O nasChronologiaArtykułyWspółautorzyPocztaZałóż bloga
 -

"Miasto Archipelag. Polska mniejszych miast" – W krainach jutra, w krainach przeszłości - Recenzje książek

Dawno temu, w czasach, kiedy to zaczytywałem się głównie w fantastycznej beletrystyce, umykały mi gdzieś reporterskie publikacje. Wszystko zmienił Ryszard Kapuściński i jego książki (szczególnie „Imperium” – historia upadku Związku Radzieckiego), które były napisane takim językiem i stylem, że czytało się je nie z mniejszym zainteresowaniem niż wielowątkowe fabuły. Starszy ode mnie o rok Filip Springer również jest autorem, który potrafi niczym wir wodny wciągnąć czytelnika w głębiny niezwykłych opowieści z życia wziętych. Udowadnia to swoją najnowszą książką.

Wstęp
Treść artykułu
Galeria zdjęć
Opinie
Polecane artykuły
aragorn136 (24661 pkt)Strona WWW Autora
Ilość odwiedzin:
2 118
Czas czytania:
2 203 min.
Autor:
aragorn136 (24661 pkt)
Dodano:
3042 dni temu

Data dodania:
2017-01-18 09:48:19

Nominowany do wielu nagród Springer to utalentowany reportażysta i fotograf, absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz stypendysta Narodowego Centrum Kultury i Fundacji „Herodot” im. wspomnianego Ryszarda Kapuścińskiego. „Miasto Archipelag. Polska mniejszych miast” wydawnictwa Karakter to nie tyle typowy reportaż, co raczej szerszy i oryginalny projekt.

 

Autor przez kilka miesięcy podróżował po naszym kraju i odwiedzał 31 miast dawnych województw, miast, które w 1999 roku utraciły status stolicy. Rozmawiał z ludźmi, zaglądał do upadłych fabryk, poznawał często skomplikowaną historię odwiedzonych miejsc. Oryginalność książki polega na tym, jak ona właściwie była tworzona. To pierwszy w Polsce dokumentalny eksperyment wykorzystujący internet i media społecznościowe oraz radio i prasę. Od początku do końca na bieżąco można było śledzić poczynania Springera. Przedsięwzięcie wpierali lokalni korespondenci, pisząc bloga i budując magazyn z artykułami o poszczególnych miastach archipelagu na platformie Flipboard. Całość w formie książkowej ukazała się pod koniec września bieżącego roku.

 

Intrygujące jest więc już samo powstawanie. A co znajdziemy w jej wnętrzu? 31 mikroświatów. Wiele wzlotów i upadków zapisanych „czerwonym atramentem”. Tęsknoty za minionym i poczucia krzywdy, ale też optymizmu i patrzenia w przyszłość z podniesioną głową. Wraz z autorem spotykamy osoby – lokalnych patriotów – artystów, aktywistów, przedsiębiorców, którzy osiągnęli sukces, dla których mieszkanie na „prowincji” nie jest powodem do wstydu. I mimo setek problemów, jakie pojawiły się po nowej reformie administracyjnej, przekonują, że w tych małych metropoliach naprawdę można fajnie żyć.

 

Nie są to pełne portrety. Każdemu z miast Filip Springer poświęca niezbędne minimum, jednak stara się wyłuskać to, co najważniejsze. Pokazuje, że Polska to nie tylko Warszawa i inne molochy. Co ciekawe, nazwy wszystkich rozdziałów w publikacji nie są jednocześnie nazwami odwiedzonych miast. Oczywiście na początku książki mamy mapkę i tabelę z liczbą ich mieszkańców (obecną i dawną), jednak w dalszej części „Miasto Archipelag” zbudowane jest jak fascynująca powieść obyczajowo-historyczna z nutką poezji i dreszczyku. „Kolor nieba”, „Centrum świata”, „Gdzie straszy”, „Ostatni raz” czy „Ból fantomowy” to pobudzające wyobraźnię tytuły. Do niektórych miejsc reporter powraca w kolejnych rozdziałach, chcąc je dokładniej opisać (nie brakuje tu kolorowych fotografii przedstawiających obiekty oraz ludzi). Co jakiś czas przerywa główny motyw, aby „Z drogi” podzielić się swoimi przygodami z podróży ciasnymi i śmierdzącymi autokarami lub pociągami ogłuszającymi niczym odgłos zarzynanego mamuta.

 

Interesujący się przestrzenią i architekturą autor przygląda się nie tylko niełatwym ludzkim wyborom. Na warsztat bierze również scenografię – zmieniające się przez lata planistyczne koncepcje tych samotnych wysp. Z jednej strony kroczy przez ponure dzielnice (jedna z nich porównana do… Mordoru!), ogląda popękane kamienice, z drugiej nowoczesne galerie. Ten kontrast jest bardzo wyraźny zarówno we Włocławku, jak i Kaliszu, Koninie czy Ostrołęce. W książce jest zresztą trafny podział „osieroconych” miast pod względem „ucieczek”, jakiego dokonał doktor Łukasz Zaborowski – pracownik Biura Planowania w Radomiu. Są więc miasta świąteczne, weekendowe oraz codzienne. Owa segregacja ma na celu przyjrzeniu się sensowności reformy administracyjnej. Czy faktycznie była aż tak niezbędna?

 

Można zarzucić książce, iż temat w niej zawarty nie został w pełni wykorzystany. Dla niektórych czytelników zabraknie tu poważniejszego, socjologicznego ujęcia poruszonych kwestii. Nie jest to też publikacja przeznaczona do wąskiej grupy osób, lubiących siedzieć nad tabelami ze statystyką. „Miasto Archipelag” to książka z duszą, napisana, mimo kilku rzeczowych pomyłek, mistrzowską kreską, zaskakująca, przybliżająca ciekawą przeszłość ukazanych w niej miejscowości – wydobycie siarki w Tarnobrzegu czy studnia nieszczęścia w Pile. Jest tylko jedno „ale”. Można odnieść wrażenie, już po skończonej lekturze, iż jest ona bardzo depresyjna. Jakby jednak więcej było w tych opowieściach samotności, frustracji i rozczarowań niż szans i możliwości. W części miast powiew zmian jest co prawda widoczny, lecz sporo z nich nadal tonie… Trwają zamiast żyć, a nad nimi unosi się demon PRL-u.

 

Na szczęście mamy tu losy ludzi jak Adam i Łukasz z Suwałk, którzy słowo „niedasizm” wyrzucili do kosza, próbując odnaleźć się w nowej rzeczywistości, których nie przeraża szkielet upadłych zakładów. Małymi krokami, nie oglądając się za siebie, z powodzeniem budowali przyszłość, nie godząc się z brutalną teraźniejszością. Teraz są spełnieni. Determinacja zwyciężyła!

 

Po książkę Springera powinni sięgnąć wszyscy. Zarówno obywatele dużych miast, jak i mieszkańcy małych miejscowości. Ci pierwsi otworzą oczy, dowiadując się, jak wygląda życie w stolicach dawnych województw, gdzie często jedyną rozrywką dla młodzieży jest wyjście do McDonalda, a dorosły może pokonać nudę poprzez czytanie setki razy tej samej tablicy ogłoszeniowej. A drudzy zapewne utożsamią się z bohaterami niniejszego reportażu – i z tymi, którzy dali radę, i z tymi, którzy ciągle walczą o lepsze jutro.

 

W rozdziale pt. „Dwa uczucia” jest cytat idealnie spinający jedną klamrą wszystkie opisane w książce miasta: „A więc fabryka i urząd – bieguny, pomiędzy którymi rozpinają się cała krzywda i tęsknota miast Archipelagu. A tak naprawdę chodzi tylko o to, by nie znikać w cieniu tych większych”. By nie znikać…
 

Ocena: 8/10

 

*Artykuł ukazał się również na portalu Centrum Sceny.pl

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję

Mogą Cię zainteresować odpowiedzi na te pytania lub zagadnienia:





Galeria zdjęć - "Miasto Archipelag. Polska mniejszych miast" – W krainach jutra, w krainach przeszłości

Temat / Nick / URL:

Treść komentarza:

Więcej artykułów od autora aragorn136

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 11 dni temu

liczba odwiedzin: 158

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 36 dni temu

liczba odwiedzin: 136

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 89 dni temu

liczba odwiedzin: 387

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 56 dni temu

liczba odwiedzin: 477

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 118 dni temu

liczba odwiedzin: 509

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 131 dni temu

liczba odwiedzin: 266

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 146 dni temu

liczba odwiedzin: 275

Teraz czytane artykuły

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 4406 dni temu

liczba odwiedzin: 5534

autor:lukasz_kulak(2047 pkt)

utworzony: 3868 dni temu

liczba odwiedzin: 17595

autor:pottero(558 pkt)

utworzony: 3197 dni temu

liczba odwiedzin: 4520

autor:pj(16284 pkt)

utworzony: 104 dni temu

liczba odwiedzin: 230

Nowości

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 2 dni temu

liczba odwiedzin: 64

autor:eliart(701 pkt)

utworzony: 13 dni temu

liczba odwiedzin: 111

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 3 dni temu

liczba odwiedzin: 111

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 8 dni temu

liczba odwiedzin: 100

autor:admin(51302 pkt)

utworzony: 9 dni temu

liczba odwiedzin: 135

Artykuły z tej samej kategorii

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 11 dni temu

liczba odwiedzin: 158

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 202 dni temu

liczba odwiedzin: 353

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 452 dni temu

liczba odwiedzin: 1314

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 2236 dni temu

liczba odwiedzin: 5471

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 2892 dni temu

liczba odwiedzin: 5918

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 131 dni temu

liczba odwiedzin: 266

autor:aragorn136(24661 pkt)

utworzony: 163 dni temu

liczba odwiedzin: 390

Pliki cookie pomagają nam technicznie prowadzić portal Altao.pl. Korzystając z portalu, zgadzasz się na użycie plików cookie. Pliki cookie są wykorzystywane tylko do działań techniczno-administracyjnych i nie przekazują danych osobowych oraz informacji z tej strony osobom trzecim. Wszystkie artykuły wraz ze zdjęciami i materiałami dostępnymi na portalu są własnością użytkowników. Administrator i właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za tresci prezentowane przez autorów artykułów. Dodając artykuł, zgadzasz się z regulaminem portalu oraz ponosisz odpowiedzialność za wszystkie materiały umieszczone przez Ciebie na stronie altao.pl. Szczegóły dostępne w regulaminie portalu.

© 2025 altao.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
0.179

Akceptuję pliki cookies
W ramach naszego portalu stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym momencie zmiany ustawień dotyczących cookies. Jednocześnie informujemy, iż warunkiem koniecznym do prawidłowej pracy portalu Altao.pl jest włączenie obsługi plików cookies.

Rozumiem i akceptuję