"Skandaliści PRL" – Kochani i pogardzani - Recenzje książek

To już kolejna pozycja tego autora, którą Wam, drodzy czytelnicy polecam. Po „Kobietach władzy PRL”, „Życiu artystek PRL” i „Sławnych parach PRL” historyk tym razem przygląda się skandalistom tamtej epoki. W przedmowie sam przyznaje, że i przy pisaniu tej publikacji miał problem z doborem postaci (bogate archiwa i mnogość barwnych osób z elit kultury).

 

Oprócz Maklakiewicza – aktora i Himilsbacha – kamieniarza, grabarza, pisarza, aktora naturszczyka, Koper otwiera szafę z tajemnicami i zagląda za kulisy nieprzeciętnej egzystencji i produktywnej twórczości (z naciskiem na to pierwsze) Marka „Jamesa Deana polskiej prozy” Hłaski, Wojtka Frykowskiego – kobieciarza i dziedzica sporej fortuny (mężczyzn tych darzyła miłością Agnieszka Osiecka), Władysława Broniewskiego, Rafała Wojaczka – wybitnych poetów czy wreszcie Leopolda Tyrmanda – pisarza, publicysty, popularyzatora jazzu.

 

Prawie każdemu poświęca osobny rozdział (Zdzisiek i Janek, z racji nierozerwalnej, niczym pajęczyna przyjaźni opisywani są wspólnie w jednym). Już same tytuły stanowią krótką, aczkolwiek dobitną i prawdziwą charakterystykę: „Pisarz największych nadziei” (o Marku Hłasce), „Poeta przeklęty” (o „cierpiącym” na lekki zespół Aspergera Rafale Wojaczku) czy „Król życia” (o Wojciechu Frykowskim – przyjacielu Romana Polańskiego). Przy ich zdjęciach nie widać dat urodzenia i śmierci, które pojawiają się dopiero w dalszym tekście – taki drobny mankament. Nie brakuje za to cytatów: o mężczyznach wypowiadają się i wspominają przyjaciele, znajomi z branży oraz zakochane w nich niewiasty.

 

Lekki styl, jakim Koper operuje oraz sposób dawkowania i przywoływania najciekawszych, często wcześniej skrywanych, wstydliwych „momentów” powodują, że „Skandalistów PRL” czyta się szybko, kręcąc z niedowierzaniem głową. Dopaść może swoista ambiwalencja. Odczuwa się nutkę zazdrości, że przedstawieni tu panowie byli jak te wolne ptaki – gdzieś poza przyjętymi normami robili to, co chcieli, jak chcieli, i co potrafili. Z drugiej strony w naszych głowach pojawia się namacalna niezgoda, gdy zagłębiamy się w ich buntownicze zakamarki duszy, wyłaniające się na światło dzienne i straszące przeróżnymi mniej lub bardziej „malowniczymi” ekscesami i hedonistyczną naturą.

 

Wśród współczesnych sław afery też się dość często zdarzają. Różnią się jednak dwoma istotnymi elementami. W czasach Polski Ludowej nie było prasy typowo plotkarskiej, nikt nie znał słowa Internet i co więcej, przepływ informacji nadzorowała powszechna cenzura. Dlatego o wyczynach skandalistów z książki Kopra, dowiadywano się i rozmawiano przede wszystkim w restauracjach czy miejscach pracy.

 

Kochani i pogardzani przez społeczeństwo żyli krótko, umierali w samotności, zapewne niczego nie żałując. Nie dla nich były ustalone konwenanse. Posiadali nietuzinkowy talent i jednocześnie kłębili się w szponach nałogu – szczególnie alkoholu, tym samym siejąc zgorszenie w miejscach publicznych. Mimo wszystko do niemal samego końca starali się zachować klasę i przeszli do legendy. Jakby nie patrzeć, należeli do ludzi świata kultury i choć szokowali, nie byli „Jolą Rutowicz świateł jupiterów”.

 

Ocena: 8/10 (dotyczy oczywiście przekazania treści czytelnikom i umiejętności zaintrygowania opisywanym stanem rzeczy, a nie życia opisanych w niniejszej książce bohaterów).

 

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję