"Kształt wody" – Złota rybka bez ikry - Recenzje filmów

Stany Zjednoczone, niepewny początek lat 60., czasy zimnej wojny. W rządowym, pilnie strzeżonym laboratorium przeprowadzane są ukryte przed oczami zwykłych ludzi eksperymenty. Szczególną klauzulą tajności objęty jest jeden z nich. Oto bowiem gdzieś z terenów Ameryki Południowej, a konkretniej Amazonii, zostaje siłą przywieziony i uwięziony pewien przedziwny osobnik. Nie, nie jest to potwór z Czarnej Laguny ani Abe Sapien, kumpel Hellboya, choć wyglądem przypomina ich krewnych. To stworzenie nie jest na pierwszy rzut oka bardzo niebezpieczne. Nie wydaje się też erudytą. Ale Rosjanie i tak bardzo chcieliby go dostać w swoje łapska – może posłuży jako broń. Przypadkiem człowieka-rybę poznaje mająca dostęp do każdego zakamarka laboratorium sprzątaczka Elisa Esposito. Dziewczyna jest niemową i coraz bardziej, z dnia na dzień przywiązuje się do nowego przyjaciela, świetnie się z nim „dogadując”. Wrażliwa Elisa marzy o bliskości i czułości mężczyzny. Tylko co się z tego kurczę urodzi…

 

Brzmi kuriozalnie? Spokojnie. „Kształt wody” to, mimo mojego marudzenia w pierwszym akapicie, dobry film. Na pewno lepszy niż wcześniejsze „Crimson Peak. Wzgórze krwi”. Reżyser znów powraca do tego, w czym czuje się idealnie – pod płaszczykiem mrocznej opowieści fantasy przemyca ważką problematykę. W „Labiryncie Fauna” główną bohaterką uczynił dziewczynkę, która pragnęła uleczyć traumę związaną z wojną domową w Hiszpanii i surową ręką sadystycznego ojczyma poprzez ucieczkę w świat fantazji. W „Kształcie wody” idzie jeszcze dalej. Przemyca nadal aktualne tematy: wykluczenia, akceptacji inności, samotności czy rasizmu. Sporo tego, jak na taki film. Aż by się chciało rzec: o kilka problemów za dużo. W pewnym momencie bowiem zamiast głębokiej wiary, że dobroć ludzka wygrywa, a gdzieś istnieje ten chociażby symboliczny, piękniejszy wymiar, w którym zło nie ma prawa istnienia, zaczyna rządzić naiwność scenariusza. Na szczęście aktorzy robią wszystko, aby płaskich bohaterów przekuć w istoty z krwi i kości.

 

Pierwsze skrzypce gra tu znana z „Blue Jasmine” Woody’ego Allena Sally Hawkins. Jej Elisa będzie bliska wielu widzom. Choć ma przyjaciół: niespełnionego starszego geja Gilesa (świetny Richard Jenkins) i ekstrawertyczną, energiczną czarnoskórą sprzątaczkę Zeldę (jak zwykle wiarygodna Octavia Spencer), to prowadzi pozbawione miłości samotne i monotonne życie. Elisa płynie z rytmem zegara. Budzi się, masturbuje w wannie, idzie do pracy, podpisuje obecność, myje podłogi i „gawędzi” z Zeldą. Ale już niedługo powtarzające się czynności znikną. Elisa stanie się piękną w pełnym znaczeniu tego słowa, kiedy pozna bestię w niekoniecznie oczywistym znaczeniu tego słowa. Przez żołądek do serca (jajko gotowane na twardo symbolem rodzącej się miłości)… Hawkins stworzyła postać, nie wypowiadając ani jednego zdania. I zrobiła to tak, że od samego początku da się ją lubić. Czy to rola wybitna, to już niech każdy rozsądzi sam. Mnie przekonała w tej swojej nieporadności i przemianie w waleczną promieniującą optymizmem kobietkę, która wreszcie ma szansę dostać od losu szansę na lepsze jutro.

 

Po drugiej stronie barykady stoi twardy, nieustępliwy rasista – pułkownik Strickland, w którego wciela się Michael Shannon – człowiek, który od czasu melodramatu „Droga do szczęścia” i serialu „Zakazane imperium” rozwija się i zaskakuje z roli na rolę (pamiętacie tę w „Zwierzętach nocy”?; mocna!). Jako Strickland też wypada nad wyraz dobrze. To schematyczna postać, lecz w jego wykonaniu nabiera pewnej głębi i tajemnicy. Warto też zwrócić uwagę na kreację Michaela Stuhlbarga („Tamte dni, tamte noce”), empatycznego naukowca badającego człowieka-rybę.

 

No i wizualnie film del Toro jest rozkoszą dla zmysłów (większą niż efekciarski „Pacific Rim”). Nie tylko pod względem scenografii. W oku kamery Dana Lauststena, z którym reżyser współpracował już przy jego „Wzgórzu krwi”, woda nabiera koloru zgniłej zieleni połączonej z błękitem oceanu. Przygaszone kolory powodują, że świat ten jest jednocześnie baśniowy i brutalny. Piękny i brudny. Przyciąga i odpycha. I mimo że sama wymyślona przez del Toro fabuła nie angażuje (przynajmniej mnie) tak bardzo, aby zanurzyć się w niej po szyję, to jednak formalna strona obrazu – szalona, odważna wizja twórcy i wspomniani czujący się na planie jak ryba w wodzie aktorzy powodują, że ów film zasłużył na – może nie wór – ale na sakwę nagród. Szczególnie w kategoriach technicznych statuetki Oscara są jak najbardziej zasłużone.

 

„Kształt wody” to złota rybka – dla jednych widzów z ikrą, dla innych bez. Jedni będą się bawić na filmie świetnie, szukając nawiązań do innych produkcji. Innych z kolei owa dość infantylna, schematyczna bajka nie tyle wynudzi, co raczej przejdą obok niej obojętnie i nie zmieni nawet tego muzyka Alexandre Desplata (laureata Oscara za „Grand Budapest Hotel”) nadająca filmowi subtelnego, poetyckiego tonu. Tak już bywa z dziełami Meksykanina – wiecznego chłopca o niezwykle bujnej wyobraźni. Wkłada w nie serce i pasję, ale nie zawsze i nie do wszystkich trafią one na jednakowym poziomie.

 

Lecz i tak, co by nie mówić, ładna to laurka dla dawnego kina made in Hollywood. Dla tych wszystkich szpiegowskich dreszczowców, musicali (!), monster movie i biblijnych przypowieści. To film skierowany w szczególności do samotnych odmieńców i marzycieli, kroczących przez życie z nadzieją w sercu i zastanawiających się jaki kształt ma woda…

 

Ocena: 6,5/10

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)