O nasChronologiaArtykułyWspółautorzyPocztaZałóż bloga
 -

Mamy to! Pierwsze zdjęcie Czarnej Dziury! - Kosmos

10 kwietnia 2019 – tę datę zapamiętają wszyscy miłośnicy badań kosmosu. Nie. Nie odkryto obcej zaawansowanej cywilizacji ani do Ziemi nie zbliża się asteroida, która zniszczy życie ludzi i zwierząt. Po prostu astronomowie pokazali pierwszy obraz czarnej dziury, a precyzując, to jej cienia. Nic wielkiego? Dla laików pewnie tak. Ale dla reszty to coś niezwykłego!

Wstęp
Treść artykułu
Galeria zdjęć
Opinie
Polecane artykuły
pj (16442 pkt)
Ilość odwiedzin:
3 046
Czas czytania:
3 367 min.
Kategoria:
Kosmos
Autor:
pj (16442 pkt)
Dodano:
2272 dni temu

Data dodania:
2019-04-13 21:32:11

Czym właściwie jest czarna dziura?

 

Pamiętacie fantastyczną wizualizację czarnej dziury w produkcji Chrisa Nolana pt. „Interstellar”? Wyglądała naprawdę epicko. Powstawała rok, a cały ten proces nadzorował nie było kto, bo znany fizyk Kip Thorne. Ta supermasywna, którą odkryli w centrum galaktyki M87, obserwowali i „sfotografowali” badacze w ramach projektu o nazwie Teleskop Horyzontu Zdarzeń (EHT) może na przesłanym obrazie nie jest aż tak spektakularna, jak w filmie, ale i tak robi wrażenie.

 

Czarna dziura z filmu „Interstellar” (źródło: youtube.com/screenshot)

 

Czarna dziura to próżnia otaczająca jeden centralny punkt nazywany osobliwością. A osobliwość to pewien defekt czasoprzestrzeni, który wpływa na całą przestrzeń wokoło i zakrzywia ją. Co powoduje przeróżne, dość dziwne konsekwencje. Jedną z nich jest tzw. horyzont zdarzeń (stąd nazwa projektu).

 

Co ciekawe, to nie Albert Einstein odkrył istnienie czarnych dziur. Zrobił to Niemiec Karl Schwarzschild. Karl był jednocześnie pułkownikiem artyleryjskim i świetnym fizykiem. Natomiast same określenie „czarne dziury” wymyślił Amerykanin John Wheeler.

 

Wracając jeszcze do horyzontu zdarzeń, to powierzchnia znajdująca się w pewnej skończonej odległości od osobliwości, proporcjonalnej do masy czarnej dziury. Uwaga! Po jej przekroczeniu… zostaniemy wessani i znajdziemy się w boskim wymiarze. Nie, spokojnie. Aż tak to nie. Jest gorzej. Po prostu nie wydostaniemy się na zewnątrz! Światło też nie. No i dlatego przymiotnik czarna, bo dziura ta nie może świecić.

 

Blisko horyzontu zdarzeń znajduje się z kolei miejsce, w którym czas ulega spowolnieniu! Wyobraźmy sobie dwa zegary. Jeden umieszczony przy horyzoncie, a drugi trzymany przy sobie w dużej odległości. Ten pierwszy będzie mierzył czas o wiele, wiele wolniej.

 

Mało tego, czas zwalnia także wtedy, gdy zbliżamy się do czarnej dziury. Powiedzmy, że lot w jej okolice potrwałby kilka godzin, ale na Ziemi upłynęłoby wtedy… wiele milionów lat! To tzw. dylatacja czasu – bezpośrednia konsekwencja szczególnej teorii względności.

 

Projekt Teleskop Horyzontu Zdarzeń

 

Wyniki obserwacji czarnej dziury (bohaterki niniejszego artykułu) przez 200 naukowców ogłoszono jednocześnie na konferencji prasowej w Brukseli i w kilku innych miastach.

 

O samym istnieniu czarnych dziur wiemy np. na podstawie obserwacji ruchów innych obiektów w ich pobliżu i przewidywań ogólnej teorii względności, jednak do tej pory nie udało się takiej chociaż jednej czarnej dziury zaobserwować bezpośrednio.

 

Czarna dziura (fot. Wikimedia.org/Event Horizon Telescope)

 

Ale wreszcie się udało, dzięki EHT (EVENT HORIZON TELESCOPE), czyli globalnemu projektowi, mającym na celu zaobserwowanie cienia czarnej dziury. EHT łączy radioteleskopy (m.in. ALMA, APEX, IRAM 30-meter Telescope, IRAM NOEMA Observatory, James Clerk Maxwell Telescope (JCMT) oraz Large Millimeter Telescope (LMT)) i sieci radioteleskopów z różnych miejsc (wulkanów na Hawajach i w Meksyku, góry w Arizonie, pustyni Atakama, a nawet Antarktydy). W ten sposób zastosowano metodę tzw. interferometrii wielkobazowej (VLBI) i utworzono wirtualny teleskop o wielkości naszej planety. To z kolei sprawiło, że udało się uzyskać kątową zdolność rozdzielczą 20 mikrosekund łuku. Przez taki teleskop można będąc na Ziemi, poznać szczegóły zmarszczek na czole kosmonauty stojącego na powierzchni Księżyca!

 

W skład projektu EHT weszło 200 naukowców. Nie tylko z Europy. Ale także z Afryki, Ameryki Południowej, Ameryki Północnej i Azji.

 

Kilka ważnych danych

 

Obserwacje były prowadzone na fali o długości 1,3 mm. Uzyskano obraz cienia czarnej dziury oraz wyznaczono jej masę w sposób niezależny od wyznaczeń masy na podstawie dynamiki gwiazd w M87. Wyznaczona masa to... 6,5 miliardów mas Słońca! Odległość do czarnej dziury wynosi 55 milionów lat świetlnych! A sam cień czarnej dziury mierzy nie więcej niż 40 miliardów kilometrów. Horyzont zdarzeń jest od niego około 2,5 razy mniejszy.

 

Na początku badacze wielokrotnie obserwowali strukturę w kształcie pierścienia w sercu galaktyki M87. Wewnątrz tej struktury znajdował się ciemny obszar. Kiedy się upewnili, że wszystkie elementy występują w kolejnych obserwacjach EHT, zaczęli sprawdzać wyniki obserwacji z przewidywaniami modeli teoretycznych, czyli takich, które m.in. uwzględniają fizykę zakrzywionej przestrzeni. Okazało się, że obserwacje zgadzają się z przewidywaniami teoretycznymi. Ten ciemny obszar w środku to faktycznie cień czarnej dziury!

 

Możemy być dumni. W projekcie Teleskopu Horyzontu Zdarzeń brało udział dwoje Polaków: prof. Monika Mościbrodzka z Radboud University w Nijmegen w Holandii oraz dr Maciek Wielgus z Black Hole Initiative na Harvard University w USA.

 

Wyniki badań pojawiły się też w serii sześciu artykułów w specjalnym wydaniu czasopisma pt. „The Astrophysical Journal Letters”.

 

Źródła: eventhorizontelescope.org, www.natemat.pl, www.urania.edu.pl

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję

Mogą Cię zainteresować odpowiedzi na te pytania lub zagadnienia:




Galeria zdjęć - Mamy to! Pierwsze zdjęcie Czarnej Dziury!

Temat / Nick / URL:

Treść komentarza:

Więcej artykułów od autora pj

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 87 dni temu

liczba odwiedzin: 220

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 113 dni temu

liczba odwiedzin: 285

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 121 dni temu

liczba odwiedzin: 279

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 149 dni temu

liczba odwiedzin: 287

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 186 dni temu

liczba odwiedzin: 260

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 201 dni temu

liczba odwiedzin: 315

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 4234 dni temu

liczba odwiedzin: 7697

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 257 dni temu

liczba odwiedzin: 871

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 269 dni temu

liczba odwiedzin: 379

Polecamy podobne artykuły

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 1978 dni temu

liczba odwiedzin: 2445

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 1996 dni temu

liczba odwiedzin: 3410

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 2121 dni temu

liczba odwiedzin: 5771

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 4548 dni temu

liczba odwiedzin: 35875

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4503 dni temu

liczba odwiedzin: 23583

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 4493 dni temu

liczba odwiedzin: 28563

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4489 dni temu

liczba odwiedzin: 5758

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 4468 dni temu

liczba odwiedzin: 20849

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4455 dni temu

liczba odwiedzin: 9263

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4425 dni temu

liczba odwiedzin: 20554

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4395 dni temu

liczba odwiedzin: 12940

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4234 dni temu

liczba odwiedzin: 14743

autor:admin(52125 pkt)

utworzony: 3951 dni temu

liczba odwiedzin: 7263

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3908 dni temu

liczba odwiedzin: 46372

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3894 dni temu

liczba odwiedzin: 9996

autor:aragorn136(24951 pkt)

utworzony: 3870 dni temu

liczba odwiedzin: 4931

autor:aragorn136(24951 pkt)

utworzony: 3566 dni temu

liczba odwiedzin: 3908

autor:admin(52125 pkt)

utworzony: 3152 dni temu

liczba odwiedzin: 3932

autor:bartoszkeprowski(3481 pkt)

utworzony: 3146 dni temu

liczba odwiedzin: 4399

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 3140 dni temu

liczba odwiedzin: 15835

autor:admin(52125 pkt)

utworzony: 1943 dni temu

liczba odwiedzin: 4772

autor:aragorn136(24951 pkt)

utworzony: 3560 dni temu

liczba odwiedzin: 5613

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 2701 dni temu

liczba odwiedzin: 3362

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 2409 dni temu

liczba odwiedzin: 2310

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4570 dni temu

liczba odwiedzin: 15043

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 1967 dni temu

liczba odwiedzin: 3919

autor:admin(52125 pkt)

utworzony: 1875 dni temu

liczba odwiedzin: 4089

autor:admin(52125 pkt)

utworzony: 1947 dni temu

liczba odwiedzin: 2484

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 2228 dni temu

liczba odwiedzin: 36180

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 4462 dni temu

liczba odwiedzin: 7476

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 3982 dni temu

liczba odwiedzin: 3678

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 3730 dni temu

liczba odwiedzin: 4239

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 3355 dni temu

liczba odwiedzin: 3195

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3885 dni temu

liczba odwiedzin: 18721

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3701 dni temu

liczba odwiedzin: 9518

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3967 dni temu

liczba odwiedzin: 17246

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 3450 dni temu

liczba odwiedzin: 4224

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 3051 dni temu

liczba odwiedzin: 5237

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 3001 dni temu

liczba odwiedzin: 2901

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 2991 dni temu

liczba odwiedzin: 2819

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 2950 dni temu

liczba odwiedzin: 2703

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 2905 dni temu

liczba odwiedzin: 3675

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 2698 dni temu

liczba odwiedzin: 2932

autor:admin(52125 pkt)

utworzony: 2543 dni temu

liczba odwiedzin: 3119

autor:aragorn136(24951 pkt)

utworzony: 2445 dni temu

liczba odwiedzin: 3558

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 2176 dni temu

liczba odwiedzin: 3046

autor:pytonznadwisly(693 pkt)

utworzony: 2122 dni temu

liczba odwiedzin: 3821

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 2110 dni temu

liczba odwiedzin: 2218

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 2108 dni temu

liczba odwiedzin: 2779

autor:aragorn136(24951 pkt)

utworzony: 2096 dni temu

liczba odwiedzin: 3884

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 2091 dni temu

liczba odwiedzin: 4376

autor:aragorn136(24951 pkt)

utworzony: 2087 dni temu

liczba odwiedzin: 4246

autor:GieHa(3490 pkt)

utworzony: 2074 dni temu

liczba odwiedzin: 2981

autor:aragorn136(24951 pkt)

utworzony: 2022 dni temu

liczba odwiedzin: 3161

autor:bonopasiak(3879 pkt)

utworzony: 2020 dni temu

liczba odwiedzin: 3385

autor:admin(52125 pkt)

utworzony: 2002 dni temu

liczba odwiedzin: 4912

autor:aragorn136(24951 pkt)

utworzony: 1999 dni temu

liczba odwiedzin: 4530

autor:aragorn136(24951 pkt)

utworzony: 1985 dni temu

liczba odwiedzin: 3570

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 1981 dni temu

liczba odwiedzin: 3448

autor:bonopasiak(3879 pkt)

utworzony: 1971 dni temu

liczba odwiedzin: 3260

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 1969 dni temu

liczba odwiedzin: 3222

autor:aragorn136(24951 pkt)

utworzony: 1961 dni temu

liczba odwiedzin: 5085

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 1953 dni temu

liczba odwiedzin: 2438

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 1948 dni temu

liczba odwiedzin: 2765

autor:aragorn136(24951 pkt)

utworzony: 1939 dni temu

liczba odwiedzin: 4241

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 1936 dni temu

liczba odwiedzin: 4607

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 1934 dni temu

liczba odwiedzin: 2636

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 1918 dni temu

liczba odwiedzin: 3056

autor:admin(52125 pkt)

utworzony: 1901 dni temu

liczba odwiedzin: 2598

autor:admin(52125 pkt)

utworzony: 1896 dni temu

liczba odwiedzin: 2185

autor:admin(52125 pkt)

utworzony: 1858 dni temu

liczba odwiedzin: 2752

Teraz czytane artykuły

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 2272 dni temu

liczba odwiedzin: 3046

autor:GieHa(3490 pkt)

utworzony: 1915 dni temu

liczba odwiedzin: 3935

autor:admin(52125 pkt)

utworzony: 4338 dni temu

liczba odwiedzin: 5852

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 4202 dni temu

liczba odwiedzin: 3528

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4759 dni temu

liczba odwiedzin: 35916

autor:aragorn136(24951 pkt)

utworzony: 4032 dni temu

liczba odwiedzin: 6226

autor:admin(52125 pkt)

utworzony: 1402 dni temu

liczba odwiedzin: 3351

Artykuły z tej samej kategorii

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3885 dni temu

liczba odwiedzin: 18721

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3701 dni temu

liczba odwiedzin: 9518

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4503 dni temu

liczba odwiedzin: 23583

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3967 dni temu

liczba odwiedzin: 17246

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4425 dni temu

liczba odwiedzin: 20554

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 2228 dni temu

liczba odwiedzin: 36180

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 2668 dni temu

liczba odwiedzin: 4483

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 3639 dni temu

liczba odwiedzin: 6109

autor:pj(16442 pkt)

utworzony: 3051 dni temu

liczba odwiedzin: 5237

Pliki cookie pomagają nam technicznie prowadzić portal Altao.pl. Korzystając z portalu, zgadzasz się na użycie plików cookie. Pliki cookie są wykorzystywane tylko do działań techniczno-administracyjnych i nie przekazują danych osobowych oraz informacji z tej strony osobom trzecim. Wszystkie artykuły wraz ze zdjęciami i materiałami dostępnymi na portalu są własnością użytkowników. Administrator i właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za tresci prezentowane przez autorów artykułów. Dodając artykuł, zgadzasz się z regulaminem portalu oraz ponosisz odpowiedzialność za wszystkie materiały umieszczone przez Ciebie na stronie altao.pl. Szczegóły dostępne w regulaminie portalu.

© 2025 altao.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
0.274

Akceptuję pliki cookies
W ramach naszego portalu stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym momencie zmiany ustawień dotyczących cookies. Jednocześnie informujemy, iż warunkiem koniecznym do prawidłowej pracy portalu Altao.pl jest włączenie obsługi plików cookies.

Rozumiem i akceptuję