"Anihilacja" – Biolożka w samym środku "raju" - Recenzje filmów

„Anihilacja” co prawda zawiera w sobie odniesienia do kilku kultowych tytułów gatunku, ale i tak pozostaje dziełem, w którym widać autorskie zacięcie i pewien unikalny styl. Początkowo przeznaczona wyłącznie na duży ekran, ostatecznie trafiła do telewizji. „Nieomylne” szefostwo wytwórni Paramount Pictures sprzedało bowiem międzynarodowe prawa do wyświetlania filmu Netflixowi. Cel: zapewnić dużą widownię filmu przy małych kosztach (nie wydając pieniędzy na promocję). Jedynie widzowie USA, Kanadzie i Chinach mogą go ujrzeć w wybranych kinach. Wielka szkoda, że tak się stało. Bo strona formalna to w większości scen niesamowita uczta wizualno-plastyczna.

 

Bohaterką filmu jest Lena, biolożka i była marines (Natalie Portman), która próbując rozwikłać zagadkę zaginięcia ukochanego, bez swojej wiedzy i zgody  zostaje „zaproszona” do pewnej tajnej placówki. Widok z tarasu owego obiektu przyprawi ją o szybsze bicie serca i – mimo bycia twardo stąpającą po ziemi – jajogłową – sprawi, że nogi będzie mieć jak z waty, a jej dotychczasowa wiedza o genetyce i innych dziedzinach biologii wkrótce zostanie postawiona na głowie. Lena przeciera oczy. Śni? Nie. To istnieje naprawdę. Stefa X – rozciągające się wzdłuż amerykańskiego wybrzeża dziwne miejsce zwane przecz badaczy Iskrzeniem, pokryte lśniącą kolorową zasłoną i przypominające wielką mydlaną bańkę. Ogłoszone jako skażone, nieprzyjazne i odcięte od świata zewnętrznego, i jednocześnie od trzech lat rozszerzające się i „pożerające” wszystko na swojej drodze.

 

To właśnie stamtąd jako jedyny do tej pory wraca mąż Leny (znany z najnowszych „Gwiezdnych wojen” i „Ex Machiny” Oscar Isaac) – członek jedenastej, kolejnej zakończonej fiaskiem, ekspedycji. Kobieta zgłasza się na ochotnika i dołącza do kilku odważnych pań, aby odkryć to, co wcześniej było nie do odkrycia. Wnętrze Strefy z jej bogactwem nowych form życia flory i fauny przywodzi na myśl boski raj, lecz wykracza poza przyjęte normy ewolucji. Szybko wychodzą na wierzch przyrodnicze aberracje, a podatna na zewnętrzne impulsy psychika może ulec degradacji. Lena wdepnęła w śmierdzące łajno pośrodku bajecznego lasu…

 

„Anihilacja” to przedziwny twór. Początkowo – mimo usypiającej narracji – intryguje. W połowie seansu czuć namacalną grozę. A finał…  hipnotyzuje jeszcze bardziej niż ten w „Ex Machinie”. Akcja dzieje się tu na dwóch płaszczyznach czasowych, a Garland potrafi przez niemal dwie godziny, jak mało kto, krzyżować w pary różne filmowe gatunki. W „Anihilacji” odnajdziemy zarówno horror, jak i filozoficzno-ekologiczną rozprawę. Garland przede wszystkim kłania się w pas klasycznemu „Stalkerowi” Tarkowskiego. Więcej w jego filmie statycznych, klimatycznych ujęć oraz dialogów o sprawach większych niż życie – relacji dusza/ciało i filozofii new age – aniżeli ucieczki przed zmutowanymi zwierzętami. Choć i te się znajdą. Wtedy widz poczuje się jak w słynnym, przyprawiającym o dreszcze, „Coś” Johna Carpentera. Jak na dłoni widać też inspirację „Nowym początkiem”, głównie w sposobie budowania napięcia i powolnym oswajaniu się z zastaną rzeczywistością.

 

To, co wytrąca z dobrze płynącego rytmu filmu, to scenariuszowe dziury i czasem co najmniej dziwne zachowania członkiń ekspedycji. No i niekiedy efekty komputerowe, które – mimo czterdziestomilionowego budżetu – kłują w oczy (może to wina małego ekranu, a może wyrobionego oka – wszak już tyle dziwów zrodzonych w komputerze oglądało). Na szczęście końcowe momenty rekompensują wady. Zapewniam. Wielu z Was będzie mieć otwartą z wrażenia paszczę.

 

Spora w tym zasługa aktorki Natalie Portman, która bez problemu odnalazła się w dziele Garlanda. To nie rola na miarę Oscara, ale jako Lena jest na tyle wiarygodna, że z uwagą śledzimy jej losy i obawiamy o życie w trakcie zwiedzania tajemniczej Stefy X. Nieźle wypada także Jennifer Jason Leigh jako szefowa wyprawy – dr Ventress. To niesiląca się na empatię, sztywna pani psycholog. Podążająca na przód, choćby i po trupach towarzyszek… Pierwiastek feministyczny w tym filmie unosi się zresztą niczym gęsta mgła. I dobrze. Bo ile można oglądać na ekranie uzbrojonych po zęby żołnierzy, od których buchającego testosteronu i adrenaliny można już paść martwym. Reszta pań z obsady też radzi sobie całkiem sprawnie, nie wywyższając się ponad pewien przyzwoity poziom. Zarówno Gina Rodriguez, jak i Szwedka Tuva Novotny to nieopatrzone aktorskie twarze. Być może dzięki rolom w „Anihilacji” będą grały coraz więcej i coraz częściej. Z kolei bardziej znanej Tessie Thompson („Thor: Ragnarok”) ambitne science fiction obce nie jest. Już z takim miała do czynienia w serialu „Westworld”. To i w „Anihilacji” czuła się jak ryba w wodzie.

 

Drugi film Alexa Garlanda zapewne utworzy dyskutujące i spierające się ze sobą obozy. Przedstawiciele jednego będą przekonywać, że dzieło to nie ma za wiele do zaoferowania, poza kilkoma ładnymi widokami i dość przekonującą Portman. Dodatkowo będą wymieniać na palcach ręki niedociągnięcia fabularne i zużyte, pokryte kurzem klisze. Inni zapieją z zachwytu, że „Anihilacja” to nowe wrota do fantastycznego świata. I może wreszcie, zamiast na drogie efekciarstwo, producenci postawią na podobne i intrygujące, artystyczne kino do kontemplacji, które pokochają nie tylko zatwardziali koneserzy. Przyznam, że ja wielką miłością do „Anihilacji” nie zapałałem, jednak byłbym skłonny wstąpić do tego drugiego obozu. Zobaczcie, zinterpretujcie (możliwości jest sporo), oceńcie. Warto.

 

Ocena: 7/10

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

 

 

*Recenzja ukazała się też na blogu: filmaniak928693912.wordpress.com