
17 136
26 534 min.
Intrygujące
PaM (1166 pkt)
3912 dni temu
2013-03-27 17:16:10
Każdy słyszał pytanie – co było pierwsze jajko czy kura? Przecież jajko to synonim życia, początek z którego być może pochodzimy. A jednak jajko nie powstało samo z siebie. Kura w naturalny sposób pokazuje jak takie życie stworzyć, lecz z jajka ta kura pochodzi – i koło się zamyka.
Natura opracowała przez tysiące lat ewolucji doskonały kształt jajka, by cud zwany życiem był najlepiej chroniony.
Problemy matematyczne
Od lat myślano nad wzorem matematycznym opisującym kształt jajka. Prace rozpoczęto od wzoru na okrąg. Później okazało się, że dokładniejszym przybliżeniem może być wzór na elipsę. Problemem zajął się włoski astronom i matematyk Giovanni Cassini – tworząc słynną krzywą zwaną owalem Cassiniego. Był to kształt zbliżony do jajka lecz posiadał pewną wadę. Owal Cassiniego mówił o pewnych punktach zwanych ogniskami z których iloczyn odległości od tych punktów do obwodu jest stały. Taki kształt jest symetryczny względem środka ciężkości, a kształt jajka z jednej strony jest bardziej zaokrąglony niż z drugiej – co znacznie komplikowało wzór. Taki kształt udało się opracować jedynie całkując to co już znamy czyli naturalny kształt jajka. Ciężko opracować gotowy wzór matematyczny na idealny kształt jajka.
Jajko w architekturze
Powstało wiele architektonicznych modeli wykorzystujących kształt jajka. Najbardziej widoczne są kopuły starych kościołów, katedr lub bazylik. Ich autorzy wzorowali się na odciętych fragmentach kształtu jajka uznając, że jest to kształt doskonały i najbardziej wytrzymały na obciążenia. Nie mylili się. Problemem stało się zbudowanie takiej kopuły. Ciężko bez punku podparcia wybudować dach posadowiony tylko na obwodzie i to w kształcie wycinka kuli. Kopuły w czasie budowy rozpadały się jak domki z kart. Przykładem znanej kopuły może być zaprojektowana przez Michała Anioła konstrukcja zbudowana na Bazylice Św. Piotra w Rzymie. Do wybudowania kopuły posłużyły cegły w kształcie klina i tak przez wiele lat budowano te skomplikowane budowle. Okazały się, konstrukcyjnie bardzo wytrzymałe i doskonałe na wykonanie kulistego sklepienia.
Budowa i skład jajka
Tylko w Polsce wytwarza się ponad 5 miliardów sztuk kurzych jaj rocznie. Waga takiego jajka wynosi około 55 gramów w tym 5 gram to skorupka. W jajku znajduje się 75% wody, 12% białka, 10% tłuszczu w tym 0,42% cholesterolu o którym mówimy, że tak bardzo nam szkodzi. Reszta około 1% to węglowodory i cukry proste. Jajko zawiera witaminy A i D.
Kształt jajka można zmierzyć np. prostą metodą pomiaru jego szerokości i wysokości. Jeżeli stosunek tych wymiarów wynosi około 75% to jest to bardzo pożądany kształt przez konsumentów. W przypadku 100% jajko byłoby po prostu kulą – czego byśmy nie chcieli.
Wbrew pozorom kształt jajka daje doskonałą i bardzo wytrzymałą konstrukcję – być może jedną z najbardziej wytrzymałych jakie znamy. Jajko przechodzi silne próby wytrzymałościowe pod ciśnieniem. Ściskając dłuższą średnicę wytrzymuje ciśnienia nawet do 1,5kg/cm2 ściskając węższą średnicę wytrzymałość wzrasta nawet do 4 kg/cm2. Cała konstrukcja jajka wytrzymuje ciśnienie ponad 12 kg/cm2. W tunelu aerodynamicznym współczynnik oporu powietrza jest niższy od proponowanych najlepszych kształtów np. konstrukcji samochodów lub samolotów.
Dlaczego zatem jajko to synonim delikatności, kruchości? Jest to związane ze skorupką. Struktura skorupki to cienka 0,35mm warstwa wapnia. Jak na tak cienką powłokę, jajko jest bardzo wytrzymałe – co zawdzięcza tylko specyficznemu kształtowi.
Ciekawostki związane z jajkiem
Jajo Kolumba
Legenda głosi, że Krzysztof Kolumb wygłosił zagadkę na przyjęciu zorganizowanym przez kardynała Mendozę. Czy ktokolwiek ze zgromadzonych - którzy powątpiewają w sukcesy i przepłynięcie kuli ziemskiej przez Kolumba mówiąc, że pływanie przez ocean to coś prostego - jest w stanie postawić ugotowane jajko „pionowo”? Wszyscy podjęli wiele prób, lecz nikomu to się nie udało. Nie jest to takie proste by ustawić jajko, aby się nie przewróciło. Kolumb w pewnym momencie dokonał niemożliwego. Ustawił jajko pionowo, uderzając jajkiem o stół, zwyczajnie niszcząc od spodu skorupkę. Wszyscy zdumieni odpowiedzieli – przecież to proste, a Kolumb dodał – tak samo jak przepłynięcie oceanu – lecz nie było to proste zanim nie pokazał sposobu jak to zrobić.
Jajko Brunelleschiego – wzór kopuły katedry we Florencji
We Włoszech krążyły opowieści o architekcie Brunelleschim – który na wzór jajka opracował nową konstrukcję w kształcie kopuły. Wygrał konkurs ogłoszony w 1420 roku na zaprojektowanie katedry we Florencji z charakterystyczną kopułą w kształcie jajka. Katedra z szeroką na 42m kopułą wzbudza podziw do dnia dzisiejszego.
Jajo Tesli
Owiany mitami słynny serbski wynalazca Nicola Tesla – eksperymentując nad konstrukcjami elektrycznymi stworzył na pokaz w 1893 roku jajo zwane jajem Tesli. Tajemnica kryła się w stole na którym znajdowało się jajko wykonane z miedzi. Tesla uruchamiał silnik dwufazowy znajdujący się w blacie okrągłego stołu by zademonstrować działanie silnika prądu przemiennego. Wirujące pole magnetyczne generowane z 4 cewek rozkręcało swobodnie leżące jajo do wielkich prędkości. Po pewnym czasie miedziane jajo podnosiło się do pionu i zataczało kręgi – obracając się cały czas wokół własnej osi.
Jajo Teslinga
Dla eksperymentu wykonano prototyp samochodu nazwany jajem Teslinga. To niewielki 4 kołowy pojazd elektryczny w kształcie jajka. Mieścił 3 pasażerów i był bardzo opływowy. Z badań jakie przeprowadzono wynikało, że taki kształt nie tylko lepiej pokonywał opory powietrza, ale również był bezpieczniejszy na drodze – jako najbezpieczniejszy kształt opracowany przez naturę. Samochód nie doczekał się seryjnej produkcji – być może ze względów estetycznych.
Most Karola w Pradze
Do budowy mostu Karola w czeskiej Pradze wykorzystano do wzmocnienia zaprawy białko z jajek kurzych. Naukowo występowanie białka w spoiwach mostu zostało sprawdzone i potwierdzone. Podobno cesarz Karol IV kazał przywieść okolicznym gminom 15 tyś jaj na budowę mostu. Plotka głosi, że jajka przywieziono – lecz nie zrozumiano dokładnie w jakim celu zatem przygotowano je na twardo. Wściekły cesarz kazał zjeść wszystkie jajka osobom, które je przywiozły. W rocznicę budowy mostu lub inne święta organizowane są happeningi i wręczane są przechodniom na moście jajka na twardo.
Jajko na gwoździu
Przez Ekwador przebiega równik na którym dzieją się dziwne rzeczy. Zgodnie z prawami fizyki zanikają w tym miejscu siły efektu Coriolisa. Ma to wpływ np. na tworzenie się wirów wodnych czy tornad. Na południowej półkuli siła z efektu Coriolisa działa w lewą stronę, natomiast na półkuli północnej w prawą. Można to sprawdzić budując wielkie i ciężkie wahadło. W czasie liniowego ruchu wektor wahadła będzie zmieniał kąt zgodnie z powyższą zasadą przesuwając wahadło w odpowiednią stronę. Podobne wahadło można spotkać w Warszawie w Centrum Nauki Kopernik. Zgodnie z tą zasadą wylewając np. wodę w zlewie tworzą się wiry. Na półkuli północnej wiry wodne obracają się w prawo, a w lewo na półkuli południowej. Na równiku siły nie występują zatem wiry się nie utworzą. Siły są tak wyraźne, że wystarczy przesunąć się kilka metrów od równika, aby to sprawdzić. W Ekwadorze przechodząc równik zauważymy tą zależność będąc po lewej i kilka metrów po prawej stronie linii równika. Na linii równika można zatem postawić surowe jajko na gwoździu, gdyż siły Coriolisa nie wpływają na jego zawartość, a jajko będzie stabilne.
Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję
Galeria zdjęć - Jajko – cud życia i zagadka kształtu
eco
3662 dni temu
Interesujące ciekawostki szczególnie ta o moście karola i jajku tesli. Fajne są też ciekawostki związane ze składem jajka skorupką ,wnętrzem i wytrzymałością kształtu.
Dodaj opinię do tego komentarza
TYGRYS
3175 dni temu
W artykule czytamy takie bzdury:
Wbrew pozorom kształt jajka daje doskonałą i bardzo wytrzymałą konstrukcję – być może jedną z najbardziej wytrzymałych jakie znamy. Jajko przechodzi silne próby wytrzymałościowe pod ciśnieniem. Ściskając dłuższą średnicę wytrzymuje ciśnienia nawet do 1,5kg/cm2 ściskając węższą średnicę wytrzymałość wzrasta nawet do 4 kg/cm2. Cała konstrukcja jajka wytrzymuje ciśnienie ponad 12 kg/cm2. W tunelu aerodynamicznym współczynnik oporu powietrza jest niższy od proponowanych najlepszych kształtów np. konstrukcji samochodów lub samolotów.
Jajko ma większą wytrzynałość na ąciskanie wzdłuż dłuższej średnicy a nie wzdłu krótszej średnicy
Dodaj opinię do tego komentarza
Więcej artykułów od autora PaM

Radziecka wyrzutnia rakiet masowego rażenia Szatan - Technologie
Czy wiecie, jak wygląda wyrzutnia rakietowa pocisków masowego rażenia? W tym filmie dowiecie się, jak szybko można doprowadzić do zagłady ludzkości. Taki system wyrzutni rakietowych działał w dawnym związku radzieckim i może działać - jak widać - do dziś. Film powstał na terenach Ukrainy, w tajnej bazie wojskowej. Został stworzony przez autora YouTube: BezPlanu - Pocisk, który miał zniszczyć świat...

Najwyższy maszt na Świecie zbudowany w Polsce– 646 metrów - Intrygujące
Najwyższy obiekt na Ziemi do 2008 roku wpisany do księgi rekordów Guinnessa – maszt radiowy w Konstantynowie, zbudowany w Polsce w 1974 roku.

Szachy – królewska gra - Artykuły o grach
„Szachy to moja pasja. Codziennie przy partii szachowej, zwłaszcza przy blitzach zapominam o wszystkich zmartwieniach dnia codziennego. Czuję się jakbym słuchał muzyki, bo partia szachów to dla mnie jakby symfonia Mozarta. Inspiruje nowe idee, odradza ducha walki.” - Mieczysław Najdorf

Spadające gwiazdy – Perseidy już w sierpniu - Kosmos
Jak co roku w sierpniu możemy spodziewać się roju spadających gwiazd. Zawdzięczamy to zjawisko Perseidom, których kulminacja wystąpi około 12-14 sierpnia, jednak możemy je podziwiać na polskim niebie corocznie od 17 lipca do 25 sierpnia.

Czy byliśmy na Księżycu? - Niewiarygodne, niewyjaśnione
Czy wysłaliśmy człowieka na Księżyc w 1969 roku? Czy była to tylko sprytna gra amerykańskich instytucji?
Teraz czytane artykuły

Jajko – cud życia i zagadka kształtu - Intrygujące
Natura wytworzyła najwspanialszy kształt we Wszechświecie. Uniwersalny, nie dający się opisać matematycznym wzorem. Możemy jedynie naśladować to co natura umiała od początku stworzenia.

"Watch the Skies!" – Doctor Visor i jego elektroniczno-metalowe strachy! - Recenzje płyt
Grudzień to czas radości i czynienia dobra. Ale Doctor Visor wie, że nawet wtedy czają się potwory. Prezentuje więc 8 dnia tego miesiąca swój instrumentalny minialbum muzyczny. Początkowo jednak nie wiadomo, czy ów krążek ma chronić przed złem, czy opętać nim słuchaczy. Tym bardziej że Visor zaczyna swoje mroczną opowieść, siedząc na cmentarzysku i grając na potężnym syntezatorze… Jest niepokojąco, dziwnie, jakby za moment miał powstać z grobu Elektroniczno-Black Metalowy Bóg Zniszczenia i Kuszenia. Niby kilka utworów, a ja słyszę tam apokalipsę… „Watch the Skies” to EPka, która mimo jasnych jasnych dźwięków, nie powstrzyma nadciągającej burzy. Ona jest burzą!

Tom Cruise – Scjentologia ponad wszystko - Ludzie kina
Tom Cruise - kiedyś bożyszcze nastolatek, bez wątpienia bardzo zdolny aktor. Niestety, scjentologia sprawiła, że stał się jedną z najczęściej wyśmiewanych postaci w Hollywood. Mimo to nadal jest marką samą w sobie, co udowodnił występując w kasowych i interesujących filmach jak ostatnia "Niepamięć".

Zasilacz uniwersalny lub modelarski zrobiony z komputerowego zasilacza ATX - Elektronika
Czy posiadacie stary komputer z zasilaczem AT lub ATX? Często bywa, że taki komputer jest już nam niepotrzebny. Można jednak wykorzystać część jego elementów, aby zbudować coś przydatnego. Dziś pokażę jak ze starego zasilacza ATX zbudować własny zasilacz, do celów modelarskich lub hobbistycznych, a nawet na potrzeby elektronicznych projektów.

Wspominamy Milosa Formana – wybitnego czeskiego reżysera, twórcę "Lotu nad kukułczym gniazdem" - Ludzie kina
13 kwietnia 2018 roku w Stanach Zjednoczonych zmarł Milos Forman. Tę smutną informację przekazały następnego dnia czeskie media. Reżyser miał 86 lat. Był artystą, który – jak słusznie stwierdził krytyk Tomasz Raczek – w swoich dziełach przekazywał ponadczasowe wartości. Zdobył dwa Oscary, trzy Złote Globy i wiele innych prestiżowych nagród.
Nowości

The Game Awards 2023 – "Baldur's Gate 3" z główną nagrodą! - Artykuły o grach
Początek grudnia to czas, kiedy wręczane są najważniejsze nagrody w świecie gier. Są one tym dla dla tej branży, czym dla kina są Oscary. Chyba mało kogo dziwi, że najlepszą produkcją roku został pewien oczekiwany, potężny erpeg. Trzecia część słynnej serii stworzonej przez BioWare, znanej w Polsce pod tytułem „Wrota Baldura”! Czym się ona wyróżnia? Kogo jeszcze nagrodzono? Jakie były najciekawsze zapowiedzi? Pytania się mnożą, udzielmy zatem odpowiedzi.

Ñuña śpiewa, że życie jest chwilą. Zamyślona w singlu "Nigdy"! - Zespoły i Artyści
„Nigdy” to najnowszy, trzeci singiel wokalistki znanej jako Ñuña. Z niezwykłą trafnością i subtelnością porusza on trudny temat kruchości życia i mierzenia się z utratą kogoś bliskiego. Budzi melancholię, zatrzymuje, wzrusza i oczarowuje dźwiękiem, przypominając, że pielęgnowanie pamięci po tych, których już z nami nie ma, stanowi nasze niezatarte dziedzictwo.

"Godzilla Minus One" – Uciekać czy się pokłonić? - Recenzje filmów
Mówili: idź do kina na „Napoleona”. Nie posłuchałem. Zamiast cesarza Francji, wybrałem króla potworów. W niedalekiej przyszłości nadejdzie jeszcze sposobność, aby w dłuższej, 4-godzinnej wersji zmierzyć się z wielkością i kontrowersyjnością Bonapartego, i ostatecznie ocenić jakość filmu i aktorski popis (?) J. Phoenixa. Tymczasem na arenę wchodzi On – Godzilla. W 37 obrazie z ze słynnej japońskiej serii wygląda tak przerażająco i jednocześnie dostojnie, że nic tylko bić brawa albo strzelać z największych dział (cel: zabicie bestii lub oddanie hołdu). „Godzilla Minus One” to bowiem produkcja za skromne 15 mln dolarów, która zawstydza hollywoodzkie blockbustery o tej samej legendzie i ikonie japońskiej kultury. Widowisko kameralne, gdzie ważniejszy jest czynnik ludzki i metafora powojennych traum.

"Watch the Skies!" – Doctor Visor i jego elektroniczno-metalowe strachy! - Recenzje płyt
Grudzień to czas radości i czynienia dobra. Ale Doctor Visor wie, że nawet wtedy czają się potwory. Prezentuje więc 8 dnia tego miesiąca swój instrumentalny minialbum muzyczny. Początkowo jednak nie wiadomo, czy ów krążek ma chronić przed złem, czy opętać nim słuchaczy. Tym bardziej że Visor zaczyna swoje mroczną opowieść, siedząc na cmentarzysku i grając na potężnym syntezatorze… Jest niepokojąco, dziwnie, jakby za moment miał powstać z grobu Elektroniczno-Black Metalowy Bóg Zniszczenia i Kuszenia. Niby kilka utworów, a ja słyszę tam apokalipsę… „Watch the Skies” to EPka, która mimo jasnych jasnych dźwięków, nie powstrzyma nadciągającej burzy. Ona jest burzą!

ALHENA w premierowej "Scarlet" – zobaczcie zjawiskowy teledysk! - Muzyczne Style
O tej rockowo-metalowej grupie utalentowanych i doświadczonych instrumentalistów z Bydgoszczy już pisaliśmy. Wtedy ALHENA pochwaliła się swoją nową „Nemesis”. Po kilku miesiącach powraca z kolejnym singlem. „Scarlet” też zapowiada nadchodzącą płytę. Jak mówią muzycy: „Ten utwór to początek nowego rozdziału i drogi w muzycznym rozwoju zespołu. Wyznacza nam kierunek na przyszłość. Każdy z nas w tym utworze wyraża siebie, pokazuje swój kunszt, pomysły i precyzję w szczegółach”. Faktycznie, kunszt jest godny wszelkich pochwał, a videoclip do „Scarlet” tylko potwierdza ten profesjonalizm i dodaje odpowiedniego klimatu.

Recenzja przenośnej konsoli Lenovo Legion Go! - Sprzęt
Ostatnio trafiło w moje ręce urządzenie, służące do grania przenośnego, od firmy Lenovo, a dokładnie Lenovo Legion Go. Jest ono konkurentem dla mobilnego Steam Decka, które przetarło szlaki w zakresie konsol przeznaczonych dla tego typu rozrywki. Czy, mimo wysokiej ceny (blisko 4 tys. złotych!), sprzęt ten wart jest zakupu i użytkowania? Jakimi elementami się wyróżnia?
Artykuły z tej samej kategorii

Wielka piramida nie została wzniesiona przez Chufu - Intrygujące
Tradycjonalna egiptologia od niepamiętnych czasów zakłada, że Wielka Piramida wzniesiona została przez faraona z IV dynastii Chufu (Cheopsa). Badając bliżej sprawę, dochodzimy jednak do wniosku, że podobne założenie jest mocno wątpliwe.

Nikola Tesla – geniusz wyprzedzający swoją epokę - Intrygujące
Genialny wynalazca, umysł porównywalny do wielkiego Leonarda da Vinci. Zapomniany i jednocześnie oszukany przez ludzkość, a to przecież jemu zawdzięczamy istnienie prądu zmiennego, radia, internetu, telewizji, a to tylko kilka spośród 300 patentów jego autorstwa.

Czaszki z Paracas - Intrygujące
Wydłużone czaszki należące do ludzi żyjących przed tysiącami lat nie od dziś wywołują liczne kontrowersje wśród środowiska naukowego. Chociaż oficjalnie ten temat jest przemilczany przez uczonych, to badania przeprowadzane w profesjonalnych laboratoriach badawczych jednoznacznie wskazują, że historia rodzaju ludzkiego jest wielką niewiadomą.

Odzyskiwanie utraconych lub skasowanych danych z dysku twardego - Intrygujące
Trwała utrata danych z dysku twardego jest bardzo rzadka, lecz czasami może wystąpić poprzez złe użytkowanie komputera, próby naprawy struktury danych na dysku, wirusy komputerowe lub zwykły błąd przy usuwaniu plików. Co możemy zrobić?

Najwyższy maszt na Świecie zbudowany w Polsce– 646 metrów - Intrygujące
Najwyższy obiekt na Ziemi do 2008 roku wpisany do księgi rekordów Guinnessa – maszt radiowy w Konstantynowie, zbudowany w Polsce w 1974 roku.
Pliki cookie pomagają nam technicznie prowadzić portal Altao.pl. Korzystając z portalu, zgadzasz się na użycie plików cookie. Pliki cookie są wykorzystywane tylko do działań techniczno-administracyjnych i nie przekazują danych osobowych oraz informacji z tej strony osobom trzecim. Wszystkie artykuły wraz ze zdjęciami i materiałami dostępnymi na portalu są własnością użytkowników. Administrator i właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za tresci prezentowane przez autorów artykułów. Dodając artykuł, zgadzasz się z regulaminem portalu oraz ponosisz odpowiedzialność za wszystkie materiały umieszczone przez Ciebie na stronie altao.pl. Szczegóły dostępne w regulaminie portalu.
© 2023 altao.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
0.470