O nasChronologiaArtykułyWspółautorzyPocztaZałóż bloga
 -

Mamy to! Pierwsze zdjęcie Czarnej Dziury! - Kosmos

10 kwietnia 2019 – tę datę zapamiętają wszyscy miłośnicy badań kosmosu. Nie. Nie odkryto obcej zaawansowanej cywilizacji ani do Ziemi nie zbliża się asteroida, która zniszczy życie ludzi i zwierząt. Po prostu astronomowie pokazali pierwszy obraz czarnej dziury, a precyzując, to jej cienia. Nic wielkiego? Dla laików pewnie tak. Ale dla reszty to coś niezwykłego!

Wstęp
Treść artykułu
Galeria zdjęć
Opinie
Polecane artykuły
pj (16487 pkt)
Ilość odwiedzin:
3 075
Czas czytania:
3 399 min.
Kategoria:
Kosmos
Autor:
pj (16487 pkt)
Dodano:
2289 dni temu

Data dodania:
2019-04-13 21:32:11

Czym właściwie jest czarna dziura?

 

Pamiętacie fantastyczną wizualizację czarnej dziury w produkcji Chrisa Nolana pt. „Interstellar”? Wyglądała naprawdę epicko. Powstawała rok, a cały ten proces nadzorował nie było kto, bo znany fizyk Kip Thorne. Ta supermasywna, którą odkryli w centrum galaktyki M87, obserwowali i „sfotografowali” badacze w ramach projektu o nazwie Teleskop Horyzontu Zdarzeń (EHT) może na przesłanym obrazie nie jest aż tak spektakularna, jak w filmie, ale i tak robi wrażenie.

 

Czarna dziura z filmu „Interstellar” (źródło: youtube.com/screenshot)

 

Czarna dziura to próżnia otaczająca jeden centralny punkt nazywany osobliwością. A osobliwość to pewien defekt czasoprzestrzeni, który wpływa na całą przestrzeń wokoło i zakrzywia ją. Co powoduje przeróżne, dość dziwne konsekwencje. Jedną z nich jest tzw. horyzont zdarzeń (stąd nazwa projektu).

 

Co ciekawe, to nie Albert Einstein odkrył istnienie czarnych dziur. Zrobił to Niemiec Karl Schwarzschild. Karl był jednocześnie pułkownikiem artyleryjskim i świetnym fizykiem. Natomiast same określenie „czarne dziury” wymyślił Amerykanin John Wheeler.

 

Wracając jeszcze do horyzontu zdarzeń, to powierzchnia znajdująca się w pewnej skończonej odległości od osobliwości, proporcjonalnej do masy czarnej dziury. Uwaga! Po jej przekroczeniu… zostaniemy wessani i znajdziemy się w boskim wymiarze. Nie, spokojnie. Aż tak to nie. Jest gorzej. Po prostu nie wydostaniemy się na zewnątrz! Światło też nie. No i dlatego przymiotnik czarna, bo dziura ta nie może świecić.

 

Blisko horyzontu zdarzeń znajduje się z kolei miejsce, w którym czas ulega spowolnieniu! Wyobraźmy sobie dwa zegary. Jeden umieszczony przy horyzoncie, a drugi trzymany przy sobie w dużej odległości. Ten pierwszy będzie mierzył czas o wiele, wiele wolniej.

 

Mało tego, czas zwalnia także wtedy, gdy zbliżamy się do czarnej dziury. Powiedzmy, że lot w jej okolice potrwałby kilka godzin, ale na Ziemi upłynęłoby wtedy… wiele milionów lat! To tzw. dylatacja czasu – bezpośrednia konsekwencja szczególnej teorii względności.

 

Projekt Teleskop Horyzontu Zdarzeń

 

Wyniki obserwacji czarnej dziury (bohaterki niniejszego artykułu) przez 200 naukowców ogłoszono jednocześnie na konferencji prasowej w Brukseli i w kilku innych miastach.

 

O samym istnieniu czarnych dziur wiemy np. na podstawie obserwacji ruchów innych obiektów w ich pobliżu i przewidywań ogólnej teorii względności, jednak do tej pory nie udało się takiej chociaż jednej czarnej dziury zaobserwować bezpośrednio.

 

Czarna dziura (fot. Wikimedia.org/Event Horizon Telescope)

 

Ale wreszcie się udało, dzięki EHT (EVENT HORIZON TELESCOPE), czyli globalnemu projektowi, mającym na celu zaobserwowanie cienia czarnej dziury. EHT łączy radioteleskopy (m.in. ALMA, APEX, IRAM 30-meter Telescope, IRAM NOEMA Observatory, James Clerk Maxwell Telescope (JCMT) oraz Large Millimeter Telescope (LMT)) i sieci radioteleskopów z różnych miejsc (wulkanów na Hawajach i w Meksyku, góry w Arizonie, pustyni Atakama, a nawet Antarktydy). W ten sposób zastosowano metodę tzw. interferometrii wielkobazowej (VLBI) i utworzono wirtualny teleskop o wielkości naszej planety. To z kolei sprawiło, że udało się uzyskać kątową zdolność rozdzielczą 20 mikrosekund łuku. Przez taki teleskop można będąc na Ziemi, poznać szczegóły zmarszczek na czole kosmonauty stojącego na powierzchni Księżyca!

 

W skład projektu EHT weszło 200 naukowców. Nie tylko z Europy. Ale także z Afryki, Ameryki Południowej, Ameryki Północnej i Azji.

 

Kilka ważnych danych

 

Obserwacje były prowadzone na fali o długości 1,3 mm. Uzyskano obraz cienia czarnej dziury oraz wyznaczono jej masę w sposób niezależny od wyznaczeń masy na podstawie dynamiki gwiazd w M87. Wyznaczona masa to... 6,5 miliardów mas Słońca! Odległość do czarnej dziury wynosi 55 milionów lat świetlnych! A sam cień czarnej dziury mierzy nie więcej niż 40 miliardów kilometrów. Horyzont zdarzeń jest od niego około 2,5 razy mniejszy.

 

Na początku badacze wielokrotnie obserwowali strukturę w kształcie pierścienia w sercu galaktyki M87. Wewnątrz tej struktury znajdował się ciemny obszar. Kiedy się upewnili, że wszystkie elementy występują w kolejnych obserwacjach EHT, zaczęli sprawdzać wyniki obserwacji z przewidywaniami modeli teoretycznych, czyli takich, które m.in. uwzględniają fizykę zakrzywionej przestrzeni. Okazało się, że obserwacje zgadzają się z przewidywaniami teoretycznymi. Ten ciemny obszar w środku to faktycznie cień czarnej dziury!

 

Możemy być dumni. W projekcie Teleskopu Horyzontu Zdarzeń brało udział dwoje Polaków: prof. Monika Mościbrodzka z Radboud University w Nijmegen w Holandii oraz dr Maciek Wielgus z Black Hole Initiative na Harvard University w USA.

 

Wyniki badań pojawiły się też w serii sześciu artykułów w specjalnym wydaniu czasopisma pt. „The Astrophysical Journal Letters”.

 

Źródła: eventhorizontelescope.org, www.natemat.pl, www.urania.edu.pl

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję

Mogą Cię zainteresować odpowiedzi na te pytania lub zagadnienia:




Galeria zdjęć - Mamy to! Pierwsze zdjęcie Czarnej Dziury!

Temat / Nick / URL:

Treść komentarza:

Więcej artykułów od autora pj

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 104 dni temu

liczba odwiedzin: 246

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 130 dni temu

liczba odwiedzin: 301

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 138 dni temu

liczba odwiedzin: 303

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 166 dni temu

liczba odwiedzin: 304

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 202 dni temu

liczba odwiedzin: 275

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 218 dni temu

liczba odwiedzin: 337

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 4250 dni temu

liczba odwiedzin: 7718

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 273 dni temu

liczba odwiedzin: 907

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 285 dni temu

liczba odwiedzin: 395

Polecamy podobne artykuły

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 1995 dni temu

liczba odwiedzin: 2463

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 2013 dni temu

liczba odwiedzin: 3426

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 2137 dni temu

liczba odwiedzin: 5791

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 4565 dni temu

liczba odwiedzin: 35912

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4519 dni temu

liczba odwiedzin: 23612

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 4510 dni temu

liczba odwiedzin: 28607

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4505 dni temu

liczba odwiedzin: 5774

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 4484 dni temu

liczba odwiedzin: 20877

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4471 dni temu

liczba odwiedzin: 9291

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4441 dni temu

liczba odwiedzin: 20591

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4411 dni temu

liczba odwiedzin: 12960

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4251 dni temu

liczba odwiedzin: 14771

autor:admin(52387 pkt)

utworzony: 3967 dni temu

liczba odwiedzin: 7292

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3925 dni temu

liczba odwiedzin: 46411

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3910 dni temu

liczba odwiedzin: 10027

autor:aragorn136(25042 pkt)

utworzony: 3887 dni temu

liczba odwiedzin: 4947

autor:aragorn136(25042 pkt)

utworzony: 3582 dni temu

liczba odwiedzin: 3923

autor:admin(52387 pkt)

utworzony: 3168 dni temu

liczba odwiedzin: 3940

autor:bartoszkeprowski(3495 pkt)

utworzony: 3162 dni temu

liczba odwiedzin: 4423

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 3157 dni temu

liczba odwiedzin: 15893

autor:admin(52387 pkt)

utworzony: 1960 dni temu

liczba odwiedzin: 4802

autor:aragorn136(25042 pkt)

utworzony: 3577 dni temu

liczba odwiedzin: 5630

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 2718 dni temu

liczba odwiedzin: 3384

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 2426 dni temu

liczba odwiedzin: 2330

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4586 dni temu

liczba odwiedzin: 15069

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 1984 dni temu

liczba odwiedzin: 3940

autor:admin(52387 pkt)

utworzony: 1892 dni temu

liczba odwiedzin: 4113

autor:admin(52387 pkt)

utworzony: 1964 dni temu

liczba odwiedzin: 2500

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 2245 dni temu

liczba odwiedzin: 36220

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 4478 dni temu

liczba odwiedzin: 7493

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 3998 dni temu

liczba odwiedzin: 3692

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 3747 dni temu

liczba odwiedzin: 4258

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 3371 dni temu

liczba odwiedzin: 3212

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3902 dni temu

liczba odwiedzin: 18757

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3717 dni temu

liczba odwiedzin: 9558

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3983 dni temu

liczba odwiedzin: 17271

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 3466 dni temu

liczba odwiedzin: 4242

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 3067 dni temu

liczba odwiedzin: 5261

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 3018 dni temu

liczba odwiedzin: 2917

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 3007 dni temu

liczba odwiedzin: 2835

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 2966 dni temu

liczba odwiedzin: 2719

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 2921 dni temu

liczba odwiedzin: 3693

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 2715 dni temu

liczba odwiedzin: 2951

autor:admin(52387 pkt)

utworzony: 2559 dni temu

liczba odwiedzin: 3134

autor:aragorn136(25042 pkt)

utworzony: 2461 dni temu

liczba odwiedzin: 3573

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 2192 dni temu

liczba odwiedzin: 3065

autor:pytonznadwisly(693 pkt)

utworzony: 2139 dni temu

liczba odwiedzin: 3844

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 2127 dni temu

liczba odwiedzin: 2234

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 2125 dni temu

liczba odwiedzin: 2799

autor:aragorn136(25042 pkt)

utworzony: 2113 dni temu

liczba odwiedzin: 3899

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 2107 dni temu

liczba odwiedzin: 4402

autor:aragorn136(25042 pkt)

utworzony: 2104 dni temu

liczba odwiedzin: 4258

autor:GieHa(3502 pkt)

utworzony: 2090 dni temu

liczba odwiedzin: 3002

autor:aragorn136(25042 pkt)

utworzony: 2039 dni temu

liczba odwiedzin: 3181

autor:bonopasiak(3879 pkt)

utworzony: 2036 dni temu

liczba odwiedzin: 3406

autor:admin(52387 pkt)

utworzony: 2019 dni temu

liczba odwiedzin: 4931

autor:aragorn136(25042 pkt)

utworzony: 2015 dni temu

liczba odwiedzin: 4554

autor:aragorn136(25042 pkt)

utworzony: 2002 dni temu

liczba odwiedzin: 3587

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 1998 dni temu

liczba odwiedzin: 3466

autor:bonopasiak(3879 pkt)

utworzony: 1988 dni temu

liczba odwiedzin: 3283

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 1986 dni temu

liczba odwiedzin: 3247

autor:aragorn136(25042 pkt)

utworzony: 1978 dni temu

liczba odwiedzin: 5099

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 1969 dni temu

liczba odwiedzin: 2453

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 1964 dni temu

liczba odwiedzin: 2780

autor:aragorn136(25042 pkt)

utworzony: 1955 dni temu

liczba odwiedzin: 4259

autor:Filmaniak01(1931 pkt)

utworzony: 1952 dni temu

liczba odwiedzin: 4632

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 1951 dni temu

liczba odwiedzin: 2650

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 1935 dni temu

liczba odwiedzin: 3073

autor:admin(52387 pkt)

utworzony: 1917 dni temu

liczba odwiedzin: 2614

autor:admin(52387 pkt)

utworzony: 1912 dni temu

liczba odwiedzin: 2197

autor:admin(52387 pkt)

utworzony: 1874 dni temu

liczba odwiedzin: 2773

Teraz czytane artykuły

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 2289 dni temu

liczba odwiedzin: 3075

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 1012 dni temu

liczba odwiedzin: 1325

autor:admin(52387 pkt)

utworzony: 183 dni temu

liczba odwiedzin: 251

autor:admin(52387 pkt)

utworzony: 1586 dni temu

liczba odwiedzin: 1851

autor:aragorn136(25042 pkt)

utworzony: 1715 dni temu

liczba odwiedzin: 3420

autor:matusiak(75 pkt)

utworzony: 4268 dni temu

liczba odwiedzin: 9178

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 3167 dni temu

liczba odwiedzin: 3512

Nowości

autor:sebastiankrupa(610 pkt)

utworzony: 60 dni temu

liczba odwiedzin: 23

autor:eliart(794 pkt)

utworzony: 29 dni temu

liczba odwiedzin: 179

autor:admin(52387 pkt)

utworzony: 9 dni temu

liczba odwiedzin: 106

autor:aragorn136(25042 pkt)

utworzony: 10 dni temu

liczba odwiedzin: 255

Artykuły z tej samej kategorii

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3902 dni temu

liczba odwiedzin: 18757

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3717 dni temu

liczba odwiedzin: 9558

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4519 dni temu

liczba odwiedzin: 23612

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3983 dni temu

liczba odwiedzin: 17271

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 4441 dni temu

liczba odwiedzin: 20591

autor:PaM(1166 pkt)

utworzony: 2245 dni temu

liczba odwiedzin: 36220

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 2684 dni temu

liczba odwiedzin: 4510

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 3655 dni temu

liczba odwiedzin: 6128

autor:pj(16487 pkt)

utworzony: 3067 dni temu

liczba odwiedzin: 5261

Pliki cookie pomagają nam technicznie prowadzić portal Altao.pl. Korzystając z portalu, zgadzasz się na użycie plików cookie. Pliki cookie są wykorzystywane tylko do działań techniczno-administracyjnych i nie przekazują danych osobowych oraz informacji z tej strony osobom trzecim. Wszystkie artykuły wraz ze zdjęciami i materiałami dostępnymi na portalu są własnością użytkowników. Administrator i właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za tresci prezentowane przez autorów artykułów. Dodając artykuł, zgadzasz się z regulaminem portalu oraz ponosisz odpowiedzialność za wszystkie materiały umieszczone przez Ciebie na stronie altao.pl. Szczegóły dostępne w regulaminie portalu.

© 2025 altao.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
0.191

Akceptuję pliki cookies
W ramach naszego portalu stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym momencie zmiany ustawień dotyczących cookies. Jednocześnie informujemy, iż warunkiem koniecznym do prawidłowej pracy portalu Altao.pl jest włączenie obsługi plików cookies.

Rozumiem i akceptuję