Na początek warto przybliżyć czytelnikom, kiedy to święto zostało ustanowione i kto jest inicjatorem tak wspaniałej idei.

Międzynarodowy Dzień Teatru został uchwalony w 1961 roku z inicjatywy i podczas 9. światowego kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI) w Helsinkach. Celem było upamiętnienie otwarcia w Paryżu w dniu 27 marca 1957 roku Teatru Narodów, gdzie spotkały się grupy teatralne pochodzące z obu stron tzw. żelaznej kurtyny. Jako pierwszy z takim pomysłem wyszedł ówczesny prezydent Fińskiego Instytutu Teatralnego. Dziś święto to obchodzone jest aż przez ponad sto narodowych ośrodków ITI na całym świecie.

W trakcie obchodów realizowane są cele zawarte w statucie zobowiązań ITI. A są to m.in.: promocja i międzynarodowa wymiana informacji na temat teatru, pobudzenie kreacji i zwiększenie współpracy ludzi teatru oraz uświadomienie opinii publicznej wagi sztuki i artystycznej kreacji w życiu codziennym, aby dzięki temu wzmocnić przyjaźń i więzi międzyludzkie.

Dodatkowo, tradycją jest, że co roku 27 marca zostaje wysłana wiadomość (orędzie) od wybitnego człowieka teatru, w której autor zawiera swoje przemyślenia na temat teatru, i która jest przetłumaczona na ponad 20 języków (pierwszą wiadomość wysłał w 1962 roku Jean Cocteau). Orędzie to transmitują największe stacje telewizyjne i radiowe.

W tym roku światowe orędzie przygotowała francuska aktorka Isabelle Huppert (nominowano ostatnio od Oscara za świetną rolę w thrillerze „Elle”). Jej końcowe słowa o teatrze były niezwykle emocjonalne i prawdziwe. Napisała m.in.: „Teatr dla mnie to Inny, dialog, brak nienawiści, przyjaźń między narodami. Nie za bardzo wiem, co to znaczy, ale wierzę we wspólnotę, w przyjaźń między aktorami i widzami, w związek wszystkich, których łączy teatr, tych, którzy piszą, tłumaczą, oświetlają, ubierają, przygotowują dekoracje tych, którzy grają, którzy w nim pracują i tych, którzy do niego przychodzą. Teatr nas broni i chroni… Głęboko wierzę, że nas kocha… równie mocno, tak jak my go kochamy”. (źródło: www.dzienniklodzki.pl)

Autorem orędzia skierowanego do polskiego środowiska teatralnego był Leszek Mądzik – scenograf i reżyser, a także malarz, fotograf i profesor sztuk plastycznych. A brzmiało ono tak: „Są przestrzenie, w których czujemy się bezpiecznie, mimo że dotykają one przeżyć zarówno bolesnych, jak i radosnych. Stają się domem otwartym, przygarniającym tych, którzy szukają i tych, którzy zbliżyli się do tajemnicy prawdy o nas samych. Teatr jest taką świątynią, do której tłumnie bądź samotnie zdążamy, by przeżyć spotkanie z drugim człowiekiem, ufni w jego szczerość, wrażliwość i talent. Tego intymnego spotkania pragną tak twórcy, jak i widzowie. Teatr prowadzi nas w świat, gdzie marzenia, pragnienia są na wyciągnięcie ręki. Poddajemy im się, wyrażając wdzięczność nie tylko brawami, ale i ciszą. A jeżeli jeszcze ta cisza potrafi się przebić przez zgiełk, który nas czeka po wyjściu z teatru, to misja teatru jest spełniona. Błogosławieństwem teatru jest nie tylko fakt, że człowiek człowiekowi przekaże swoje przeżycia, ale że wychodzi z tego spotkania wzbogacony o doświadczenia, których dotąd nie znał. W swoim pędzie świat wyręcza nas z myślenia, nie dając przystani na namysł. Może świat opamięta się dopiero wtedy, kiedy przeczuje absurdalność swojej drogi. To na tej drodze powinniśmy stawiać teatry wybudowane nie tyle z betonu, ile z prawdy. Obrazy spektakli powinny krzyczeć dramatem człowieka, który wtapia się w scenografię spalonego Aleppo. Mamy może niewiele dróg, które prowadzą do uratowania człowieka, ale na pewno jedną z nich, choć nieraz błotnistą i trudną, jest teatr. Swoją terapię rozpoczął jeszcze przed wiekami, ale to dzisiaj wyjątkowo jej potrzebujemy”. (źródło: dotknijteatru.pl)

W Polsce w ramach Międzynarodowego Dnia Teatru organizowany jest też projekt o nazwie Dotknij Teatr. Projekt ten narodził się w 2010 roku w Łodzi, a jego inicjatorami była grupka łódzkich animatorów kultury i artystów. Jego zadaniem jest stworzyć możliwość twórczego spotkania widzów z ludźmi ze świata teatru, a co za tym idzie poznania teatru „od kuchni”. Mamy więc liczne warsztaty, akcje plenerowe, wystawy, wykłady itp. wydarzenie, dzięki którym lepiej można wsiąknąć w to środowisko teatralne, poczuć je, a nawet się w nim zauroczyć!

Jak wyglądał Międzynarodowy Dzień Teatru w kilku wybranych miastach w Polsce? O tym poniżej.

Włocławek

W niewielkim, acz urokliwym Włocławku Teatr Impresaryjny im. Włodzimierza Gniazdowskiego zaprosił mieszkańców na najnowsze przedstawienie przygotowane przez Teatr Ludzi Upartych pt. „Rewizor” (na podstawie komedii Mikołaja Gogola). To opowieść o pewnym miasteczku, do którego ma przybyć tytułowy rewizor – wysoki rangą urzędnik. Przestraszeni mieszkańcy przez pomyłkę biorą za niego zwykłego, młodego człowieka. To uniwersalny, ponadczasowy spektakl. Wystąpili w nim m.in.: Maja Jasińska, Emilia Kuczmaja, Katarzyna Michalska, Katarzyna Misiak, Katarzyna Salamończyk, Adrian Domanowski, Piotr Gutowski, Adrian Kaczmarkowski, Artur Kujawa i Henryk Michalak.

Poznań

W stolicy Wielkopolski Teatr Wielki zaprosił na sentymentalną podróż, czyli została zorganizowana zbiórka zdjęć mieszkańców Poznania z ich pobytu w teatrze, aby w przyszłości można je było wystawić w trakcie uroczystości jubileuszowych.

Z kolei w Teatrze Polskim pod szyldem wspomnianego wyżej projektu „Dotknij Teatru” obchody potrwają do 3 kwietnia. 27 marca nie zabrakło spektakli pt. „Malowany ptak”, „Ojczyzna” i „Hymn do miłości”.

Teatr Nowy przygotował natomiast dzień otwarty. Wszyscy zainteresowani mogli zwiedzić jego zakamarki – pracownie, garderoby itp. oraz ujrzeć pokazy charakteryzacji.

Wrocław

Z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru Opera Wrocławska zaprosiła mieszkańców miasta do jej zwiedzenia. Po raz pierwszy w historii była możliwość wejścia na dach zabytkowego budynku (projekt „Operowy labirynt”). Odbył się też spektakl dla dzieci pt. „W krainie Czarodziejskiego fletu”. A w Kinie Nowe Horyzonty przed pokazem filmu pt. „Jota” miało miejsce spotkanie z choreografem-rezydentem Opery Wrocławskiej – Jackiem Tyskim.

Miłośnicy niezwykłych animacji mogli zapoznać się z wystawą świetnej, utalentowanej scenografki Martyny Cierpisz. Jej prace pokazało Centrum Kultury Agora.

Kraków

W Krakowie wskrzeszono uśpioną przez kilkanaście lat tradycję. Radio Kraków oraz „Dziennik Polski” wraz z oddziałem ZASP zorganizowali plebiscyt Krakowskie Złote Maski! Ich laureatów wyłoniono wieczorem podczas Rautu Aktorów. Poza tym wskrzeszono również nagrody Ludwiki. Na zwycięzców Złotych Masek głosowali za drogą internetową i za pomocą SMS-ów miłośnicy teatru. Najpopularniejszym aktorem został Radosław Krzyżowski (Narodowy Stary Teatr), aktorką Małgorzata Piskorz (Teatr Bagatela), a spektaklem „Legalna blondynka” (Teatr Variete). Najlepszym spektaklem dziecięcym uznano „Syna smoka” (Teatr Ludowy).

Laureatów Ludwików wybrało natomiast jury złożone z ok. 70 znawców teatru oraz z laureatów ogólnopolskich nagród teatralnych z ostatnich lat. Nagrodzono m.in. Krzysztofa Globisza (najlepsza rola męska), Dorotę Segdę i Małgorzatę Kochan (najlepsze role kobiece).

Łódź

W ramach akcji „Dotknij Teatru” już ósmy raz odbyły się przeróżne ciekawe wydarzenia (ponad 20 premier spektakli). Tegoroczna edycja „Dotknij Teatru” nosiła nazwę „Prze/kroczenie”. Takie, a nie inne hasło miało być związane z refleksjami na temat: „ciało jako obiekt opresji” i „kulturowe ograniczenia”. W Poleskim Ośrodku Sztuki odbyło się też spotkanie autorskie z Marią Peszek, czyli „Prze/kraczanie z Marią Peszek”.

Poza tym w Teatrze Kijo odbyła się premierą „Mioklonopolis” – spektaklu zrealizowanego w procesie laboratoryjnego poszukiwania związków między medycyną a teatrem tańca. A w kolejnych dniach m.in. na Małej Sali Teatru Nowego zaplanowano peformance w połączeniu z nowymi mediami pt. „Lovesong”.