"Paradoks" – To My: Chorobliwi Perfekcjoniści - Recenzje książek

Horror albo thriller czytany w 2020 roku to spore wyzwanie, szczególnie dla osób przebywających na kwarantannie z powodu pandemii koronawirusa. Chyba że mają mocną psychikę i nie przejmują się groźbą utraty pracy, problemami z oddychaniem czy popsutymi więziami międzyludzkimi. Nie wiem, jakby z zastałą sytuacją poradził sobie Maks Okrągły – główny bohater recenzowanej przeze mnie powieści, ale podejrzewam, że jako perfekcyjny matematyk, robiłby wszystko, aby się nie zarazić. Idealnie dopasowana maseczka, dwa i pół metra dystansu, żadne przebywanie w tłumie – gdyby to nie pomogło, ten młody student wyrywałby sobie włosy z głowy. Ale może czytając w pustym mieszkaniu „Paradoks”, jednak zrozumiałby, że warto się zmienić, aby być w przyszłości wreszcie lubianym.

 

Skoro już jestem przy Maksymilianie, to chłopak musi się mierzyć z większymi kłopotami niż światowa epidemia. I nie chodzi o to, że wymierza sobie karę w formie samookaleczenia, gdy nie daj Bóg, otrzyma piątkę z minusem od doktora Jegorowa (ksywa Jegorsterol). Albo o to, że współlokatorzy irytują go luzackim zachowaniem. „Square” (tak, na przekór, nazywany jest przez „przyjaciół”: Grażkę vel. Pusię i Olka) jest przystojnym studentem UG obserwowanym i śledzonym przez kogoś, kto ma niecne zamiary. Nie. To nie żaden starszy i zboczony wielbiciel jego urody (i dwóch dłuższych włosków na powiece – znaku rozpoznawczego). To... sobowtór, który kipi nienawiścią.

 

 

Dlaczego chce zabić Maksa? Czyżby podobny chorobliwy perfekcjonizm obudził w nim naturę psychola? Kim jest? Skąd się wziął? Każdy czytelnik zada tego typu pytania, ale autor nie śpieszy się z odpowiedziami. Powoli buduje fabularne zawiłości w „Paradoksie”, który jest chyba jego opus magnum. Urbanowicz sam jest z wykształcenia matematykiem, więc wreszcie mógł skorzystać z własnej, bogatej wiedzy na temat królowej nauk. Już w tym momencie mogę zdradzić, że osoby mające rachunek prawdopodobieństwa „w jednym paluszku” będą się czuć jak ryba w wodzie. Inni z kolei nie kupią pewnych, dość fantastycznie brzmiących, wyjaśnień (autor stara się najważniejsze informacje przekazać tak, by je zrozumieli zarówno laicy, jak i studenci fizyki). Powieść jest bowiem nie tylko thrillerem psychologicznym o negatywnych skutkach (jednym z nich jest samotność) nieumiarkowanego dążenia do perfekcji. Artur Urbanowicz wplata tutaj trochę kryminału objawiającego się śledztwem prowadzonym przez upartego gliniarza, garść science fiction oraz większą szczyptę horroru, tworząc gatunkowy miszmasz. Trzeba przyjąć na wiarę naukowe aspekty – to będzie łatwiejsze niż polubienie dziwaka, który źle traktuje ojca i pogardza osobami inaczej postrzegającymi rzeczywistość, uważając się za kogoś lepszego. Wtedy czas spędzony z książką okaże się bardzo udany.

 

Maksymilian ma wszystko zapięte na ostatni guzik. Jego asem w rękawie jest przecież matematyczna precyzja oraz umiejętność logicznego myślenia. Uczy się szybciej, osiąga takie wyniki, że ustawia się do niego kolejka studentów – głównie po notatki do skserowania. Ustawia umysł na najwyższe obroty, nie przejmując się, że ta skrajna efektywność nie jest czymś pozytywnym. I wiecie co? Początkowo cieszyłem się, że pojawił się sobowtór, który pragnie dokonać eksterminacji Maksa. Im dalej w las (a jest „on” gęsty i ma dużo „drzew” – niemal 600 stron), tym przestałem oceniać bohatera na wyraz surowo. Wy również przestaniecie, gdy poznacie przyczyny takiego zachowania i osobowości.

 

Okładka (źródło: vesper.pl)

 

Nie sposób też nie wspomnieć o znajdujących się na kartach powieści szarych szkicach – ilustracjach, które z jednej strony świetnie podkreślają klimat, z drugiej jednak powodują, że wyobraźnia czytelnika nie może w pełni działać na własnych warunkach. Ale kiedy owe ilustracje połączą się ze szczegółowym i autentycznie przerażającym profilem psychologicznym bohatera, to serce chce wyskoczyć z piersi. Podobało mi się, że autor umieszcza akcję (ma ona dobre tempo) w uniwersum „Inkuba”. Przepraszam za ten spoiler, ale nie mogłem się powstrzymać. Co lub kto jest takim pomostem między obiema książkami? Odkryjecie sami.

 

Istnienie sobowtóra zostało już przez kino czy telewizję nieraz poruszane. Wystarczy odnotować dwa filmy z 2013 roku: „Wróg” oraz „The Double”, a także serial HBO pt. „Odpowiednik”. W tej pierwszej produkcji – adaptacji „Podwojenia” reżyser Denis Villeneuve eksplorował mroczne zakamarki ludzkiej podświadomości, przedstawiał losy profesora historii i jego lepszej wersji. „The Double” była kolei opowieścią o nieśmiałym młodym mężczyźnie, który spotkał identycznego z wyglądu, ale mającego inny charakter, współpracownika. W literaturze polskiej taka tematyka to rzadkość. Dlatego cieszy fakt, że pisarz się jej podjął, a „Paradoks” czyta się z zapartym tchem. Emocji jest tu więcej niż w trakcie seansu trzech powyżej wymienionych tytułów!

 

Urbanowicz robi coś jeszcze. Zmusza czytelnika do przemyśleń i zachęca do przeanalizowania swojego dotychczasowego życia. W posłowiu przyznaje się nawet, że był człowiekiem, który często zwracał uwagę ludziom na forach internetowych i ganił ich za bezrefleksyjnie używanie tzw. kwantyfikatorów ogólnych. Tym samym posypuje głowę popiołem, polecając książkę pt. „Analfabetyzm matematyczny i jego skutki” oraz artykuł pt. „6 tanich chwytów, które zdominowały dyskusje w polskim internecie”. Próbuje przekonać innych, że słowo geniusz brzmi kiepsko, a hejt jeszcze gorzej. I jak ważna jest empatia w relacjach ze wszystkimi ludźmi.

 

„Nie da się przeżyć życia perfekcyjnie”. Oto stwierdzenie, które każdy powinien mieć wytatuowane czole.

 

Ocena: 7,5/10

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję