Podsumowanie ogłoszenia laureatów Nagród Nobla 2019 - Kultura

Historia Nagród Nobla

 

Alfred Nobel (źródło: wikimedia.org) 

 

Początków tej prestiżowej nagrody możemy doszukiwać się w 1867 roku, kiedy Alfred Nobel opatentował wynalazek, który zmienił świat – dynamit. Odkrycie Szweda przyniosło mu sławę, która trwa do dziś, oraz pieniądze, które postanowił spożytkować w bardzo niecodzienny sposób. W swoim testamencie naukowiec wyraził prośbę, aby corocznie nagradzać wybitnych uczonych nagrodą jego imienia. Oczywiście, doszło wtedy do niemałych kontrowersji, ponieważ każdy uznał Nobla za starca, który kompletnie nic nie zostawił swojej rodzinie. Szwed za to dał światu wtedy o wiele więcej. Alfred zmarł 10 grudnia 1896 roku we Włoszech. W 1900 roku utworzono fundację Nobla, a w 1901 odbyło się pierwsze rozdanie nagród. Właśnie wtedy wśród laureatów znalazły się dwie doskonale znajome nam osoby – Wilhelm Conrad Roentgen oraz Henri Dunant (założyciel Czerwonego Krzyża). Od tej pory każdego roku nagrodzono przynajmniej jednego człowieka (z wyjątkiem lat: 1940, 1941, 1942).

 

Słynni laureaci tych prestiżowych nagród

 

Od 1901 roku nazbierało się trochę tych nagród. Wiele rozpoznawalnych osób, nie tylko dla fascynatów danej dziedziny, otrzymało Nagrodę Nobla. Bezsprzecznie najsłynniejszym laureatem pozostaje nagrodzony w 1921 roku Albert Einstein. Jednak słynne twierdzenie: E = mc2 nie do końca przyniosło nagrodę. Ogólną teorię względności uznano za niepotwierdzoną doświadczalnie. Dlatego fizykowi przypadła nagroda za prace nad efektem fotoelektrycznym.

 

Wśród najbardziej znanych zwycięzców nagród możemy wymienić: Ernesta Hemingway’a, Winstona Churchilla, Boba Dylana, Jimmy’ego Cartera, Dalajlamę XIV, św. Matkę Teresę z Kalkuty czy Nelsona Mandelę.

 

Kontrowersje związane z Nagrodami Nobla

 

Wielokrotnie werdykt Komisji Noblowskiej zdawał się dziwny, często wręcz wygląda na szalony pomysł. Dlatego od kilku lat jej członkowie przyznają nagrody osobom, które nie są bardzo kontrowersyjne oraz nie sprawują najważniejszych światowych stanowisk. Dobrym przykładem tego jest laur dla Baracka Obamy, który został odznaczony w 2009 roku. Pojawiło się mnóstwo głosów przeciwnych honorowaniu osoby, która przecież jeszcze nic nie zrobiła. Było to niedługo po wybraniu go na fotel prezydenta USA. W następnych latach doszła do tego zła polityka wobec wydarzeń w Syrii i Libii. Równie kontrowersyjną postacią jest Henry Kissinger, czyli sekretarz stanu USA, który w 1973 otrzymał Nobla. Jednak polityk do dzisiaj jest oskarżany przez liczne środowiska o zbrodnie wojenne w Kambodży. Oficjalnie uzyskał laur za zmniejszenie kryzysu pomiędzy Stanami Zjednoczonymi, a ZSRR i Chinami. Jednak nie miało to odzwierciedlenia w rzeczywistości. Oczywiście, było więcej skandalicznych Noblistów, ale to nie czas i miejsce na opisywanie ich historii.

 

Polska, a Nagroda Nobla

 

Pierwsza nagroda, która przypadła osobie o polskim pochodzeniu to Nobel z fizyki dla Marii Skłodowskiej-Curie, która w 1903 roku otrzymała to wyróżnienie wraz z mężem Pierrem Curie oraz Henrim Becquerelem. Na następny laur nie musieliśmy długo czekać, ponieważ dwa lata później literacką odmianę Nobla otrzymał Henryk Sienkiewicz za całokształt twórczości. Tak mówił o swojej ojczyźnie w specjalnym przemówieniu: „Głoszono ją umarłą, a oto jeden z tysięcznych dowodów, że żyje. Głoszono ją podbitą, a oto nowy dowód, że umie zwyciężać”. Widać, jakie wielkie znaczenie miało ogłoszenie Sienkiewicza Noblistą dla Polski, która dopiero trzynaście lat później powróciła na mapy świata. Jeszcze przed tym wiekopomnym wydarzeniem drugi raz statuetkę zdobyła Skłodowska-Curie, ale tym razem z chemii za odkrycie polonu i radu. Na następną osobę, która została odznaczona musieliśmy poczekać do 1924 roku, kiedy Nobla przyznano Władysławowi Reymontowi z literatury. Następnym polskim laureatem został wybitny poeta Czesław Miłosz, ale było to długo po uhonorowaniu Reymonta, bo dopiero w 1980 roku. Trzy lata później Pokojową Nagrodę Nobla otrzymał późniejszy prezydent RP, Lech Wałęsa. W ostatniej dekadzie XX wieku nagrodę z literatury otrzymała Wisława Szymborska. Od 1996 roku żaden Polak nie otrzymał Nagrody Nobla, ale zmieniło się to 10 października 2019 roku…

 

Olga Tokarczuk laureatką Literackiej Nagrody Nobla!

 

Źródło: nobelprize.org 

 

Dokładnie o godzinie 13.00, 10 października 2019 roku przedstawiciel Komisji Noblowskiej przedstawił dwóch laureatów: jednego za rok 2018, a drugiego za obecny. Za ubiegły rok statuetka przypadła polskiej pisarce, Oldze Tokarczuk. Nagrodę za 2019 natomiast otrzymał Peter Handke.

 

OLGA TOKARCZUK urodziła się 29 stycznia 1962 roku w Sulechowie w województwie lubuskim. Swoją karierę rozpoczynała w 1979 roku pod pseudonimem „Natasza Borodin” w magazynie „Na przełaj”, gdzie publikowała pierwsze opowiadania. Debiut powieściopisarski zaliczyła w 1993 roku, kiedy wydała „Podróż ludzi Księgi”. W następnych latach na półkach księgarni pojawiały się takie dzieła jak m.in. „Prawiek i inne czasy” (1996), „Dom dzienny, dom nocny” (1998), „Bieguni” (2007), „Prowadź swój pług przez kości umarłych” (2009) czy „Księgi Jakubowe” (2014). W zeszłym roku została uhonorowana The Man Brooker International Prize. Komisja Noblowska podczas uzasadniania przyznania Nobla Tokarczuk oznajmiła, że nagroda jest „za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia”.

 

PETER HANDKE to austriacki pisarz, który jednocześnie jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych laureatów Nobla w historii. Dlaczego? W 1996 roku opublikował swoją relację z okrutnych wydarzeń z lipca 1995, które miały miejsce w Srebrenicy. Została wydana pt. „Podróż zimowa nad Dunaj, Sawę, Morawę i Drinę albo sprawiedliwość dla Serbii”, w której określił Serbów jako ofiary wojny i w niewłaściwym świetle postawił masakrę w Srebrenicy. Rodziny poległych w tamtym miejscu postanowiły wysłać do Komisji Noblowskiej specjalną petycję w celu odwołania decyzji o przyznaniu Handkemu Nobla. Przypomnę, że pisarz otrzymał nagrodę za: „pracę, która z lingwistycznym geniuszem eksploruje peryferie i specyfikę ludzkiego doświadczenia".

 

Laureatów z fizyki poznaliśmy 8 października

 

Źródło: nobelprize.org 

 

W 2019 roku Komisja Noblowska odznaczyła trzech wybitnych fizyków: Jamesa Peeblesa, Michela Mayora i Didiera Queloza. Połowę nagrody otrzymał Peebles, a drugą podzielili się Mayor i Queloz.

 

JAMES PEEBLES to kanadyjski astronom i kosmolog, który zasłynął w latach 60. XX wieku założeniem istnienia mikrofalowego promieniowania tła. Razem z Robertem Dicke planował udowodnić to zjawisko, jednak zostali uprzedzenie przez naukowców z Bell Labs, którzy za to dostali Nobla już w 1978 roku. Przez swoją długą karierę naukową przedstawiał dowody na istnienie czarnej materii w halo galaktycznym (sferycznym obszarze otaczającym dysk galaktyk spiralnych) oraz badał występowanie helu i innych pierwiastków chemicznych we wszechświecie. W 2019 został uhonorowany Nagrodą Nobla za teoretyczne odkrycia w fizycznej kosmologii.

 

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję