7 października – Literat

 

Ilustracja (źródło: Facebook)

 

Przechodzimy do rywalizacji w kolejnej konkurencji, która, jak stwierdził w jednym z wywiadów krytyk Wojtek Szot, nie ma już takiego znaczenia, jak dawniej (wąskie grono uprzywilejowanych białych Szwedów podejmuje ostateczny werdykt), przegrywając w swojej ważności z Bookerem. Mimo to nadal dla wielu jest synonimem prestiżu i drogą do pokazania się czytelnikom na całym świecie.

 

W kategorii literatura niespodziewanie zwyciężył więc tanzański pisarz – Abdulrazak Gurnah. To twórca, który jest mało znany w świecie literackim (w Polsce wcale), tym bardziej cieszy fakt, że akurat jego nagrodzono medalem oraz dyplomem, o czym dowiedział się, będąc w swojej kuchni.

 

Gurnah napisał do tej pory 10 powieści i tomów opowiadań, których głównym tematem jest los uchodźców i emigrantów. A to obecnie temat bardzo aktualny (co sami obserwujemy, patrząc w kierunku białoruskiej granicy). Nobel dla urodzonego w 1948 roku na Zanzibarze (dzisiejsza Tanzania) Abdulrazaka nie powinien zatem aż tak dziwić. Otrzymał on najwyższy laur za „bezkompromisowe i współczujące zgłębianie wpływu kolonializmu na los uchodźców, związany z przepaścią pomiędzy kulturami i kontynentami”.

 

Co wiemy o tym pierwszym od 1986 roku afrykańskim mistrzu pióra nagrodzonym literackim Noblem, będącym wśród pięciu osób z Czarnego Lądu, którym udało się zdobyć to wyróżnienie?

 

Otóż musiał on uciekać przed rewolucją, wymierzoną w Tanzańczyków o arabskich korzeniach. W 1968 roku przyjechał do Wielkiej Brytanii. Był wówczas studentem. Do dnia dzisiejszego uczy literatury postkolonialnej na Uniwersytecie Kent. W swoich powieściach (chociażby w „ Memory of Departure”) przedstawiał doświadczenia imigrantów w Wielkiej Brytanii z różnych perspektyw. Wychodził przy tym poza stereotypowe opisy. Dzięki niemu można poznać kulturowo zróżnicowaną Afrykę Wschodnią. Ewoluująca tożsamość, wykorzenienie, dostosowanie się do nowego otoczenia – to osobiste tematy powiązane z dziedzictwem kolonializmu i niewolnictwem. I to właśnie one znajdują się w książkach Noblisty.

 

8 października – Pokojowa Nagroda Nobla

 

Ilustracja (źródło: Facebook)

 

300 Spartan walczyło dawno temu z dużo większą siłą wojsk perskich. Ponad 300 osób i organizacji walczyło tysiące lat później, w 2021 roku, o prawdę i obronę najważniejszych wartości. Pokojową Nagrodę Nobla, stanowiącą wyraz najwyższego uznania dla ludzi działających na rzecz pokoju, przyznaje od 1901 roku Norweski Komitet Noblowski, złożony z pięciu członków powoływanych przez parlament.

 

Podobno wśród nominowanych do tegorocznej nagrody znaleźli się m.in.: 18-letnia aktywistka na rzecz klimatu Greta Thunberg, rosyjski opozycjonista Aleksiej Nawalny, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), a także białoruskie opozycjonistki oraz Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”. Podkreślam podobno, bowiem taka informacja trzymana jest w tajemnicy przez kolejne 50 lat. W 2021 roku wyróżnienie otrzymali dziennikarze: Maria Ressa i Dmitrij Muratow. Ona pochodzi z Filipin, on z Rosji. Ale łączy ich to, że bronią wolności słowa. Dostali Nobla „za wysiłki na rzecz obrony wolności wypowiedzi, która jest podstawowym warunkiem demokracji i trwałego pokoju”.

 

Maria udowodniła, w jaki sposób media społecznościowe są wykorzystywane do rozpowszechniania fałszywych wiadomości, manipulowania debatą publiczną i sprzyjania narastającym tendencje autorytarnym. Dmitrij, jako redaktor naczelny niezależnej gazety „Nowaja Gazieta” publikował krytyczne artykuły na temat przemocy policji, korupcji i użycia sił zbrojnych w Rosji. I robi to nadal, mimo licznym groźbom.

 

11 października – Ekonomiści

 

Ilustracja (źródło: Facebook)

 

Na koniec został przyznana Najmłodsza Nagroda Nobla związana z ekonomią. Jej fundatorem jest Bank Szwecji im. Alfreda Nobla. Trafiła ona do trojga naukowców pracujących oraz wykładających na uczelniach w USA: Davida Carda, Joshuy D. Angrist i Gudo W. Imbensa. „Dostarczyli nam oni nowych spostrzeżeń na temat rynku pracy i pokazali, jakie wnioski dotyczące przyczyny i skutku można wyciągnąć z naturalnych eksperymentów. Ich podejście rozprzestrzeniło się na inne dziedziny i zrewolucjonizowało badania empiryczne” (źródło: www.nobelprize.org)

 

Dzięki nim łatwiej, za pomocą naturalnych eksperymentów, znaleźć korzystną dla społeczeństwa, odpowiedź na pytanie: Jak imigracja wpływa na poziom płac i zatrudnienia, a dłuższa edukacja na przyszłe dochody? Okazuje się, że kluczowe jest wykorzystanie sytuacji, w których przypadkowe zdarzenia powodują, że grupy ludzi traktowane są w inny sposób.

 

Uwaga! W powodu pandemii Covid-19 w dniu 10 grudnia (rocznica śmierci Alfreda Nobla) nie odbędą się ponownie w Sztokholmie tradycyjne uroczystości. Laureaci dostaną bezpośrednio do rąk swoje nagrody w krajach, w których mieszkają. Będzie to możliwe za pośrednictwem szwedzkich placówek dyplomatycznych.

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję