"Co trwa, co przemija" – Aktualność i uniwersalizm felietonów Marka Skwarnickiego - Recenzje książek

„Co trwa co przemija” to wybór siedemdziesięciu dziewięciu felietonów z cotygodniowych publikacji w „Tygodniku Powszechnym”, zebranych w cztery cykle.

 

Pierwszy zbiór felietonów w owym tomiku to „Spacerki z Diogenesem”. W jego skład wchodzi trzydzieści jeden felietonów z lat 1991-1995. Pojawiają się w nich ludzie niepozorni oraz ludzie z obrzeży wielkich dziejów (m.in. Honestus, Platon, Diogenes, Stefan Kisielewski, Antoni Kępiński, Marcin Król, Zygmunt Kubiak, Karol Koniński, Jan Bereza, Ryszard Krynicki czy Jan Nowak Jeziorański. Spacerujemy ze Skwarnickim po Krakowie, Warszawie, Tyńcu, Barwałdzie, Kalwarii Zebrzydowskiej, Toruniu, Busku Zdroju czy Lanckoronie. Poznajemy wiele cytatów z różnych książek i wierszy (m.in. z tekstów Kępińskiego, Dickensa, Konińskiego, Berezy, Świętego Augustyna, Kamieńskiej, Barańczaka, Miłosza, Norwida czy Hardy’ego). Felietony zawarte w „Spacerkach z Diogenesem” ukazują trwałość pewnych myśli, teorii i rozważań. Mimo upływu lat są aktualne i można je przypisać do każdej epoki.

 

Drugi zbiór „Test na nadzieję” składa się z dwudziestu trzech felietonów z lat 1973-1987. Nazwa cyklu wskazuje, że zawarte są w nim utwory, które stanowiły pokrzepienie dla czytelników w tych trudnych latach.  Skwarnicki poświęcił jeden felieton człowiekowi, który przez lata spisywał swoje przemyślenia życiowe, ale gdy podczas wojny kuferek wraz z notatkami zaginął, nigdy już nie spróbował ich odtworzyć. Owe utracone słowa, owe wymuszone przez koleje życia milczenie człowieka oraz mądrość życiowa i doświadczenie odeszły razem z nim i są nie do odzyskania. Tak jak tyle innych słów przez ludzi stworzonych, a potem zmarnowanych, unicestwionych, skazanych na niebyt.

 

Kolejny cykl – „Co trwa co przemija” – składa się z dziewięciu felietonów z lat 1973-1988. W felietonach tego cyklu Spodek zwraca uwagę na powrót ludzkiej myśli do tego, co już było. W felietonach tego cyklu nawiązał także do poezji Czesława Miłosza i Ewy Lipskiej. Zawarł również rozważania na temat literatury i kultury.

 

Ostatnim cyklem tego tomu jest szesnaście felietonów z lat 1973-1986 pod wspólnym tytułem „Wśród ludzi”. Umieszczone zostały w nim felietony powstałe wskutek spotkań z innymi ludźmi.

 

  źródło: wikimedia.org  (aut. zdj.:M.Kubik)

„Co trwa co przemija” to zbiór mądrości Skwarnickiego. Ludzie potrzebują bowiem obcowania z taką mądrością, która nie jest ostentacyjna i z tym rodzajem optymizmu, który czerpie swoją autentyczność z wewnętrznej siły duchowej, ale zarazem nie poświęca sam sobie zbyt wiele uwagi. Dystans do świata i jego pasji, przekornie podkreślany co moment – nie oznacza obojętności. Jest nieustannym rozstrzyganiem właśnie tego tytułowego pytania, które nadane zostało tomikowi.

 

Tytuły poszczególnych rozdziałów sugerują o czym będzie mowa w zawartych w nich felietonach. „Spacerki z Diogenesem” to podróż przez epoki, w celu poszukiwania uniwersalnych prawd, myśli i idei. „Test na nadzieję” to próba odnajdowania sensu życia w bezsensie rzeczywistości. „Co trwa co przemija” to poszukiwanie dowodów na trwałość i przemijalność świata. „Wśród ludzi” to myśli i spostrzeżenia spotkanych przypadkowo ludzi.

 

Skwarnicki to jeden z mistrzów felietonu. Każdy kto interesuje się dziennikarskimi formami literackimi powinien zapoznać się z jego twórczością. Dla pozostałych to wspaniałe teksty, w których odnajdzie się wiele cennych rad życiowych.

 

Ocena: 8/10

 

Marek Skwarnicki zmarł 12 marca 2013 roku w Krakowie. Miał 83 lata.

 

 

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję