"Chłopi" – Wsi anielska, wsi diabelska - Recenzje filmów

Przeszło 140 tysięcy widzów w pierwszy weekend wyświetlania mówi samo za siebie, podobnie jak to, że „Chłopi” zawalczą o nominację do Oscara. Piękny wynik, słuszny wybór, gdyż ta produkcja będzie rozumiana pod każdą szerokością geograficzną. Wiarygodnie przedstawia (niemalże jeden do jednego jak nagrodzona Noblem epopeja) rytm życia społeczeństwa chłopskiego i losy rodziny Borynów na tle zmieniających się pór roku. A w centrum wydarzeń Ona – najpiękniejsza dziewka we wsi – Jagusia.

 

Kadr z filmu "Chłopi" (materiały prasowe/NEXT FILM)

 

Oczywiście twórcy – DK (Dorota Kobiela) Welchman i Hugh Welchman (dobrze dopasowane małżeństwo, które połączyła wspólna pasja) idą nieco na skróty, wycinając nożycami z pierwowzoru połacie wątków, a ich Jagna nie ma już takiej siły sprawczej, będąc bardziej narzędziem dla fabuły (choć zadziorność pokazuje, niewinnością i urodą „atakuje”), to koniec końców najważniejsze tam wybrzmiewa. Mianowicie osobista tragedia młodej kobiety w świecie zdominowanym przez mężczyzn i okrutne prawa schyłku XIX wieku, miejscu sielskim, acz mrocznym, gdzie łatwo być osądzonym, a trudno o wybaczenie. Gdzie miłość gotuje się w kotle, bulgocze jak zupa. I rodzic nie pyta córki, czy chce, czego pragnie. Tylko nakazuje, sprzedając za 6 mórg ziemi. Nie może biedować, starą panną być.

 

Jeśliby oglądać początkowe minuty „Chłopów” jeno na smartfonie, to faktycznie można kręcić nosem, myśląc, że to jakiś filtr Instagrama. Ale nawet na dużym, kinowym ekranie, musi minąć trochę czasu, aby przyzwyczaić się do takiej mieszanki, do której wrzuceni się żywi aktorzy, poklatkowa animacja i ręcznie malowane obrazy. Na szczęście, kiedy już to się nastąpi, to będzie się niczym w transie do ostatnich napisów. Wszak to już nie jest tak kameralny film, jak „Twój Vincent” z jego statycznymi ujęciami. To widowisko, umiejętnie zmontowane i dość płynne. Zaiste sceny weselne robią ogromne wrażenie. Towarzyszy im starodawny, acz wykonany w nowoczesnej aranżacji utwór pt. „Jesień-Tańcuj” (najlepszy na całym soundtracku, oddającym piękno i grozę polskiej wsi, autorstwa rapera L.U.C.A, wspieranego przez Kayah, ludowych muzyków i pieśniarzy). Moment przyjścia pod chałupę kolędników w strojach zwierząt powoduje szybkie bicie serca (magiczna i przyprawiająca o dreszcze scena niczym ze uniwersum „Wiedźmina”). Choć mamy do czynienia z obrazem animowanym, to kamera często wędruje za bohaterami. Brawa dla tych wspomnianych na wstępie 100 malarzy. Cierpliwych artystów. Właśnie oni, po wcześniejszym sfilmowaniu aktorów przez obiektywy kamery trzech fachowców, potrzebowali 200 000 godzin (!), aby w różnych studiach w Polsce (m.in. we wrocławskim Centrum Technologii Audiowizualnych), a także na Litwie, w Ukrainie i Serbii namalować olejne obrazy na płótnie, które następnie przeobraziły się w kluczowe klatki, a które wskrzesili do życia animatorzy. Kadry inspirowane okresem Młodej Polski, szczególnie pracami Józefa Chełmońskiego zaczęły więc oddychać, pachnieć, kroczyć przed siebie...

 

Kadr z filmu "Chłopi" (materiały prasowe/NEXT FILM)

 

Seans „Chłopów” to hipnotyczne, wręcz metafizyczne, ale i realistyczne doświadczenie, bez obaw o przaśność. Ale nie tylko z powodu formy, która nie zjada treści czy energetycznej, folkowej, słowiańskiej, choć chwilami brzmiącej bałkańsko muzyki. Przez pory roku w Lipcach prowadzą widza również aktorzy. Nieistotne, że „animowani”, bo dobrze widać emocje na twarzach. Może i z daleka „rozmazane”, lecz z bliska wyraźne, uśmiechnięte, smutne, pożądliwe… Ten, kto na animowane sztuczki („byle kubraczek z akwareli”) macha ręką, woląc naturalizm, może jednak narzekać, bo będzie stał obok, przyglądając się wydarzeniom i postaciom jak przez „szklaną szybę”. Ja, kochający eklektyzm w sztuce i nowatorskie techniki w dziełach kreskówkowych, nie narzekam, wręcz biorę w ciemno wszystko, co tutaj zdziałali Welchmanowie i odtwórcy ról. Ale to nie Kamila Urzędowska (Jagna), choć przekonująca w całym spektrum emocjonalnym, a Robert Gulaczyk (Antek Boryna) i wreszcie w głównej roli Mirosław Baka (nowe wyobrażenie starego Macieja Boryny) grają w tym namiętnym trójkącie pierwsze skrzypce. Robert już współpracował z Welchmanami, dubbingował Vincenta Van Gogha w „Twoim Vincencie”. Jego Antek to człek ulepiony z gliny, niby ostoja spokoju, ale wiecznie wkurzony, niegodzący się na ojcowskie decyzje. Mimo że żonaty, dla niego młoda Jagusia z uzdolnionej plastycznie dziewczyny, stanie się kimś więcej niż niewiastą z wycinanki, jednak czy naprawdę zobaczy w niej osobę pragnącą wolności, z potrzebami nie tylko natury seksualnej? Z kolei Maciej widzi w Jagnie jeno kobietą, która sprawi, że z wdowca zamieni się w bardziej szanowanego chłopa. Konflikt wisi w powietrzu, zatruwając kwiatowy aromat. Oj tańcują wtedy żywioły duszy, a kara boska coraz bliżej.

 

Są jeszcze inni, mający swoje „pięć minut” i pogłębione charaktery. Na drugim planie „szaleją” chociażby: Sonia Mietielica (ponownie jest Hanką, wcześniej dała popis aktorstwa w dramacie wojenno-psychologicznym pt. „Wilkołak”), Sonia Bohosiewicz (Wójtowa), Ewa Kasprzyk (matka Jagusi – Dominikowa), Andrzej Konopka (Wójt) i Dorota Stalińska (niezapomniana, sympatyczna Jagustynka). Maciej Musiał powtórnie jest synem rozkrzyczanej Małgorzaty Kożuchowskiej (Organiścina), którą niegdyś z Kamilą Urzędowską połączyła jedna postać w kiepskim filmie pt. „Zołza”. Co za relacje, co za spotkania… Aha. I jest Julia Wieniawa-Narkiewicz, która nie irytuje i śpiewa ładnie. A Lech Dyblik jak zwykle trzyma siekierę. Czyli wszystko się zgadza!

 

Kadr z filmu "Chłopi" (materiały prasowe/NEXT FILM)

 

„Wsi spokojna, wsi wesoła!” – pisał Jan Kochanowski. W „Chłopach” trudniej o peany na jej cześć. Bo co z tego, że wiejska gromada może zjednoczyć się w szlachetnym celu, skoro później nie zapanuje nad zwierzęcymi instynktami, przepoczwarzając się w diaboliczną gawiedź. Kwestia wyobcowania jest tu mocno zaznaczona, aż mam gulę w gardle. Opowieść to zatem uniwersalna, acz ponura, z „nędznym urodzajem”, gdyż „miłość przychodzi i odchodzi, a ziemia zostaje”.

 

Ocena: 8/10

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

 

Tańcuj:

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję