aragorn136 (22261 pkt)Strona WWW Autora5 002
5 950 min.
Recenzje książek
aragorn136 (22261 pkt)
3619 dni temu
2014-08-30 11:43:03
(Jarosław Grzędowicz, źródło: wikimedia.org)
Wydana po raz pierwszy w roku 2005 przez Fabrykę Słów książka, rozbiła bank polskich literackich nagród przyznawanych dla fantastyki. Krótko mówiąc, otrzymała wszystkie możliwe: Sfinksa, Śląkfę, Nautilusa i najważniejszą: im. A. Zajdla. Wreszcie oddałem się lekturze i wreszcie zrozumiałem, dlaczego aż tyle wyróżnień, tyle zachwytów.
„Pan Lodowego Ogrodu” to bowiem zręczne połączenie typowego science fiction z fantasy (a nawet dark fantasy). Akcja rozgrywa gdzieś daleko, daleko w odległej galaktyce na planecie Midgaard, która tylko pozornie wydaje się Ziemią II. Tlen ma? Ma. Skały i lasy są? Są. Woda jest? Jest. Mimo tego, nazwać ją przyjazną absolutnie nie można. Tam na rodowitego Ziemianina czyha m.in. poruszająca się, gęsta jak mleko, mroczna mgła, zostawiająca za sobą iście śmiertelne żniwo, a i od miecza ostrego jak brzytwa łatwo głowę stracić. Miecza powiadasz? Ano tak, gdyż na Midgaardzie panuje epoka zbliżona do naszego średniowiecza, tudzież starożytności.
Jednak Vuko Drakkainen – główny bohater, astronauta stanowiący jednoosobowa ekipę ratunkową to ktoś więcej, aniżeli zwykły śmiertelnik. To człowiek z przyszłości: długo szkolony, odpowiednio przebrany i ucharakteryzowany, i uzbrojony, głęboko wierzący w powodzenie tej ściśle tajnej misji – odnalezienia i jakby co, siłą sprowadzenia członków naukowej ekspedycji sprzed kilku lat, z którymi kontakt zostaje nagle przerwany. Za sprawą aktywowanego w mózgu „pasożyta” (cyfrala) nie wie, co to strach i panika. Co więcej, w sekundę adrenalinę zmienia w hiperadrenalinę, staje się szybki, silny i niemal niezwyciężony. Ale spokojnie, to nie żaden komiksowy Superman. To nadal „swój chłop”. Dziwnie brzmiące nazwisko zawdzięcza rodzicom (dorastał w Chorwacji, matka to Polka, ojciec pochodzi z Finlandii). W trakcie rozpoczęcia zadania, do którego zgłosił się jako ochotnik (nie myślcie, że doświadczony z niego komandos jak z filmu „Predator” itp.; bardziej outsider, który wcześniej imał się nie zawsze legalnych zajęć) jest już w średnim wieku. Nie sposób tego pana nie polubić. I przekleństwem rzucić potrafi, i ciętą ripostą, kiedy trzeba, i nieobca mu ironia, a i piwem nie pogardzi.
Grzędowiczowi udała się rzecz niezwykła. Idąc tropem Sapkowskiego, stworzył od podstaw zamieszkałe przez zbliżone do ziemskich stworzenia i człekokształtne istoty (jeden z ich znaków rozpoznawczych – chociażby całe czarne niczym smoła, zagadkowe oczy), krainy (w tym przypadku to planeta), i co ważne: nakreślił bardzo różnorodnych, rozbudowanych psychologicznie bohaterów o imionach wziętych żywcem jakby z legend skandynawskich czy indiańskich (Spalle, Kruczy Cień, Grunaldi Ostatnie Słowo itd.). Można im współczuć, można też się ich obawiać. Sam Vuko, postać równie niejednoznaczna, nazywa siebie dla niepoznaki „Nocnym Wędrowcem” (Ulf Nitj'sefni).
Co ciekawe, treść nie opiera się jedynie na szukaniu zaginionych badaczy. Trzy z dziewięciu rozdziałów poświęcone są przyszłemu następcy Tygrysiego Tronu, cesarzowi obszernego Amitraju (coś na kształt Persji lub Chin). Poza tym autor sprytnie, pomiędzy wierszami, przemyca kwestię natury ludzkiej i udowadnia, że „stała kosmiczna” dotyczy nas wszystkich – mieszkańców wszechświata. Nieważne w jakim czasie, jakim rozwoju cywilizacyjnym. Każdy jest koniec końców tylko „człowiekiem” z bagażem doświadczeń, ze swoimi wadami i zaletami, podejmującym i błędne, i pozytywne decyzje, zdolnym zarówno do czynienia zła, jak i dobra.
