"IO" – Barwna Odyseja Pewnego Osiołka - Recenzje filmów

Wszyscy pamiętamy Osła z animowanej serii „Shrek”. Tego, co gadał, „latał” i w ogóle pełen serwis. Ten tutaj, którego imię powstało przy pomocy onomatopei, nie jest bajkowy, tylko prawdziwy i smutny. Milczy, choć chciałby krzyczeć. Patrzy na świat rządzony przez największych okrutników i głupków – ludzi. Jedynie jego trenerka darzy go przyjaźnią. Gdy aktywiści „uwalniają” cyrkowe zwierzęta, Io przechodzi z rąk do rąk. Ucieka, spotyka nowe osoby i zwierzęta. Bierze „udział” w kolejnych zdarzeniach. Ot, cała fabuła filmu, trwającego raptem godzinę i dwadzieścia minut. Szkoda, że nie dłużej. Wtedy nie miałoby się wrażenia, że skrótowość i przypadek nieco „zabijają” ogólny wydźwięk tej autorskiej produkcji, a symbole słabo wgryzają się w umysł. Z drugiej strony, gdyby śledzić, naznaczone pułapkami, losy tytułowego osiołka przez trzy godziny, wielu pytałoby „Daleko jeszcze?”.

 

Kadr z filmu "IO" (materiały prasowe/Gutek Film)

 

„IO” nie jest arcydziełem kina, ale w epoce komercjalizacji, jest filmem ważnym i potrzebnym. Także uniwersalnym, trafiającym do wrażliwości człowieka w każdym wieku, żyjącym w każdym zakątku naszej „wyniszczanej” planety. Po seansie już wiadomo, dlaczego 85-letni Jerzy Skolimowski płakał w trakcie projekcji francuskiego „Na los szczęścia, Baltazarze”. Uznanego reżysera poruszyła liryczna, choć jednostajna, opowieść o czterokopytnym męczenniku, w którego czarnych oczach odbijała się niegodziwość homo sapiens. Pokutował więc za grzechy ludzi, a szczególnie pewnej dziewczyny i jej okropnego chłopaka. „EO” Skolimowskiego różni się jednak od tamtej produkcji, bo jako refleksyjna przypowieść stawia zwierzę w centrum scenariusza, traktując postacie ludzkie w charakterze epizodycznych figur.

 

Można zatem napisać, że „IO” to hołd dla francuskiego, czarno-białego klasyka, ale bliżej mu do „Essential Killing”, czyli innego dzieła z portfolio artysty-malarza-twórcy. Prawie identyczny pod względem prowadzenia narracji, stanowi wyzwanie dla niedzielnego widza. Podobnie jest eksperymentem filmowym, zmuszającym do wyjścia ze strefy komfortu – wygodnej, typowej, trzyaktowej fabuły. Zapomnijmy o przemianie ludzkich „bohaterów”. Ci pojawiają się w tle, na chwilę, wypowiadają kilka, może kilkanaście słów. Ale tyle wystarczy, aby aktorzy dali wyraziste portrety. Sandra Drzymalska hipnotyzuje wzrokiem równie mocno jak nasz/jej osiołek. Czuć, że cierpi po rozstaniu z przyjacielem. Pierwsza, ich skąpana w pulsującej czerwieni (ten kolor będzie powracać, dając niesamowity kontrast, patrz: pojawienie się białego rumaka) scena zaskakuje czymś na granicy poetyki i psychodelii. Czy oni się przytulają? Czy może robią coś… więcej?! To miłość, ale i ostrzeżenie przed nadciągającym losem. Isabelle Huppert („Pianistka”) z kolei gra tak wiarygodnie, jakby była na planie zniuansowanego dramatu rodzinno-psychologicznego o bogaczach. W jej przypadku chodzi jednak bardziej o relację z przystojnym młodzieńcem, a nie zwierzęciem. Są też m.in.: Mateusz Kościukiewicz w roli kierowcy transportującego konie oraz przez chwilę Tomasz Organek jako partner wspomnianej trenerki. Zapamiętuję bardziej panie i to ich wątki chciałbym zobaczyć w pełnometrażowym filmie.

 

Kadr z filmu "IO" (materiały prasowe/Gutek Film)

 

Ale nie ujrzę, bo „IO” to coś zupełnie nieoczekiwanego. Opowiada obrazem, dźwiękiem, metaforą i emocjami. Kolejne przystanki osła wyglądają jak oddzielne etiudy, lecz zrealizowane przez twórcę doświadczonego, któremu nieobce są różne zabiegi filmowe. Oczywiście, momentami manipuluje, prezentuje własne wyobrażenie na temat tego, co odczuwa zwierzę. Wszak jego świadomość i punkt widzenia pozostaje nadal tajemnicą. Istotne jest jednak to, że owa sztuka sprawia, że bardzo zbliżamy się do biednego osiołka, który w porównaniu z koniem nie jest czystym pięknem, a wygnańcem i popychadłem, o którego nie warto dbać. Kiedy kamera „powiększa” oko, zjadającego marchewki, biegnącego, machającego ogonem, bohatera, możemy w nim „dostrzec” wachlarz emocji – od smuteczku po zadowolenie.

 

„IO”. Szlachetna, acz ponura to przypowieść. Niby prosta, lecz przedstawiana w artystycznym stylu. Ciężko mi się w niej totalnie zadurzyć, gdyż fabularne skróty, sztampowa scena z wioskowymi pseudokibicami i montażowe cięcia wybijają mnie z rytmu całości. Jednak są dwa elementy, dzięki którym owa barwna odyseja ma nastrój na przemian oniryczny, metafizyczny, melancholijny oraz mroczny. To plastyczne, przepiękne, czasem surrealistyczne zdjęcia Michała Dymka (malownicze wręcz, co nie dziwi, gdyż sam Skolimowski to utalentowany rysownik, świetnie zatem dogaduje się z tym autorem) oraz muzyka Pawła Mykietyna – podnosząca dramaturgię, raz przyśpieszająco tętno, raz łagodząca zmysły, budująca realizm magiczny, przerywana ciszą (zasłużona nagroda w Cannes za najlepszą ścieżkę dźwiękową!). Nocna wyprawa przez las od dziś będzie jedną z najlepiej zainscenizowanych scen, taką która może śmiało konkurować z grozą znaną z najsłynniejszych horrorów!

 

Kadr z filmu "IO" (materiały prasowe/Gutek Film)

 

Ten film niczego nowego nie odkrywa – fakt. Pesymistyczne, wstydliwe wnioski są tu stare jak świat. Ale w trakcie jego oglądania da się odczuć pasję reżysera i jego miłość do zwierząt, a także pochwałę przyrody. Stąd trudno nie przejąć się losem szarego osiołka, a raczej sześciu, chyba lubiących kamerę, osiołków o imionach: Marietta, Taco, Holla, Hettore, Rocco i Maya (tyle kłapouszków wcielało się w głównego tułacza).

 

Trzymam za Ciebie kciuki „IO” na Oscarach!

 

Ocena: 7/10

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję