Ogólnie

 

Zegar, narzędzie do podróży w czasie i przestrzeni, a może najstarszy komputer? Albo zwykłe/niezwykłe urządzenie pomagające ustawiać odpowiedni kurs na morzach i oceanach? Dzisiaj można Antikytherę (nazwa od wspomnianej na wstępie wyspy, zwyczajowa polska nazwa to Antykithira) podziwiać w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Atenach. Składa się z większego fragmentu mechanizmu oraz ponad 80 mniejszych (tyle odnaleziono).

 

Wygląda zatem jak sterta odpadów, w dotyku jest łupkowaty, kruchy, niczym ciasto i łączony jest z kosmitami, a nie z ludzką, rozwiniętą cywilizacją. Przez dekady, naukowcy głowili się nad złożoną kolekcją kół, trybów i przekładni widocznych w najbardziej wyrafinowanym obiekcie z antyczności. 102 lata po odkryciu wapniowo-brązowego mechanizmu na dnie oceanu, ukryte inskrypcje pokazują, że był to… najstarszy komputer świata, używany do pomiarów i obliczania ruchu Słońca, Księżyca i planet.

 

„Jesteśmy bardzo blisko odkrycia sekretu” – powiedział prawie dwie dekady temu Xenophon Moussas, astrofizyk biorący udział w badaniach nad urządzeniem wraz z zespołem naukowców z Anglii i Grecji. „To jak puzzle zawierające astronomiczną i matematyczną wiedzę”. ANTIKYTHERA – mechanizm, zbudowany przed narodzeniem Chrystusa, został znaleziony przez nurków głębinowych pośród wraku statku towarowego, który zatonął niedaleko malutkiej wyspy Antikythera w 80. roku przed Chrystusem.

 

Mechanizm z Antikythiry (fot. wikimedia.org)

 

Sposób w jaki obiekt został zrobiony, ukazuje wysoki poziom tworzenia tego typu instrumentów. Poziom jaki nie został osiągnięty aż do epoki renesansu. To naprawdę pierwszy prawdziwy dowód zainteresowania ludzi tamtych czasów mechanicznymi gadżetami, zdolnością do ich budowania. Przez lata badacze myśleli, że urządzenie to było astronomicznym eksponatem, instrumentem nawigacyjnym albo drogą ludzką zabawką. Wielu ekspertów mówiło, że urządzenie to mogłoby zmienić historię nauki. „Z wielu powodów, możemy ten przyrząd nazwać pierwszym analogowym komputerem” – powiedział nawet profesor Theodosis Tassios z Narodowego Uniwersytetu w Atenach. „Zmieni on sposób w jaki patrzymy na starożytne technologiczne osiągnięcia”.

 

Mechanizm ten był bardzo złożony, zawierał wiele trybów i przekładni zębatych. Przedstawiał dokładnie ruch planet w danych latach (zarówno wstecz jak i daleko w przód). Zębatka „słoneczna” posiadała 64 zęby, powiązana była z mniejszą parą zębatek o ilości zębów kolejno 38 i 48. Następnie zębatkę „48” powiązano z kolejnym zestawem „24” i „127”, po to, aby zębatkę „127” połączyć z zębatką księżycową o ilości zębów równej 32. Stosunek prędkości kątowej mógł być zatem obliczony jako:

 

64/38 x 48/24 x 127/32 = 254/19 = 13.36842...

 

Co jest doskonałym wyprowadzeniem astronomicznej zależności równej 13.36826...

 

 

Co ciekawe, pojawiła się praca na temat tej starożytnej maszyny „liczącej”, ochrzczonej jako Mechanizm z Antikythery. Ten „komputer” starożytnych Greków został wyłowiony z wraku rzymskiego statku jako kupa pordzewiałych zębatek. Skąd powyższe równanie? Naukowcy przy użyciu nowoczesnych komputerów starali się odgadnąć, jak te części połączyć i co mogłyby obliczać.

 

Wygląda na to, że Mechanizm potrafił nie tylko precyzyjnie przewidywać podstawowe ruchy Księżyca i Słońca, ale też zaćmienia i skomplikowane ruchy planet.

 

Otwarte pozostaje odwieczne pytanie z pogranicza filozofii, teologii i mechaniki kwantowej: czy świat rzeczywiście tak działa? Czy można zbudować mechanizm obliczający wynik wszystkich zjawisk fizycznych?

 

Są badania, które wskazują, że Antikythera może być znacznie starszy niż dotychczasowe ustalenia wieku mechanizmu greckiego.

 

Szczegółowo

 

Rok 1900. Dwa niewielkie greckie okręty z poławiaczami gąbek szukające schronienia przed sztormem, zakotwiczyły w pobliżu jałowej wysepki Antikythira na Morzu Egejskim. Po minięciu niebezpieczeństwa poławiacze natrafili na pozostałości 50-metrowego starożytnego obiektu wypełnionego brązowymi i marmurowymi posągami, monetami, złotą biżuterią, ceramiką i innymi przedmiotami, wśród których znajdował się niewielki bliżej niezidentyfikowany przedmiot ze skorodowanego brązu i zmurszałego drewna, który wysłano do Muzeum Narodowego w Atenach.

 

Wyspa Antikythera (fot. www.flickr.com/photos/patsnik)

 

Kadr z filmu "Indiana Jones i artefakt przeznaczenie" (materiały prasowe)

 

Początkowo archeolodzy myśleli, że mają do czynienia z resztkami zmiażdżonej rzeźby, jednak gdy w 1902 r. jeden z nich dostrzegł w największej bryle fragmenty mechanizmu, uznali, że są to pozostałości skomplikowanego zegara. Jako że wedle ówczesnej wiedzy w antyku nie wytwarzano tak zaawansowanych urządzeń, część naukowców założyła, że zegar pochodzi z XV wieku bądź późniejszych czasów i na wrak starszego o co najmniej 1500 lat statku trafił jakimś dziwnym przypadkiem z innego okrętu. Mylili się...

 

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję