"Na Noże" – Pączek z dziurką - Recenzje filmów

Paradoksalnie jednak ostatnimi czasy łatwiej jest przenieść kryminalną historię na ekrany telewizorów. Co ma to zaś wspólnego z filmem kinowym? Otóż, Johnsonowi jako pierwszemu od wielu lat udało się obalić ten schemat… Jak i wiele innych. A wszystko to w otoczeniu przyjaznej rodziny, pieniędzy i równie przyjemnego morderstwa, rzecz jasna. To jak? Gotowi, by walczyć „Na noże”?

 

Kadr z filmu "Na Noże" (źródło: materiały prasowe)

 

Oś fabularna całej kryminalnej zagadki skupia się na 85 urodzinach słynnego powieściopisarza Harlana Trombleya (Christopher Plummer), do którego przyjeżdża zewsząd cała rodzina, by celebrować urodziny nestora. W ogólnym zamierzeniu, bo w rzeczywistości każdy z nich ma własny interes do ubicia z głową rodziny. Jako bowiem, że starzec ma pokaźny majątek, każdy ma na niego chrapkę. I tylko pracowitej, nieśmiałej służącej, Marcie Cabrery (Ana de Armas) jako jedynej zależy na zdrowiu pisarza. Tej jednak nocy dochodzi do katastrofy, bo głowa rodziny umiera w tajemniczych okolicznościach. Z pozoru wygląda to na czyn samobójczy, lecz z czasem na miejsce przybywa uznany detektyw, Benoit Blanc (Daniel Craig), który rozpoczyna własne śledztwo. W ten sposób rozpoczyna się mordercza gra, w której każdy ma coś do ukrycia, a winny może być tylko jeden…

 

Rok 2019 przyniósł wiele pozytywnych zaskoczeń filmowych, a zarazem przełamał wiele barier gatunkowych. Z pozoru zwykły straszak „To my” Jordana Peele poruszył kilka ważnych wątków społecznych, „Pewnego razu… w Hollywood” Quentina Tarantino okazał się celną satyrą na temat przemysłu filmowego, a największym fenomenem stał się „Joker”, który w niesamowity sposób przedstawił tragiczny upadek człowieka. Teraz zaś śmiało można dopisać do tego grona najnowszy film Riana Johnsona, twórcy bardzo kontrowersyjnego „Ostatniego Jedi”. Niektórzy mogą uważać, że słynny „Ruin”, jak sama ksywka wskazuje, zrujnował i podzielił fanów „Gwiezdnych Wojen”, co nie zmienia faktu, że Johnson od zawsze należał do odważnych twórców, który wbrew wszelkim przeciwnościom losu (i toksyczności członków pewnego ukochanego fandomu), stawiał na swoje. Wbrew jednak pozorom, trailery jego najnowszego filmu zwiastowały porządną, ale niczym nie wyróżniającą się rozrywkę. Wszystkim, którzy nie spodziewali się po tym filmie nic specjalnie dobrego, odpowiedzieć można tylko, posługując się słynną kwestią pewnego prowadzącego polskiego programu (którego mądrością przewyższa tylko sam Poirot): „Otóż nie tym razem”. „Na noże” nie jest bowiem jedynie zwykłym eksperymentem na zwłokach innych kryminałów, a jedyną w swoim rodzaju opowieścią, która łącząc humor z intrygą i pastiszem daje wspólnie znakomity efekt.

 

Kadr z filmu "Na Noże" (źródło: materiały prasowe)

 

Zresztą „Na noże” przypomina taki szalony mix wielu gatunków. W centrum tego bogatego repertuaru znajduje się więc kryminalna zagadka, a poza tym dopełnia go sprawny humor sytuacyjny, wystrzelane z prędkością światła dialogi oraz celna satyra społeczna. Oglądając film Johnsona, można odnieść wrażenie, że to pastisz powieści Christie, który nie ma w sobie nic unikalnego. W rzeczywistości reżyser łączy w sobie cechy typowego kryminału, dając wspólnie unikatowy efekt. W porównaniu do niezbyt udanego „Morderstwa w Orient Expressie”, Johnson nie zamyka się jednak wewnątrz ram schematu gatunku, a zamiast tego podobnie jak Jordan Peele w „Get out” wychodzi poza czwartą ścianę i ciągle dostarcza nam szaloną wariację detektywistyczną. Kolorowych postaci dopełnia więc groteskowe wnętrze domu, a samego sarkazmu jest tu więcej niż krwi. Czy to źle? Oczywiście, że nie! Widz bowiem ani na moment nie odczuje zmęczenia w trakcie tego seansu, bo praktycznie ciągle coś się dzieje.

 

Cała zresztą intryga, skupiająca się na pytaniu: Kto zabił Harlana Trombleya?, jest tak znakomicie rozplanowana, że wraz z kolejnymi zwrotami akcji, wzbudza coraz większą fascynację u oglądającego, a jednocześnie pozostawia go w pewnej konsternacji, tak, że przez dłuższy czas nie jest w stanie przewidzieć tego, co się wydarzy. Fabuła szybko rozdziela się na kilka osobnych wątków, które z pozoru nie wydają się mieć ze sobą nic wspólnego. W rzeczywistości jednak reżyser cały czas bawi się formułą kryminałów, podając nam pewne wskazówki, ale zachowując też przy tym dyskrecję i pewne tajemnice do samego końca. I dopiero wówczas wyciąga z rękawa parę asów, które nie tylko są w stanie zaskoczyć, ale także z fabularnego punktu widzenia odnajdują swoje logiczne uzasadnienie. Nie trudno się więc nie domyślić, że nie byłoby to ani trochę możliwe, gdyby nie fantastycznie rozpisany scenariusz. To właśnie bowiem ten przez wielu pogardzany „Ruin” pociąga za wszystkie sznurki w tej historii i robi to w sposób tak bardzo umiejętny, że nie sposób mu odmówić wielkiego talentu filmowego i… kulinarnego. Z pozoru Johnson upiekł zwykłego pączka (kryminalnego), ale w którym intryga jest tak idealnie wypieczona, że się nie dłuży, dialogi soczyste jak nadzienie w środku, a fantastyczne wykorzystanie scenografii całej wilii osładza serce widza jak lukier na wierzchu. Nominacja do Oscara, a może nawet statuetka? Czemu nie.

 

Kadr z filmu "Na Noże" (źródło: youtube.com)

 

Jemu też należy się. I to tym bardziej, że poza jedynie umiejętnie rozpisaną intrygą, dostajemy także w scenariuszu, podobnie jak w przypadku „Uciekaj!”, parę osobnych kontekstów społecznych, które w trafny sposób opisują problemy współczesnego świata. Krytyka konsumpcyjnego stylu życia? Jest. Chciwość, która prowadzi do pogorszenia relacji rodzinnych? Także. A uwagi względem złego nastawienia ludzi do imigrantów i nadużywania przez młodych ludzi internetu? Też się pojawiają. Te i jeszcze wiele innych. Co jednak najciekawsze w tym wszystkim, Rian wprawdzie w głównej mierze koncentruje się na intrydze, lecz mimo to każdemu z tych osobnych wątków daje szansę wybrzmieć. Scenariuszowo mamy więc tu do czynienia z naprawdę znakomicie rozpisaną fabułą, w której nie ma miejsca na żadne sztuczne przedłużenia, czy niepotrzebne wątki. Tu każdy element, nawet zwykła piłeczka, czy plansza do gry znajduje swoje przeznaczenie. Wprawdzie reżyser nie wywraca też światu kryminałów do góry nogami, ale i tak można tu znaleźć wiele ciekawych rozwiązań. Wystarczy tylko rzec, że choć „Na noże” sprawiają wrażenie smakowitego ciastka, to jednak prawdziwą cnotą prawdy jest tutaj… odruch wymiotny.

 

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję