Musimy przyznać, że ta lista siedmiu par propozycji zgłoszonych wcześniej, jest intrygująca, różnorodna tematycznie i silnie związania z naszą historią, kulturą i nauką. Jednak zanim je przedstawimy, najpierw kilka słów na temat bohaterki tego artykułu.
BD +14°4559 b to planeta pozasłoneczna znajdująca się w konstelacji Pegaza. Jej jasna gwiazda nosi nazwę BD +14°4559 i jest oddalona od naszego Słońca „tylko” o około 160 lat świetlnych. Nieco chłodniejsza i mniejsza niż Słońce, świeci żółto-pomarańczowym światłem i emituje energię, która powstaje w jej wnętrzu w wyniku reakcji jądrowych spalania wodoru (dobrze widoczna przez lornetkę, szczególnie jesienią).
„BD + … b” raczej nie nadaje się do zamieszkania. To gazowy olbrzym wielki jak Jowisz, złożony z wodoru oraz helu, bez powierzchni skalnej, ale z możliwością istnienia wody w stanie płynnym na jej zewnętrznych obszarach, gdyż obiega swoją gwiazdę po ekscentrycznej orbicie w odległości zbliżonej do odległości Wenus od Słońca, w tzw. ekosferze.
Jak już wspomnieliśmy, planetę odkryła grupa astronomów z Centrum Astronomii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (wśród nich m.in. Monika Adamów i Aleksander Wolszczan) pod kierunkiem prof. Andrzeja Niedzielskiego, w ramach toruńsko-pensylwańskiego programu poszukiwania planet pozasłonecznych.
Wracając do samego konkursu…
Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) jest organizacją zrzeszającą zawodowych astronomów. W 2019 roku w związku ze stuleciem swej działalności przygotowała szereg inicjatyw popularyzujących astronomię, w tym postanowiła dać możliwość i prawo stu krajom do nazwania gwiazd i planet je okrążających – chodzi o te ciała niebieskie, które zostały odkryte przez badaczy w danym państwie. Ważne były też inne kryteria: m.in. układy musiały posiadać jedną znaną dotychczas planetę, a wybrana gwiazda musiała być widoczna z terytorium konkretnego kraju.
Pierwszy etap konkursu IAU100 NameExoWorlds – „100 lat pod wspólnym niebem” odbył się w czerwcu i lipcu. Wtedy to od naszego społeczeństwa napłynęło ponad 2800 propozycji nazw (mógł je nadsyłać każdy mieszkaniec naszego kraju) dla polskiej planety i jej gwiazdy. Po ich przeanalizowaniu krajowy komitet IAU i Polskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA) wybrały krótką listę najciekawszych siedmiu par nazw. I w ten sposób dotarliśmy do drugiego etapu.
Już niedługo dowiemy się, jakie oficjalne imię otrzyma planeta BD+14 4599 b. Rozpoczęty 9 września plebiscyt potrwa bowiem do końca października. Swój głos można oddawać na stronie internetowej: www.iau100.pl/planety
Sam konkurs cieszy się dość sporym zainteresowaniem. Nie powinno to dziwić, wszak będziemy dumni z tego, że w kosmosie znajduje się planeta, którą ochrzcimy polskim imieniem.
Oto skrócona lista nazw do wyboru, z której wybierzemy tę jedyną (podane w kolejności gwiazda i planeta):
Geralt i Ciri – to lubiane postacie z cyklu powieści fantasy Andrzeja Sapkowskiego. No i słynne już na całym świecie, dzięki grom i mającym niedługo premierę serialowi Netflixa. Nazwę tę jako pierwszy zaproponował Kamil Piętak.
Jantar oraz Wolin – to nazwy związane z polskim wybrzeżem Bałtyku. Jantar jest dawnym określeniem bursztynu, a Wolin to polska wyspa na wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Propozycję tę przysłał Andrzej Gralak.
Piast i Lech – to bohaterowie z legend o początkach naszego państwa. Piast to postać, od której podobno wywodzi się pierwsza polska dynastia, a Lech znany jest z legendy o trzech braciach: Lechu, Czechu i Rusie, którzy założyli sąsiadujące kraje. Nazwę wymyśli Adrian Rzecznik.
Polon i Rad – to oczywiście nazwy pierwiastków chemicznych, które odkryła Maria Skłodowska-Curie, nasza dwukrotna laureatka Nagrody Nobla. Za ten pomysł odpowiada Radosław Gąsiorowski.
Twardowski oraz Boruta – ten pierwszy to polski szlachcic z baśni i legend, który trafił na… Księżyc. A drugi to diabeł, z którym Twardowski podpisał cyrograf. Te imiona zaproponował Łukasz Łukszo.
Solaris i Pirx – pierwsza nazwa to tytuł powieści Lema, a druga to słynna postać z jego książek. Propozycję podał Eryk Nowik.
Swarog i Weles – Swarog (lubi inaczej Swaróg) to pogański bóg nieba, ognia i kowalstwa. A Weles to jego syn – podziemny bóg magii, przysiąg, sztuki, rzemiosła kupców oraz bogactwa. Nazwę pierwszy podał Krzysztof Kwilman.
Wszystkie osoby, które jako pierwsze podały swoje propozycje, dostaną nagrody. A ostateczne rozstrzygnięcie konkursu nastąpi w grudniu!
Swoim patronatem medialnym polską część konkursu objęli m.in.: Program Pierwszy Polskiego Radia, Urania – Postępy Astronomii, Świat Wiedzy Kosmos, Kosmonauta.net, Astrofaza oraz Radio Planet i Komet.
A Wam, która z tych powyższych propozycji podoba się najbardziej? Komentujcie!
*Artykuł inspirowany
Źródła:
Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję
Galeria zdjęć - Boruta i Twardowski, a może Ciri i Geralt? Jakie imiona otrzymają polska planeta i jej gwiazda?
