"Lincoln Highway" – Bądź jak Ulisses! - Recenzje książek

Amerykański pisarz Amor Towles, który wcześnie zasłynąć chociażby „Dżentelmenem w Moskwie”, tym razem zaprasza do innej krainy – tej lepszej, piękniejszej… pozornie. Może i Emmett nie znajduje się w aż tak trudnej sytuacji jak złamany przez bolszewików hrabia Rostow, lecz również traci w swoim życiu sporo. Odpokutował już swój czym w poprawczaku i wraca do rodzinnego domu w Nebrasce. Tylko z czego tu się cieszyć, gdy nie ma już ojca. Gdy z powodu długów traci farmę. Uśmiech sąsiadki i jej słodkie wypieki pomogą na chwilę. Ale 18-latek musi poradzić sobie sam, tym bardziej że pod opieką ma 8-letniego Billy’ego. Zostać w prowincjonalnym Morgen i tutaj układać przyszłość, znaleźć pracę? O nie. Czas udać się do... Kalifornii.

 

Błękitny studebaker (fot. youtube/screenshot)

 

W tym miejscu czytelnikom, którzy nie trzymali jeszcze owej książki w dłoniach, zapali się w głowie czerwona lampka, a wraz z nią szereg pytań. Wyjaśniam zatem, że bracia nie zamierzają jechać autobusami na gapę. Okazuje się, że ojciec zostawił im parę groszy, a bank nie ma prawa zająć błękitnego studebakera. To auto, które Emmett kupił za własne, zarobione pieniądze, kiedy pracował jako w budowlance. Wsiadajcie więc chłopcy i wyruszajcie. Bo czuje, że nie tylko Was polubię, ale będę trzymał tak mocno kciuki, abyście dojechali do mety, aż trudno będzie mi rozprostować palce. Wszak motywacja tych postaci i stawka jest na tyle osobista, że nie mogłoby być inaczej. Przed laty opuściła ich bowiem matka – bez słowa pożegnania, po prostu wyszła z domu i prawdopodobnie osiedliła się w San Francisco. O tym informują znalezione przez Billy’ego pocztówki.

 

Okładka (źródło: www.wydawnictwoznak.pl)

 

Po powyższym opisie oraz zdaniu, że to zapierająca dech w piersiach odyseja przez Amerykę lat 50., miłośnicy kina drogi zaczną z bijącym sercem przewracać strony tej grubej powieści. Przecież z jednego krańca Ameryki na drugi jest tysiące kilometrów, tyle może się zadziać pod drodze. Szczególnie że bohaterowie zamierzają podróżować legendarną autostradą Lincolna, czyli pierwszą trasą łączące owe krańce USA. Następne rozdziały to jednak nie nowe przystanki i piętrzące się problemy w formie braku paliwa i strachu spędzenia nocy na bezkresnym pustkowiu, gdzie wyją wilki i kroczą włóczędzy. Bo oto dość szybko akcja skręca do Nowego Jorku, by tam zatrzymać się na wiele rozdziałów. Przewrotna do książka. Igrająca z oczekiwaniami. I stąd moje drobne rozżalenie.

 

Bardzo myląca jest kolejna z pozytywnych opinii widniejąca na twardej okładce. Że „»Lincoln Higway« to szalona podróż przez całe Stany, wypełniona niezapomnianymi postaciami, zapadającymi w pamięć sceneriami i suspensem”. Częściowo to prawda. Towles potrafi przykuć czytelników tak bardzo, iż ciężko się im oderwać. Świetnie portretuje też inne postaci, gdzie prym wiodą Duchess i dobrotliwy, łatwowierny Woolly („kumple” Emmetta z Saliny, a konkretniej z tamtejszego poprawczaka) oraz pewien czarnoskóry weteran – deus ex machina owej historii, człowiek, którego życie powinno dostać oddzielną książkę. Dialogi płyną. Narracja fascynuje – niektóre rozdziały to pamiętnik prowadzony w pierwszej osobie i retrospekcje. Realizm lat 50. zachowany – niemal czuć zapach spalin samochodowych, domowych wypieków i znoszonych ubrań. Jednak pojawia się też, poza dawką napięcia, dawka zniecierpliwienia. Kiedy wreszcie bracia ruszą ku horyzontowi?

 

Mapa podróży Odyseusza (źródło: https://www.worldhistory.org)

 

A tu zonk. Bo „Lincon Higway” mimo swego tytułu nie jest powieścią drogi w takim znaczeniu, jakim wielu by chciało. Ma trochę vibe filmowego „Buntownik bez powodu” (pewny siebie, lekko nieobliczalny, zawadiacki, acz czarujący Duchess bardzo mi kojarzy się z kolesiem w stylu Jamesa Deana czy młodego Marlona Brando). Nic dziwnego, że przywodzi na myśl twórczość Johna Steinbecka. Amor korzysta z założeń i tradycji klasycznej amerykańskiej literatury. Ukazuje barwnych, nastoletnich bohaterów, zderzając ich z mitami powojennej Ameryki. Która choć wielka, tak naprawdę jest niczym kolos na glinianej nodze. Ale w tym roku 1954, gdy pod ręką ma się „Kompendium bohaterów, podróżników i innych nieustraszonych poszukiwaczy przygód” profesora Abacus Abernathe, wszystko jest osiągalne, także wiara w lepszą przyszłość. Billy jest przekonany, że dotrą do celu i odnajdą mamę, nawet i po dziesięciu latach. W osobie swego brata widzi jednego z herosów Abacusa. Wyprawę tę traktuje jak mityczną odyseję. I nie ma mowy, aby sprowadzić go na ziemię, wytłumaczyć, iż lektura, którą chowa w plecaku, to fantazja. Przecież spotyka samego… Ulissesa. A nie brakuje też innych niejednoznacznych, zagubionych albo typowych jegomości spod ciemnej gwiazdy, którzy, aby przetrwać i zarobić kasę, odkładają moralny kompas i zajmują się hochsztaplerką.

 

„Lincoln Highway” to opowieść o dorastaniu i długach, które trzeba spłacać. Bardziej dramat niż pełna przygodowa sensacja. Raczej rzecz o wspólnej sile, pozwalającej przeskakiwać rzucane pod nogi kłody, a nie lekka, przyjemna propozycja dla młodzieży – choć można ją czytać z wypiekami na twarzy i odkryć w sobie energiczny pierwiastek młodości, pragnienie ucieczki, spotkania nieznanego. Gdzieś czai się bowiem, wspomniany na wstępie element łotrzykowski, dreszczyk niczym z książek Stephena Kinga. Ja bym najchętniej prawie wcale nie wysiadał z błękitnego studebakera przez te dziesięć dni, ale autor mnie zatrzymuje. Jest policjantem. Wręcza mandat. Rozdziela bohaterów, rozwija ich wątki, rusza naprzód, po czym się cofa. Przypomina, że „droga nie zawsze prowadzi nas tam, gdzie chcemy, ale czasem trzeba dać się jej ponieść”.

 

Ocena: 7/10

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję