Żegnaj mistrzu, żegnaj Krzysztofie Krauze - Ludzie kina

Krzysztof Krauze (nie mylić z Antonim, też reżyserem) urodził się w 1953 roku w Warszawie. Jego matką była aktorka Krystyna Karkowska. W 1976 roku Krauze ukończył Wydział Operatorski w Łodzi w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej. Po studiach pracował m.in. w Se-Ma-Forze, czyli słynnym Studiu Małych Form Filmowych. Tam tworzył animowano-aktorskie krótkometrażówki, zresztą dodać trzeba, że bardzo dobrze przyjmowane, jak choćby „Deklinacja”.

 

Na początku lat 80. udał się na emigrację do Wiednia, a następnie do Paryża. Na szczęście po kilku latach powrócił do ojczyzny. Zanim poznaliśmy go jako reżysera kinowych fabuł, Krauze rozwijał talent w dokumencie. Dla Studia im. Karola Irzykowskiego powstał wówczas „Jest”, dość głośna produkcja dokumentalna o mieszkańcach małej miejscowości Zbrosza Duża, którzy wyruszają na spotkanie z Janem Pawłem II. Za ten tytuł właśnie Krauze zdobył II Nagrodę na przeglądzie Młode Kino Polskie w Gdańsku, nagrodę „Kultury” w Paryżu oraz nagrodę kulturalną Solidarności. 

 

Dzięki „Jest” reżyser dostał się do TOR-u, kierowanym wówczas przez dwóch panów Krzysztofów: Zanussiego i Kieślowskiego. Mógł nareszcie zadebiutować pełnometrażowym filmem fabularnym.  W roku 1988 miał premierę jego „Nowy Jork – czwarta rano”, komedia obyczajowa, w której wystąpił m.in. Janusz Józefowicz. Może nie był to film ani wybitny, ani nawet ponad przeciętny, ale i tak jurorzy na festiwalu w Gdyni przyznali mu wyróżnienie za debiut reżyserski.

 

Na kolejny pełny kinowy metraż trzeba było czekać aż osiem lat. Opłaciło się. Nakręcone w specyficznej formie reportażu „Gry uliczne” z Robertem Gonerą zyskały uznanie i zostały zapamiętane m.in. za sprawą piosenki Katarzyny Nosowskiej „Jeśli wiesz, co chce powiedzieć”.

 

Zdecydowanie większy triumf osiągnął „Dług” – wyświetlany w kinach w 1999 roku. Szybko zaczęto o nim mówić, że jest niepokojącym, mocnym thrillerem i moralitetem jednocześnie. Sukces artystyczny i komercyjny, Złote Lwy i Orzeł za najlepszy film. Jakże mogło być inaczej skoro „Dług” był po pierwsze oparty na faktach (młodzi przedsiębiorcy kontra gangster-biznesmen), po drugie trzymał w napięciu, jak najlepsze dzieła Finchera, a po trzecie zagrał w nim doskonałą rolę drugoplanową raczkujący na wielki ekranie Andrzej Chyra.

 

Teraz potoczyło się z górki. Krauze co prawda nie kręcił często, ale, gdy już jakiś film ujrzał światło dzienne, to znowu nie szczędzono pochwał. Tak było z biograficznym „Moim Nikiforem” z 2004 roku – historią staruszka, malarza prymitywisty, przedstawiciela tzw. sztuki naiwnej ze świetną nieżyjącą już Krystyną Feldman w tytułowej roli. „Mój Nikifor” podobał się nie tylko w Polsce. Cieszy się popularnością na zagranicznych festiwalach, w Karlovych Varach zgarnął Nagrodę Główną.

 

Nie inaczej było z pokazanym dwa lata później „Placem Zbawiciela”. Dramat o młodym małżeństwie z dwójką dzieci, znajdującym się w poważnym finansowym dołku z niezwykle wiarygodną Ewą Wencel, wcielającą się w matkę głównego bohatera ścisnął ze serce na tyle silnie, że powtórnie posypały się nagrody. Wystarczy wymienić Złote Lwy dla najlepszego filmu oraz laury dla Wencel, a także Jowity Budnik. Film spodobał się nawet w Chinach, na festiwalu Sozhou!

 

Czarno-biały, ostatni obraz pt. „Papusza”, który mogliśmy oglądać w kinach w 2013 roku, również był dziełem wybijającym się spośród polskich produkcji (zdaniem niżej podpisanego lepszy od „Idy”). Losy cygańskiej, wyklętej poetki – Bronisławy Wajs nazywanej „Papuszą” (Lalką), Krauze ukazał subtelnie, plastycznie bez filmowych trików. Cztery Orły za muzykę, zdjęcia, scenografie i kostiumy oraz Złoty Lew dla Zbigniewa Walerysia i kompozytora Jana Kantego Pawluśkiewicza to za mało dla tak dobrego filmu.

 

Współpracujący z Krzysztofem aktorzy wspominają go jako człowieka o nadzwyczajnej wrażliwości, przyjaciela, który potrafił na planie dogadać się ze wszystkimi, emanując ciepłem, serdecznością i spokojem. Nic więc dziwnego, że zawsze znalazła się co najmniej jedna nagradzana rola.

 

Krytyk filmowy Wiesław Kot trafnie podsumował Krauzego i jego twórczość: „Reżyser autonomiczny. Wyjmował historię znikąd, robił z niej bardzo znaczący film, zostawiał go i sięgał po następną” (źródło: www.tvn24.pl). Interesował się jednostką, pokazywał nietuzinkowe, acz ukryte i zakurzone biografie oraz prawdziwe życie. I to ważne przesłanie płynące z ostatnich dzieł: by codziennie uzmysławiać sobie, że każdy z nas jest kimś, że może być kimś, że nie jesteśmy tylko trybikiem w obracającej się machinie, gdzie rządzi rutyna.

 

Krzysztof Krauze był czterokrotnie żonaty. Niegdyś związany z Ewą Sałacką. Od 2004 roku swoje filmy powoływał do życia wspólnie z żoną – Joanną Kos-Krauze. Artysta kompletny, mądry i dojrzały, spełniony, urodziwy i przystojny mężczyzna. Zmarł stanowczo za wcześnie. Mimo to wierzmy, że jednak powstanie zaplanowany projekt, dramat pt. „Ptaki śpiewają w Kigali” z Andrzejem Chyrą. To oparta na prawdziwych wydarzeniach opowieść o młodej dziewczynie z plemienia Tutsi i norweskiego ornitologa, który ratuje ją przed śmiercią z rąk Hutu. Joanna Kos-Krauze podoła sama zadaniu? Oby duch Krzysztofa unosił się nad nią i mentalnie wspomagał.

 

Więcej o Krzysztofie Krauze znajdziecie m.in. na portalu Filmweb.pl:

http://www.filmweb.pl/person/Krzysztof+Krauze-397

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

 

 

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję