni temu

liczba odwiedzin: 17257

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4432 dni temu

liczba odwiedzin: 20569

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 2235 dni temu

liczba odwiedzin: 36196

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 2675 dni temu

liczba odwiedzin: 4495

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3646 dni temu

liczba odwiedzin: 6122

autor:pj(16465 pkt)

utworzony: 3058 dni temu

liczba odwiedzin: 5247

Pliki cookie pomagają nam technicznie prowadzić portal Altao.pl. Korzystając z portalu, zgadzasz się na użycie plików cookie. Pliki cookie są wykorzystywane tylko do działań techniczno-administracyjnych i nie przekazują danych osobowych oraz informacji z tej strony osobom trzecim. Wszystkie artykuły wraz ze zdjęciami i materiałami dostępnymi na portalu są własnością użytkowników. Administrator i właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za tresci prezentowane przez autorów artykułów. Dodając artykuł, zgadzasz się z regulaminem portalu oraz ponosisz odpowiedzialność za wszystkie materiały umieszczone przez Ciebie na stronie altao.pl. Szczegóły dostępne w regulaminie portalu.

© 2025 altao.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
0.223

Akceptuję pliki cookies
W ramach naszego portalu stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym momencie zmiany ustawień dotyczących cookies. Jednocześnie informujemy, iż warunkiem koniecznym do prawidłowej pracy portalu Altao.pl jest włączenie obsługi plików cookies.

Rozumiem i akceptuję