Jest coś jeszcze, co powoduje, że książka wysuwa się na prowadzenie wśród wielu pozycji gatunku. Mianowicie sposób i styl pisania. Jarosław Grzędowicz posługuje się naprzemiennie narracją, raz trzecioosobową, by za chwilę wejść w pierwszoosobowy punkt widzenia Drakkainena czy młodego imperatora. Natomiast pomysł na rys fabularny i klimat nie jest już tak oryginalny (choć nadal interesujący). Wyraźnie odkryć można inspirację np. filmowym „Avatarem” oraz powieściami: Michaela Crichtona pt. „Zjadacze umarłych” (szerzej znane pod nazwą adaptacji, tj.„Trzynasty wojownik”) i „Księżniczką Marsa” (kinowym „Johnem Carterem”). Tam również ukazano zderzenie z inną kulturą – podróż samotnego bohatera do nieznanego świata i poznawanie go od podszewki (religii, obyczajów itp.). Vuko jest jakby skrzyżowaniem Sully’ego, Ahmeda ibn Fahdlana i Cartera, z tym że najbliżej mu (i z charakteru, i ubioru) do pomysłowego Araba przyłączającego się do Wikingów. I też ma pecha. Trafia w środek niezłej zawieruchy. Podobno trwa „wojna bogów”.
Zaprawdę powiadam Wam, zamykając okładkę „Pana Lodowego Ogrodu" Tomu I, nie potrafiłem szybko powrócić do otaczającej mnie sielskiej rzeczywistości (bezpiecznych, wiejskich okoliczności przyrody). Zakończenie jest tak mocnym „cliffhangerem”, że chęć sięgnięcia do kolejnych tomów jest niczym narkotyk. To nie jest arcydzieło, ale znakomita, zapadająca w pamięci, i przerażająca (ożywające malowidła Hieronima Boscha), i humorystyczna (pierwszorzędne inteligentne dialogi i monologi) uniwersalna opowieść. Jeżeli jeszcze jej nie czytaliście, pora nadrobić zaległości. Pan z Wami!
Ocena: 9/10
Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję
Mogą Cię zainteresować odpowiedzi na te pytania lub zagadnienia:
Galeria zdjęć - "Pan Lodowego Ogrodu" – Obcy na „Nowej Ziemi”
Więcej artykułów od autora aragorn136
"Piosenki dla dzieci. Część 1" – Jak Ciocia Aga śpiewem przytula - Recenzje płyt
Do rodziców: pamiętacie, gdy Majka Jeżowska zachęcała Was do wspólnej zabawy swoimi piosenkami? Zapewne tak! Do dzieci: chcecie poczuć się jak Wasi kilkuletni wówczas rodzice? Wreszcie na rynku muzycznym pojawił się debiutancki album, który w pełni na to pozwala. Łączy pokolenia. O wartościach ważnych opowiada i do tańca zaprasza. Ma taki zwykły tytuł, ale jednocześnie roztacza tak niezwykłą aurę. W czym zasługa autorki tekstów i wokalistki – Agnieszki Sadowskiej. Jako Ciocia Aga jest godną następczynią wspomnianej Majki Jeżowskiej. Jej „Piosenki dla dzieci” to płyta melodyjna, która sprawia, że zawsze świeci słońce.
"Ciche miejsce: Dzień pierwszy" – Ta ostatnia pizza w szklanym mieście - Recenzje filmów
Kiedy reżyser o polsko brzmiącym nazwisku „przekazuje” innemu reżyserowi o podobnym nazwisku opiekę nad wymyśloną przez siebie franczyzą, to nic tylko się cieszyć. Mimo że przecież mamy do czynienia nie z komedią, a horrorem o czułych na wszelkie dźwięki, najeźdźcach z kosmosu. Kliszowym. Fakt. Ale jednocześnie jakże kreatywnym na poziomie inscenizacyjnym i trzymającym ciągle za gardło. Czy „Ciche miejsce: Dzień pierwszy” od Michaela Sarnoskiego wstrzykuje w żyły widza równie potężną dawkę adrenaliny, wzbudzając strach przed odzywaniem się i chrupaniem w kinie? A może to bardziej dramat o jednostce wrzuconej w sytuację bez wyjścia, której wnętrze jest ważniejsze od apokalipsy?
"Projekt Hail Mary" – One Space Mission Impossible - Recenzje książek
Ryland Grace to nie skacowany mężczyzna, który otwiera szeroko oczy po całonocnej imprezie z pytaniem: „gdzie ja kurczę jestem?”. Grace budzi się w dziwniejszym miejscu niż wanna w tanim hotelu. Wokół migają jakieś światełka, a w ciele ma liczne rurki. Nic nie pamięta. Jednak, gdy już w głowie „zapali się lampka”, to okaże się, że Mark „Marsjanin” Watney nie był wcale w tak strasznej sytuacji. Ryland też jest samotny, ale w bezkresnym kosmosie… I ma do wykonania ważne zadanie, od którego zależy przetrwanie gatunku ludzkiego. Czy „astrotrudna” misja się powiedzie?
"Tatuażysta z Auschwitz" – Miłość w piekle (jakby podkoloryzowana) - Seriale
Najpierw była książka. Choć bestsellerowa, to jej autorkę odsądzano od czci od wiary. Zarzucano, że urodzona w Nowej Zelandii Heather Morris kompletnie pominęła historyczno-edukacyjną rzetelność na rzecz ckliwego romansu w miejscu, w którym na miłostki nie było żadnych szans. Wiadomo, że w największym niemieckim obozie koncentracyjnym ginęły całe rodziny, a łącznie zamordowano ponad milion ludzi. Jaki więc mógł być miniserial na podstawie „Tatuażysty z Auschwitz”? Czy to dzieło, które należy szybko wymazać z pamięci? Nie! Ale do wybitnej produkcji telewizyjnej droga daleka.
"Zmiana" – Koniec jest początkiem - Recenzje książek
Na początku trzeba wyraźnie zaznaczyć. Poniższa recenzja została napisana z myślą o pewnej grupie osób. Mowa o czytelnikach mających lekturę pierwszego tomu serii „Silos” za sobą. Oczywiście Hugh Howey tak wymyślił kolejną część, by nie zagubił się w niej „świeżak”, jednak mimo zupełnie oddzielnej historii, połączenia są wyraźne. A zatem lepiej doświadczyć „Zmiany” jako człowiek, który jadł już chleb z tego dystopijnego pieca. Czy ta powieść jest równie intrygująca i wciągająca jak poprzednia? Niestety nie, choć są w niej tematy fascynujące i jednocześnie przerażające.
Polecamy podobne artykuły
"Bestiariusz Jeleniogórski Tom I" – Skryci za mgłą - Recenzje książek
Andrzej Sapkowski i Jarosław Grzędowicz stworzyli bodajże najciekawsze uniwersa fantasy w polskiej literaturze. Zarówno krainy w sadze o „Wiedźminie”, jak i świat z „Pana Lodowego Ogrodu” zachwycały bogactwem ras, niezwykłą aurą, kulturowymi odniesieniami i wieloma innymi elementami. W pierwszym tomie „Bestiariusza Jeleniogórskiego” nie ma co prawda rozbudowanych rozdziałów ani aż tak barwnych ludzkich bohaterów, ale jest coś, co powoduje, że serce bije mocniej, po plecach przebiega dreszczyk, a magia zalewa czytelnika niczym wzburzona fala. Wystarczy spojrzeć na okładkę, na której potężna istota o świecących, złotych oczach, zaprasza do Krainy Wiecznych Mgieł, aby już poczuć swego rodzaju niepokojącą fascynację…
Teraz czytane artykuły
"Pan Lodowego Ogrodu" – Obcy na „Nowej Ziemi” - Recenzje książek
Ludzka wyobraźnia nie zna granic. Szczególnie gdy włada nią pisarz kreujący światy fantasy. Wówczas słowo „niemożliwe” nie istnieje. Takim twórcą jest Jarosław Grzędowicz i szczerze trzeba przyznać, że obok Andrzeja Sapkowskiego należy do najoryginalniejszych mistrzów swojej dziedziny, a jego „Pan Lodowego Ogrodu” Tom I (łącznie są cztery części, ostatnia trafiła do księgarń w 2012 roku) może śmiało stawać w szranki z „Wiedźminem”.
Inowrocław – miasto soli, zdrowia i zieleni - Ciekawe miejsca
Z cyklu Ciekawe miejsca w regionie i nie tylko, tym razem polecamy Wam wycieczkę do Inowrocławia. Miasto znane jest z Parku Solankowego i uzdrowiskowych tężni.
Majówka 2016 – wybrane imprezy i wydarzenia kulturalne - Kultura
Długi majowy weekend coraz bliżej. W związku z tym w bardzo wielu miejscach w Polsce, zarówno w małych, jak i dużych miastach przygotowano przeróżne atrakcje. Nie tylko koncerty, ale także wystawy, spotkania, widowiska multimedialne czy sportowe dyscypliny. W artykule znajdziecie kilka wybranych wydarzeń w kilku miastach.
Nowe życie przodka słonia. Wskrzeszenie mamuta! - Genetyka i Biologia
Filmy, takie jak: „Walka o ogień” czy nowszy – „10 000 B.C.” w taki sposób przedstawiły mamuty włochate, że trudno nie kłaniać się im w pas albo uciekać przed nimi, gdzie pieprz rośnie. Neandertalczycy nie decydowali się jednak na owe czynności. Za pomocą prymitywnych, drewnianych dzid wyruszali na polowanie. Jak współcześnie byłyby traktowane tez potężne zwierzęta? Możemy się o tym wkrótce przekonać. 14 września 2021 roku obiegła bowiem świat informacja, że naukowcy chcą je przywrócić do życia!
"To" – Też się uniesiesz - Recenzje filmów
Dzieciarnia z Derry w stanie Maine ma przed sobą niezłe wyzwanie, musi bowiem stawić czoła nadopiekuńczym matkom, obojętnym sąsiadom, szkolnym chuliganom i całej reszcie otaczającej ją patologii, aby - w końcu - dotrzeć do celu i... dorosnąć. Wyzwanie zatem, choć wymagające, w rzeczywistości nie różni się zbytnio od szarej codzienności wielu młodych ludzi w każdym innym miejscu na świecie. No, ale co z tym morderczym klaunem? – pewnie zapytają ci, którzy wiedzą chociażby z grubsza, o czym traktuje powieść Stephena Kinga „To” lub jej dwuodcinkowa adaptacja telewizyjna z 1990, czyli zapewne zdecydowana większość.
Nowości
"Piosenki dla dzieci. Część 1" – Jak Ciocia Aga śpiewem przytula - Recenzje płyt
Do rodziców: pamiętacie, gdy Majka Jeżowska zachęcała Was do wspólnej zabawy swoimi piosenkami? Zapewne tak! Do dzieci: chcecie poczuć się jak Wasi kilkuletni wówczas rodzice? Wreszcie na rynku muzycznym pojawił się debiutancki album, który w pełni na to pozwala. Łączy pokolenia. O wartościach ważnych opowiada i do tańca zaprasza. Ma taki zwykły tytuł, ale jednocześnie roztacza tak niezwykłą aurę. W czym zasługa autorki tekstów i wokalistki – Agnieszki Sadowskiej. Jako Ciocia Aga jest godną następczynią wspomnianej Majki Jeżowskiej. Jej „Piosenki dla dzieci” to płyta melodyjna, która sprawia, że zawsze świeci słońce.
7 Horizons – baw się na całego w rytmach Arkadiusza Balcerczaka! - Muzyczne Style
7 Horizons to projekt muzyczny rozwijany przez polskiego DJ-a i producenta muzyki elektronicznej Arkadiusza Balcerczaka. Eksperymentuje on muzycznie z różnymi nurtami gatunku deep house, melodic house. Jego utwory cechują się pozytywnym vibe, tanecznym klimatem, ale zahacza tez o bardziej spokojne melodie.
Michał Sieńkowski zaprasza na wakacyjną imprezę do rana! - Muzyczne Style
Kojarzony dotąd z indie-popowymi dźwiękami Michał Sieńkowski przedstawia pierwszy w autorskim repertuarze utwór, który może porwać do tańca niejednego słuchacza. Mający swoją premierę singiel zatytułowany „Nieskończony”, jest doskonałą propozycją do playlist, odtwarzanych podczas letnich imprez na plaży i w klubach.
Pierwsza edycja British Film Festival w Kinie Muza w Poznaniu! - Kultura
13 listopada 2024 roku w poznańskim Kinie Muza zadebiutuje pierwsza edycja British Film Festival – pierwszego w Polsce i jednego z niewielu w Europie festiwalu filmowego poświęconego w całości kinematografii brytyjskiej. Znamy już szczegóły programu, które zostały wyjawione na konferencji prasowej. Na te kilka dni organizatorzy zapraszają na ciekawe retrospektywy filmowe, jednak z nich to przegląd filmów mistrza suspensu, legendarnego Alfreda Hitchcocka w 125. rocznicę jego urodzin. Do tego specjalny pokaz „Rydwanów ognia”! I pewne niespodzianki związane z nietypowym seansem kinowym! Jakie konkretnie? O tym w artykule!
Pierwszy zwiastun "Gladiatora II" z polskimi napisami! Hit czy kit? - Artykuły o filmach
Do serwisu YouTube niczym rydwan na arenę wjechał pierwszy trailer drugiego "Gladiatora". Czy klimat klasyki z roku 2000 został zachowany? Czy Paul Mescal (do tej pory same niszowe produkcje) jako Lucjusz (siostrzeniec Kommodusa) i następca Russella Crowe'a pokaże siłę aktorstwa, będąc magnetycznym bohaterem, za którym będą podążać inni? Zwiastun nie odpowiada w pełni na te pytania, choć scenografia i kostiumy "rządzą" w tym pogrążonym w chaosie Imperium Rzymskim! Niestety jest coś, co psuje widowiskowe sceny. Jasne, że Denzel Washington to czarnoskóry aktor wcielający się tutaj w byłego gladiatora, który zdobył bogactwo, ale czy to oznacza, żeby wciskać w montaż rapowy kawałek? Tak brakuje dobrego motywu Hansa Zimmera (tu go zastępuję Harry Gregson-Williams). Niechaj 86-letni Ridley Scott pamięta - „To, co uczyni, odbije się echem w wieczności”. Niechaj więc podaruje nam co najmniej solidne kino historyczne, mimo że na pokładzie ma Davida Scarpę, scenarzystę byle jakiego "Napoleona". Premiera "Gladiatora II" w połowie listopada 2024 roku! Co by nie powiedzieć, to Joseph Quinn (Eddie ze "Stranger Things") jako imperator wygląda tak, że lepiej się modlić, by nie pokazał kciuka w dół. Taki rzymski Joker... A Wy co przeczuwacie? Będzie hit czy kit?
"Maluje emocje na różowo w pierwszym singlu". Kto? Roztańczona VEROA! - Zespoły i Artyści
VEROA, czyli Weronika Fedor to nie tylko wokalistka, ale też multiinstrumentalistka. Gra na skrzypcach, fortepianie i ukulele. Co więcej, sama pisze teksty i muzykę prosto z nastrojowych inspiracji. W swojej twórczości cechuje się dużą różnorodnością stylistyczną oraz pomysłowością. Właśnie zadebiutowała energiczną piosenką „Róż”.
Artykuły z tej samej kategorii
"Droga Królów" – Niech Cię Burza Sanderson! - Recenzje książek
W pierwszym tygodniu od premiery znalazła się na 7. miejscu listy bestsellerów The New York Times. Zdobyła nagrodę Davida Gemmella Legend Award dla najlepszej powieści fantasy. Każdy fan gatunku musi ją znać i przeczytać od deski do deski – jak pewna Polka, która to uczyniła w dwa dni (!). Po takich rekomendacjach oraz informacjach decyzja o pójściu „Drogą Królów” jest oczywista. I co z tego, że na rynku wydawniczym jest wiele nowości – lepiej zmierzyć się z dawniejszą, 1000-stronicową, wychwalaną powieścią Brandona Sandersona. I niestety… Oj ciężka to była lektura… Ani ona wybitna, ani wciągającą swoją intrygą. Rzekłem to na wstępie Ja – Przemek „Aragorn” Jankowski, który w różnych królestwach już bywał.
"Rebecca Thompson. Król Upiorów" – Młodzi wybrańcy kontra potężne zło! - Recenzje książek
Kiedy ujrzałem to oblicze siedzącej na tronie potężnej, ponurej, przesiąkniętej nikczemnością postaci, to nie było innego wyjścia jak… brać nogi za pas. Nie. Nie tym razem. Czas się z nią zmierzyć, a dokładniej z debiutancką, młodzieżową opowieścią urban fantasy wymyśloną przez R. K. Jaworowskiego – inżyniera informatyka. Tym bardziej, że to zupełna nowość na rynku wydawniczym, stworzona w gatunku „Filmowy styl książkowy” („Movie Book”), w której swoje „palce” maczała... Sztuczna Inteligencja.
"Kroniki Conectora: Geneza" – O Wielki Demonie! - Recenzje książek
Jego prawdziwe imię i nazwisko oraz data urodzenia? Ściśle tajne. Ważne, że jest znany wśród niektórych jako Conector – nieustraszony podróżnik z Linii 49, który od niemal 400 lat odkrywa tajemnice wszechświata. Przybiera formę astralną, stając się bezpośrednim świadkiem wydarzeń w północno-zachodniej gałęzi swojego multiwersum. Ale wreszcie musi nieco odpocząć. Otwiera zatem dziennik, aby spisać wszystkie momenty większe niż życie, większe niż potęga gór… A ja to czytam i otwieram szeroko oczy! To żadna kosmiczna nuda, mimo że taki tytuł ma pierwszy rozdział. Jednak, aby przyswoić owe wizje, należy zawiesić niewiarę wysoko. Tylko wtedy przebrnie się przez prehistoryczne, gorące afrykańskie stepy; zimne pustkowia Antarktydy oraz przez inne metafizyczne miejsca, opisane w „Kronikach Conectora”.
"Deman" – Polski superbohater w kolorach szarości - Recenzje książek
Co ten Artur Urbanowicz ze mną zrobił! Łapanie się za głowę; rzucanie cichych, a czasem głośnych przekleństw; drętwienie rąk; mrówki chodzące po plecach; pot spływający po szyi – między innymi to przytrafiło mi się podczas czytania powieści pt. „Deman”. Już sam tytuł mrozi krew w żyłach, a co dopiero skąpana w czerwieni twarda okładka. Autor skrzyżował horror pełną gębą z fantastyczną, obszytą psychologicznym aspektem, historią superhero. Dokonał tego w polskich realiach, główną akcję osadził we współczesnej Warszawie. Z trzech ostatnich literackich kolubryn, ta pozycja jest jego najlepszą. A dlaczego, o tym dowiecie się, wchodząc głęboko w niniejszą recenzję. Ostrzegam! Jej lektura będzie prawie jak podpisanie paktu z demonem…
"Ciemno, prawie noc" – Złe Kotojady wychodzą z nory! - Recenzje książek
„Był czarny czarny las. W tym czarnym czarnym lesie był czarny czarny dom. W tym czarnym czarnym domu był czarny czarny pokój, a w tym czarnym czarnym pokoju był czarny czarny stół, a na tym czarnym czarnym stole była czarna czarna trumna, a w tej czarnej czarnej trumnie był biały biały… trup!” – cytują na YouTubie aktorzy wcielający się w poszczególnych bohaterów w adaptacji „Ciemno, prawie noc”, jednej z najgłośniejszych polskich powieści ostatnich lat. A ja mam dreszcze, kiedy ich słucham. Tak bardzo, że zostaje przekonany, ale nie do obejrzenia filmu, a do lektury książki.
Pliki cookie pomagają nam technicznie prowadzić portal Altao.pl. Korzystając z portalu, zgadzasz się na użycie plików cookie. Pliki cookie są wykorzystywane tylko do działań techniczno-administracyjnych i nie przekazują danych osobowych oraz informacji z tej strony osobom trzecim. Wszystkie artykuły wraz ze zdjęciami i materiałami dostępnymi na portalu są własnością użytkowników. Administrator i właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za tresci prezentowane przez autorów artykułów. Dodając artykuł, zgadzasz się z regulaminem portalu oraz ponosisz odpowiedzialność za wszystkie materiały umieszczone przez Ciebie na stronie altao.pl. Szczegóły dostępne w regulaminie portalu.
© 2024 altao.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
0.511