Nobliści 2021: wyprawa po złoty medal! - Kultura

Warto najpierw zacząć od tego, że sama wartość pieniężna nagrody Nobla wzrosła rok temu o 1 mln koron szwedzkich i wynosi teraz 10 mln, czyli około 950 tys. euro. Oczywiście, jeżeli laureatów jest kilku, to muszą się podzielić taką sumą. Ale nadal jest to sporo pieniędzy (choć dużo mniej niż zarabiają rocznie najlepsi piłkarze, co jest dość niesprawiedliwe). Skoro już przypomniałem, jaki skarb trafia w ręce Noblistów, pora przejść do poszczególnych sześciu kategorii i wyjawić nazwiska utalentowanych szczęśliwców.

 

4 października – Specjaliści od Medycyny i Fizjologii

 

Ilustracja (źródło: Facebook)

 

Jako pierwsi po złoty medal sięgnęli David Julius oraz Ardem Patapoutian. Ten pierwszy jest amerykańskim naukowcem, profesorem na Uniwersytecie w Kalifornii. Z kolei Patapoutian biologiem molekularnym ormiańskiego pochodzenia. Otrzymali oni Nobla z konkretnego, ważnego, powodu. Otóż dokonali przełomu. Odkryli receptory temperatury i dotyku. Dzięki nim będzie można w przyszłości skuteczniej leczyć ludzi cierpiących na różne zaburzenia neuropatyczne.

 

Tak brzmiało uzasadnienie przyznania nagrody: Nasza zdolność do odczuwania ciepła, zimna i dotyku jest niezbędna do przetrwania i stanowi podstawę naszej interakcji z otaczającym nas światem. W naszym codziennym życiu odczucia te są dla nas oczywiste, ale w jaki sposób impulsy nerwowe są inicjowane, abyśmy mogli odczuwać temperaturę i ciśnienie? To pytanie zostało rozwiązane przez tegorocznych laureatów Nagrody Nobla. (źródło: www.nobelprize.org)

 

Trzeba sprecyzować, że David zidentyfikował czujnik w zakończeniach nerwowych skóry, który reaguje na ciepło. Wykorzystał kapsaicynę, czyli ostry związek pochodzący z papryki chili, który wywołuje uczucie pieczenia. Natomiast Ardem odnalazł nową klasę czujników reagujących na bodźce mechaniczne w skórze oraz narządach wewnętrznych. Zrobił to, dzięki komórkom wrażliwym na nacisk.

 

5 października – Fizycy

 

Ilustracja (źródło: Facebook)

Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki powędrowała do trzech panów z różnych krajów: Japończyka, Niemca i Włocha. Ogólnie Królewska Szwedzka Akademia Nauk przyznała im złote medale „za modele warunkowania zmian klimatu i złożonych zjawisk”, albo inaczej mówiąc „za przełomowy wkład w nasze zrozumienie złożonych systemów fizycznych”.

 

Syukuro Manabe (pracownik Uniwersytetu Princeton) oraz Klaus Hasselmann (Instytut Klimatyczny Maxa Plancka w Hamburgu) badali klimat tak szczegółowo, że wiarygodniej da się przewidzieć globalne ocieplenie. A włoski fizyk teoretyczny – Giorgio Parisi (Sapienza University) odkrył wzajemne oddziaływania nieporządku i fluktuacji w układach fizycznych od skali atomowej do planetarnej.

 

Ważne, że położyli oni podwaliny pod najnowszą wiedzę o klimacie naszej planety Ziemi. Manabe zademonstrował, w jaki sposób zwiększony poziom dwutlenku węgla prowadzi do wzrostu temperatury na powierzchni Ziemi. Z kolei dzięki Hasselmannowi wiemy, że podwyższona temperatura w atmosferze jest spowodowana bezpośrednio emisją dwutlenku węgla przez ludzi.

 

6 października – Chemicy

 

Ilustracja (źródło: Facebook)

 

W środę zadzwoniono do Benjamina Lista oraz Davida McMillana. Ci Nobliści stworzyli „genialne narzędzie do budowania cząsteczek”. Opracowali bowiem asymetryczną katalizę organiczną. A to spowodowało, że chemia stała się bardziej ekologiczna (zielona, przyjazna dla środowiska naturalnego) i jednocześnie precyzyjna.

 

Katalizatory przyśpieszają przebieg reakcji chemicznych i sprawiają, że są one wydajniejsze, co jest niezwykle ważne dla funkcjonowania przemysłu. Ale to nie enzymy komórkowe ani nieorganiczne metale okazują się najlepsze, tylko asymetryczna organokataliza, oparta na niewielkich cząsteczkach organicznych związków chemicznych (łatwych w produkcji, składających się przede wszystkim z węgla i wodoru).

 

Nagroda dla tych dwóch mężczyzn była pierwszym zaskoczeniem. Dlaczego? Bo do samego końca przewidywano, że trafi ona do uczonych pracujących nad innowacyjnymi szczepionkami RNA na COVID-19. Komitet Noblowski podjął jednak inną decyzję.

 

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję