"Bratnia dusza" – "Kto myśli, zdradza" - Recenzje książek

Bogiem a prawdą, przeczytałem ogromnie wstrząsającą książkę! I to na raz, bo zbyt długa nie jest. Na zaledwie 140 stronach David Diop (francuski pisarz urodzony w 1966 roku, który dorastał w Senegalu) opisał historię, która później została nagrodzona Międzynarodową Nagrodą Bookera 2021. Po raz pierwszy ten laur otrzymał Francuz oraz osoba pochodzenia afrykańskiego. Zatem pod tymi względami był to na pewno Booker przełomowy.

 

David Diop (fot. wydawnictwocyranka.pl)

 

Justyna Sobolewska w recenzji dla Polityki pisze, że „Bratnią duszę” ma się ochotę od razu przeczytać jeszcze raz. W pełni to popieram, bo za pierwszym razem doznałem szoku. Zresztą często tak na mnie działają książki wojenne. Oczywiście nie wszystkie, bo w dzisiejszych czasach powstaje wiele ścierwa niezdatnego do czytania z serii „Miłość w Auschwitz”, które później poniewiera się po Biedronce. „Bratnia dusza” to książka z duszą. Ona wdziera się w nas i robi zamieszanie.

 

Nie wiem. To chyba jedne z moich ulubionych słów, których nie stosuję jakoś często. Jednak podczas lektury z załamaniem w głosie powtarzałem te słowa. Nie wiem, co bym zrobił na miejscu głównego bohatera. Nie wiem, jak ludzie mogli dopuścić się tak wielkich okrucieństw. Nie wiem, gdzie jest sprawiedliwość. Nie wiem, gdzie jest moje miejsce w tym wszystkim. Nie wiem, czym jest to słynne mniejsze zło...

 

Alfa Ndiaye też nie wie, czy zrobił dobrze. Nie wie, czy naprawdę chce w tym uczestniczyć. Kończy się to wszystko obłędem, który objawia się uczestniczeniem w rytualnym wręcz zbieraniu dłoni wrogów, których wcześniej zamordował. Oczywiście wzbudza to zarówno podziw, jak i niepokój. U jego wojskowych sprzymierzeńców, ale również u niego samego. Alfa wciąż widzi umierającego przyjaciela – Madempę Diopa. Ten obraz już został przed jego oczami i się go nie pozbędzie. Przychodzi mi na myśl film – „Drabina Jakubowa”. W sumie „Forrest Gump” też trochę o tym mówi, ale on porusza tysiąc innych tematów, więc tego drążyć nie będę. „Drabina” natomiast genialnie pokazuje rozpad człowieka po przeżyciach wojennych. I podobnie w to wkracza Alfa.

 

Okładka (źródło: wydawnictwocyranka.pl)

 

W tytule recenzji nieprzypadkowo użyłem słów Pascala Quignarda – francuskiego eseisty i tłumacza. To motto tej książki. Bardzo krótkiej, ale napisanej w dobrym, poetyckim, wręcz mistycznym stylu. Dobitnie pokazującej brak jakichkolwiek uroków wojny. David Diop zaprezentował czytelnikowi sytuację czarnoskórych żołnierzy podczas I wojny światowej, otwierając nieopowiedziane działy historii, aby dały nam dzisiaj lekcje. Od zawsze powtarzam, że w szkołach bardzo pochopnie uczą o tym okresie historycznym. Ludzie kojarzą 11 listopada i może zabójstwo arcyksięcia Franciszka Ferdynanda. A jakie emocje były w okopach? Co nasi przodkowie mają za uszami? Ile osób zginęło? W jakich okolicznościach? Nie wiem. Nie wiem, co zrobiłbym na miejscu Alfy. A on myślał. Bardzo dużo myślał i to go zniszczyło. Zdradziło.

 

*Recenzja pojawiła się także na mojej stronie na facebooku: Pasem po czole

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję