"Autopsja Jane Doe" – Ukaż swe wnętrze - Recenzje filmów

Tommy Tilden (Brian Cox) i jego syn Austin (Emile Hirsch), wspólnie prowadzący znajdującą się w rodzinie od pokoleń kostnicę/krematorium, doskonale o tym wiedzą... a przynajmniej myśleli, że wiedzą, dopóki do zakładu nie przywieziono zwłok pewnej Jane Doe (tak nazywa się zmarłe, których tożsamości nie udało się ustalić). Ciało młodej kobiety z zewnątrz jest nienaruszone, lecz wewnątrz – to już zupełnie inna bajka. Ustalenie przyczyny zgonu staje się dla dwóch mężczyzn sprawą życia i śmierci, kiedy w prosektorium zaczynają dziać się zjawiska równie przerażające, co niewytłumaczalne.

 

Wydawałoby się, że wątek nadnaturalny – jeden z najczęściej powielanych w mainstreamowym kinie grozy – nie może już zaoferować niczego nowego. Jednak norweski reżyser André Øvredal (twórca „Łowcy trolli”) oraz dwóch scenarzystów, Ian B. Goldberg i Richard Naing, wbrew wszelkim trudnościom zdołali tchnąć w wyeksploatowany motyw ożywczego ducha – w końcu nie każda opowieść, w której w grę wchodzi tajemnicze stuk-puk zza ściany czy mroczne figury przemykające po kątach, zaczyna się od rutynowej, acz (dla nieprzyzwyczajonych do obcowania z ludzkimi wnętrznościami) makabrycznej procedury, jaką jest sekcja zwłok. Nie obyło się bez kilku ogranych do bólu klisz fabularnych i paru nieco naciąganych rozwiązań logicznych, ale lekkiej ręki do horrorów Øvredalowi z całą pewnością odmówić nie można: w „Autopsji Jane Doe” nic nie jest dziełem zwykłego przypadku.

 

Na początku jest klimat. Ostry, zimny prawie jak kostnica, gdzie rozgrywa się akcja, spokojny niczym umysł zawsze trzeźwo myślącego koronera, który w tej kostnicy pracuje, i podszyty nieuzasadnionym (jeszcze) niepokojem. „Mogę zobaczyć denata?” – pyta się trzpiotowata wybranka serca Austina (Ophelia Lovibond), rzeczywiście chcąc i zarazem bojąc się rzucić okiem na blade ciało bez życia. My chcemy i boimy się razem z nią, lecz w odróżnieniu od dziewczyny nie jesteśmy tutaj tylko gościem, którego profesjonaliści grzecznie wyproszą przed rozpoczęciem pracy; my zostajemy, żeby razem z dwoma bohaterami nachylać się nad rozciętym torsem i wspólnie próbować rozstrzygnąć zagadkę śmierci Jane Doe. Choć oprawiona w ramy głównonurtowej stylistyki uczta „gore”, jaką serwują nam twórcy, jest relatywnie skromna (małe szanse, aby widzowie zaprawieni w ekstremalnej makabrze ekranowej poczuli się zszokowani), jej warsztatowemu wykonaniu – ściśle realistycznemu – nie da się zarzucić nic. Podczas seansu nie raz, nie dwa na Waszych twarzach zagości grymas lekkiego obrzydzenia, co wrażliwsi nie muszą się jednak zanadto obawiać – epatowanie dosadnością nie wykracza poza granice konieczności.

 

Przez maskę racjonalizmu szybko zaczynają prześwitywać paranormalne aspekty całej sprawy. Mimo iż „Autopsji Jane Doe” daleko do stereotypowej historii o duchach, reżyser ochoczo sięgnął po starą, dobrą i sprawdzoną konwencję „ghost story”, robiąc godziwy użytek z większości obranych przez siebie schematów. Światła i cienie tańczą więc złowróżbnie na ekranie, a „jump scare'y”, na szczęście nieliczne, podrzucają w fotelu, podczas gdy unosząca się wokół martwej Jane (hipnotyzującej Olwen Catherine Kelly, nieruchomej jak... trup) mgła tajemnicy stopniowo opada. Oczywiście gdzie schematy, tam i przewidywalność – niniejszy obraz wcale nie stanowi wyjątku od reguły – ale niewymuszony sposób, w jaki wstępny wątek zdroworozsądkowy rozwija się w kierunku nadprzyrodzonym, klaustrofobiczna atmosfera (zasługa zarówno sugestywnego miejsca akcji, jak i wprawnego operowania przestrzenią), oraz nienarzucające się efekty specjalne z powodzeniem osładzają nam wszelkie szablonowe zagrania.

 

Co się tyczy samego zwieńczenia fabuły – chociaż słusznie nie stawia ono przysłowiowej kropki nad i, mogło mieć zdecydowanie większą siłę rażenia. Jednak nawet ta skaza znacząco nie psuje pozytywnych wrażeń z seansu. „Autopsja Jane Doe” jest filmem niespiesznym: zamiast otępiać widza nieuzasadnionym efekciarstwem (stanowczo zbyt często spotykanym w kinie komercyjnym), wywołuje subtelny, niezdefiniowany lęk poprzez klasyczny nastrój i elegancki minimalizm. Dzieło Øvredala jest jednym z najciekawszych filmów grozy, na jakie można trafić w polskim multipleksie – warto przekonać się na własne oczy, jak duża jest to pochwała.

 

Ocena: 7/10

 

źródło: YouTube.com (standardowa licencja)

 

 

 

Autorka recenzji publikuje też na portalu Filmweb.pl pod nickiem Surgeon_OperatingTable oraz na blogu:  the-operating-table.blogspot.com