
16 658
25 956 min.
Intrygujące
PaM (1137 pkt)
3655 dni temu
2013-03-27 17:16:10
Każdy słyszał pytanie – co było pierwsze jajko czy kura? Przecież jajko to synonim życia, początek z którego być może pochodzimy. A jednak jajko nie powstało samo z siebie. Kura w naturalny sposób pokazuje jak takie życie stworzyć, lecz z jajka ta kura pochodzi – i koło się zamyka.
Natura opracowała przez tysiące lat ewolucji doskonały kształt jajka, by cud zwany życiem był najlepiej chroniony.
Problemy matematyczne
Od lat myślano nad wzorem matematycznym opisującym kształt jajka. Prace rozpoczęto od wzoru na okrąg. Później okazało się, że dokładniejszym przybliżeniem może być wzór na elipsę. Problemem zajął się włoski astronom i matematyk Giovanni Cassini – tworząc słynną krzywą zwaną owalem Cassiniego. Był to kształt zbliżony do jajka lecz posiadał pewną wadę. Owal Cassiniego mówił o pewnych punktach zwanych ogniskami z których iloczyn odległości od tych punktów do obwodu jest stały. Taki kształt jest symetryczny względem środka ciężkości, a kształt jajka z jednej strony jest bardziej zaokrąglony niż z drugiej – co znacznie komplikowało wzór. Taki kształt udało się opracować jedynie całkując to co już znamy czyli naturalny kształt jajka. Ciężko opracować gotowy wzór matematyczny na idealny kształt jajka.
Jajko w architekturze
Powstało wiele architektonicznych modeli wykorzystujących kształt jajka. Najbardziej widoczne są kopuły starych kościołów, katedr lub bazylik. Ich autorzy wzorowali się na odciętych fragmentach kształtu jajka uznając, że jest to kształt doskonały i najbardziej wytrzymały na obciążenia. Nie mylili się. Problemem stało się zbudowanie takiej kopuły. Ciężko bez punku podparcia wybudować dach posadowiony tylko na obwodzie i to w kształcie wycinka kuli. Kopuły w czasie budowy rozpadały się jak domki z kart. Przykładem znanej kopuły może być zaprojektowana przez Michała Anioła konstrukcja zbudowana na Bazylice Św. Piotra w Rzymie. Do wybudowania kopuły posłużyły cegły w kształcie klina i tak przez wiele lat budowano te skomplikowane budowle. Okazały się, konstrukcyjnie bardzo wytrzymałe i doskonałe na wykonanie kulistego sklepienia.
Budowa i skład jajka
Tylko w Polsce wytwarza się ponad 5 miliardów sztuk kurzych jaj rocznie. Waga takiego jajka wynosi około 55 gramów w tym 5 gram to skorupka. W jajku znajduje się 75% wody, 12% białka, 10% tłuszczu w tym 0,42% cholesterolu o którym mówimy, że tak bardzo nam szkodzi. Reszta około 1% to węglowodory i cukry proste. Jajko zawiera witaminy A i D.
Kształt jajka można zmierzyć np. prostą metodą pomiaru jego szerokości i wysokości. Jeżeli stosunek tych wymiarów wynosi około 75% to jest to bardzo pożądany kształt przez konsumentów. W przypadku 100% jajko byłoby po prostu kulą – czego byśmy nie chcieli.
Wbrew pozorom kształt jajka daje doskonałą i bardzo wytrzymałą konstrukcję – być może jedną z najbardziej wytrzymałych jakie znamy. Jajko przechodzi silne próby wytrzymałościowe pod ciśnieniem. Ściskając dłuższą średnicę wytrzymuje ciśnienia nawet do 1,5kg/cm2 ściskając węższą średnicę wytrzymałość wzrasta nawet do 4 kg/cm2. Cała konstrukcja jajka wytrzymuje ciśnienie ponad 12 kg/cm2. W tunelu aerodynamicznym współczynnik oporu powietrza jest niższy od proponowanych najlepszych kształtów np. konstrukcji samochodów lub samolotów.
Dlaczego zatem jajko to synonim delikatności, kruchości? Jest to związane ze skorupką. Struktura skorupki to cienka 0,35mm warstwa wapnia. Jak na tak cienką powłokę, jajko jest bardzo wytrzymałe – co zawdzięcza tylko specyficznemu kształtowi.
Ciekawostki związane z jajkiem
Jajo Kolumba
Legenda głosi, że Krzysztof Kolumb wygłosił zagadkę na przyjęciu zorganizowanym przez kardynała Mendozę. Czy ktokolwiek ze zgromadzonych - którzy powątpiewają w sukcesy i przepłynięcie kuli ziemskiej przez Kolumba mówiąc, że pływanie przez ocean to coś prostego - jest w stanie postawić ugotowane jajko „pionowo”? Wszyscy podjęli wiele prób, lecz nikomu to się nie udało. Nie jest to takie proste by ustawić jajko, aby się nie przewróciło. Kolumb w pewnym momencie dokonał niemożliwego. Ustawił jajko pionowo, uderzając jajkiem o stół, zwyczajnie niszcząc od spodu skorupkę. Wszyscy zdumieni odpowiedzieli – przecież to proste, a Kolumb dodał – tak samo jak przepłynięcie oceanu – lecz nie było to proste zanim nie pokazał sposobu jak to zrobić.
Jajko Brunelleschiego – wzór kopuły katedry we Florencji
We Włoszech krążyły opowieści o architekcie Brunelleschim – który na wzór jajka opracował nową konstrukcję w kształcie kopuły. Wygrał konkurs ogłoszony w 1420 roku na zaprojektowanie katedry we Florencji z charakterystyczną kopułą w kształcie jajka. Katedra z szeroką na 42m kopułą wzbudza podziw do dnia dzisiejszego.
Jajo Tesli
Owiany mitami słynny serbski wynalazca Nicola Tesla – eksperymentując nad konstrukcjami elektrycznymi stworzył na pokaz w 1893 roku jajo zwane jajem Tesli. Tajemnica kryła się w stole na którym znajdowało się jajko wykonane z miedzi. Tesla uruchamiał silnik dwufazowy znajdujący się w blacie okrągłego stołu by zademonstrować działanie silnika prądu przemiennego. Wirujące pole magnetyczne generowane z 4 cewek rozkręcało swobodnie leżące jajo do wielkich prędkości. Po pewnym czasie miedziane jajo podnosiło się do pionu i zataczało kręgi – obracając się cały czas wokół własnej osi.
Jajo Teslinga
Dla eksperymentu wykonano prototyp samochodu nazwany jajem Teslinga. To niewielki 4 kołowy pojazd elektryczny w kształcie jajka. Mieścił 3 pasażerów i był bardzo opływowy. Z badań jakie przeprowadzono wynikało, że taki kształt nie tylko lepiej pokonywał opory powietrza, ale również był bezpieczniejszy na drodze – jako najbezpieczniejszy kształt opracowany przez naturę. Samochód nie doczekał się seryjnej produkcji – być może ze względów estetycznych.
Most Karola w Pradze
Do budowy mostu Karola w czeskiej Pradze wykorzystano do wzmocnienia zaprawy białko z jajek kurzych. Naukowo występowanie białka w spoiwach mostu zostało sprawdzone i potwierdzone. Podobno cesarz Karol IV kazał przywieść okolicznym gminom 15 tyś jaj na budowę mostu. Plotka głosi, że jajka przywieziono – lecz nie zrozumiano dokładnie w jakim celu zatem przygotowano je na twardo. Wściekły cesarz kazał zjeść wszystkie jajka osobom, które je przywiozły. W rocznicę budowy mostu lub inne święta organizowane są happeningi i wręczane są przechodniom na moście jajka na twardo.
Jajko na gwoździu
Przez Ekwador przebiega równik na którym dzieją się dziwne rzeczy. Zgodnie z prawami fizyki zanikają w tym miejscu siły efektu Coriolisa. Ma to wpływ np. na tworzenie się wirów wodnych czy tornad. Na południowej półkuli siła z efektu Coriolisa działa w lewą stronę, natomiast na półkuli północnej w prawą. Można to sprawdzić budując wielkie i ciężkie wahadło. W czasie liniowego ruchu wektor wahadła będzie zmieniał kąt zgodnie z powyższą zasadą przesuwając wahadło w odpowiednią stronę. Podobne wahadło można spotkać w Warszawie w Centrum Nauki Kopernik. Zgodnie z tą zasadą wylewając np. wodę w zlewie tworzą się wiry. Na półkuli północnej wiry wodne obracają się w prawo, a w lewo na półkuli południowej. Na równiku siły nie występują zatem wiry się nie utworzą. Siły są tak wyraźne, że wystarczy przesunąć się kilka metrów od równika, aby to sprawdzić. W Ekwadorze przechodząc równik zauważymy tą zależność będąc po lewej i kilka metrów po prawej stronie linii równika. Na linii równika można zatem postawić surowe jajko na gwoździu, gdyż siły Coriolisa nie wpływają na jego zawartość, a jajko będzie stabilne.
Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję
Mogą Cię zainteresować odpowiedzi na te pytania lub zagadnienia:
Galeria zdjęć - Jajko – cud życia i zagadka kształtu
eco
3405 dni temu
Interesujące ciekawostki szczególnie ta o moście karola i jajku tesli. Fajne są też ciekawostki związane ze składem jajka skorupką ,wnętrzem i wytrzymałością kształtu.
Dodaj opinię do tego komentarza
TYGRYS
2918 dni temu
W artykule czytamy takie bzdury:
Wbrew pozorom kształt jajka daje doskonałą i bardzo wytrzymałą konstrukcję – być może jedną z najbardziej wytrzymałych jakie znamy. Jajko przechodzi silne próby wytrzymałościowe pod ciśnieniem. Ściskając dłuższą średnicę wytrzymuje ciśnienia nawet do 1,5kg/cm2 ściskając węższą średnicę wytrzymałość wzrasta nawet do 4 kg/cm2. Cała konstrukcja jajka wytrzymuje ciśnienie ponad 12 kg/cm2. W tunelu aerodynamicznym współczynnik oporu powietrza jest niższy od proponowanych najlepszych kształtów np. konstrukcji samochodów lub samolotów.
Jajko ma większą wytrzynałość na ąciskanie wzdłuż dłuższej średnicy a nie wzdłu krótszej średnicy
Dodaj opinię do tego komentarza
Więcej artykułów od autora PaM

Radziecka wyrzutnia rakiet masowego rażenia Szatan - Technologie
Czy wiecie, jak wygląda wyrzutnia rakietowa pocisków masowego rażenia? W tym filmie dowiecie się, jak szybko można doprowadzić do zagłady ludzkości. Taki system wyrzutni rakietowych działał w dawnym związku radzieckim i może działać - jak widać - do dziś. Film powstał na terenach Ukrainy, w tajnej bazie wojskowej. Został stworzony przez autora YouTube: BezPlanu - Pocisk, który miał zniszczyć świat...

Najwyższy maszt na Świecie zbudowany w Polsce– 646 metrów - Intrygujące
Najwyższy obiekt na Ziemi do 2008 roku wpisany do księgi rekordów Guinnessa – maszt radiowy w Konstantynowie, zbudowany w Polsce w 1974 roku.

Szachy – królewska gra - Artykuły o grach
„Szachy to moja pasja. Codziennie przy partii szachowej, zwłaszcza przy blitzach zapominam o wszystkich zmartwieniach dnia codziennego. Czuję się jakbym słuchał muzyki, bo partia szachów to dla mnie jakby symfonia Mozarta. Inspiruje nowe idee, odradza ducha walki.” - Mieczysław Najdorf

Spadające gwiazdy – Perseidy już w sierpniu - Kosmos
Jak co roku w sierpniu możemy spodziewać się roju spadających gwiazd. Zawdzięczamy to zjawisko Perseidom, których kulminacja wystąpi około 12-14 sierpnia, jednak możemy je podziwiać na polskim niebie corocznie od 17 lipca do 25 sierpnia.

Czy byliśmy na Księżycu? - Niewiarygodne, niewyjaśnione
Czy wysłaliśmy człowieka na Księżyc w 1969 roku? Czy była to tylko sprytna gra amerykańskich instytucji?
Teraz czytane artykuły

Jajko – cud życia i zagadka kształtu - Intrygujące
Natura wytworzyła najwspanialszy kształt we Wszechświecie. Uniwersalny, nie dający się opisać matematycznym wzorem. Możemy jedynie naśladować to co natura umiała od początku stworzenia.

"Servant" – Lalka. Terapia. Modlitwa - Seriale
Kiedy napiszę: Tony Basgallop, mało który widz będzie wiedział, któż się kryje pod tym imieniem i nazwiskiem. Gdy jednak podpowiem, że ten pan zrealizował lata temu niezły serial o pewnym hotelu i losach jego pracowników, to już coś zacznie świtać. Ale kiedy przywołam nazwisko: M. Night Shyamalan – większość kinomanów krzyknie z przerażania (część także z zażenowania). Ten pierwszy stworzył nowe dzieło dla „świeżutkiej” platformy streamingowej Apple TV+, jednak przede wszystkim widać tu rękę tego drugiego. Bez obaw. Jest to sprawna ręka.

Wspominamy i żegnamy Dolores O’Riordan – zmarłą nagle wokalistkę zespołu The Cranberries - Zespoły i Artyści
15 stycznia 2018 roku świat obiegła smutna informacja o nagłej śmierci 46-letniej Irlandki – Dolores O’Riordan, bardzo utalentowanej artystki o specyficznym głosie, frontmanki rockowej grupy The Cranberries. Jej ciało znaleziono w hotelu Hilton w Londynie. Właśnie w stolicy Wielkiej Brytanii piosenkarka miała wziąć udział w sesji nagraniowej.

"Dark: sezon 3" – Alfa i Omega - Seriale
„Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię. A ziemia była pustkowiem i chaosem”. Na przestrzeni wielu wieków człowiek próbował, próbuje i zapewne będzie dalej próbować bezskutecznie pojąć materię czasu i to, co go kształtuje. Jedni z nas odnoszą się więc do nauki, a drudzy w różnych kulturach próbują pogodzić się z tą niewiedzą poprzez zawierzenie swojej całej wiary Bogu. Jedno łączy obie te ścieżki: W dalszym ciągu nie wiemy kiedy i w jaki sposób doszło do początku świata… i kiedy ma dojść do zakończenia. To istne metafizyczne, tak nam bliskie, a zarazem odległe Alfa oraz Omega prześladuje nas od zawsze. Dawna Ziemia, która była pustkowiem, w końcu się więc z powrotem, w wyniku apokalipsy, w niego przerodzi. Z prochu powstałeś i w proch się obrócisz. I z tego właśnie powodu czas ma nad nami nieograniczoną władzę.

Pliozaury z Mazowsza. Znaleziono kości morskich drapieżników sprzed 150 mln lat! - Intrygujące
W malowniczym mieście Iłża położonym nad rzeką Iłżanką w południowej części województwa mazowieckiego, Zamek biskupi wzniesiony w roku 1340 się znajduje. Dawno temu prawda? Ale nie aż tak. Od 25 października 2019 roku miasto słynne jest z innego powodu. W jego bliskich okolicach odkryto szczątki pliozauarów – prehistorycznych potężnych, morskich gadów! Żyły one na tym terenie znacznie dawniej niż duchowni we wspomnianym zamku, bo w Jurze – drugim okresie ery mezozoicznej, czyli 150 mln lat temu!
Nowości

Z odcieni szarości do żywych barw – Kinga Rutkowska i jej "Neonowa noc"! - Zespoły i Artyści
Nazywa się Kinga Rutkowska. Jest wokalistką, która głosem burzy mury szarości. Nic dziwnego. Ukończyła przecież Akademię Muzyczną w Łodzi o specjalności wokalistyka estradowa. Jako wrażliwa artystka, kocha muzykę tak bardzo, że właśnie wydała swój trzeci singiel. Już jego tytuł – „Neonowa noc” zawiera w sobie pewną zapowiedź całej treści, przekazu, a także niezwykłego klimatu. Mający oficjalną premierę dokładnie 29 marca 2023 roku, w samo południe utwór uwodzi emocjami, dając mnóstwo pozytywnej energii.

"John Wick 4" – Zabij ich wszystkich! - Recenzje filmów
Yeeeaah. Mr. Wick powrócił w czwartej odsłonie serii. Jest jak kot. Zawsze spada na cztery łapy, żyć ma sporo, szczęścia jeszcze więcej. Coś pod nosem mruczy. Czai się w cieniu. Ale jako człowiek czuje się zmęczony. Wszak ciągle ktoś na niego poluje. Tutaj np. potężni faceci w kuloodpornych garniakach. Ja po seansie filmu też jestem wyczerpany, jednak na twarzy gości uśmiech. Bo paradoksalnie czuje się naładowany energetycznie, jakbym wypił kilka… naście Red Bulli. Mimo umownej fabuły uplecionej z tony absurdów, jest to pod względem sekwencji akcji i kreatywnej reżyserii połączonej ze zdjęciami niczym z „Blade Runnera 2049”, najlepszy rozdział!

Co za Kanał?! "MegaWhesly", gdzie M. Nożownik opowiada o sprawach różnych! - Ludzie Youtuba
Kosmopolita, który „kupił działkę na Księżycu”. „Radykalny lewak” – jak siebie nazywa, który, siedząc w wannie, pochyla się nad problemami ludzi leworęcznych. Kinda hipis, którego filmik o sensie całowania się wyświetlono ponad 100 tysięcy razy! Chłopak, poeta (tak, wydał swój tomik), interesujący się teoriami spiskowymi, szeroko pojętą popkulturą i kontrowersyjną tematyką. Kiedy się przedstawia, można się lekko przestraszyć. Ale spokojnie, utalentowany w różnych dziedzinach Mateusz Nożownik to sympatyczny, szalenie inteligentny gość, który m.in. nauczy Was, jak grać na gitarze elektrycznej, „poczęstuje ciasteczkami i herbatką” oraz opowie, zarówno o sprawach większych niż życie, jak i przyziemnych, ciekawych problemach i rzeczach. Wystarczy, że zajrzycie na jego kanał o nazwie MegaWhesly. Czym dokładnie jest ten projekt prowadzony na YouTubie? O tym poniżej.

RaV Kozik zaprasza na "Złote plaże" do... klubu! - Muzyczne Style
Wcześniej zaprezentował świetnie przyjęty, chwytający za serce singiel „Wart mniej”. A teraz powraca w zupełnie innej odsłonie! Na letnie dni jeszcze za wcześnie, ale jego kolejny utwór sprawia, że już czuje się ciepełko. RaV Kozik, czyli finalista The Voice przenosi bowiem wszystkich prosto na „Złote plaże”, gdzie króluje afrobeat!

"RetroSpekcja" – W starym radiu nowoczesne brzmienia i wrażliwa dusza! - Recenzje płyt
Ach ten współczesny świat. Ludzie nawet dziewięć godzin dziennie spędzają czas, wpatrzeni w ekran swoich smartfonów. A gdzie miejsce na realną miłość i przyjaźń? Na przyjemne spotkania offline, z dala od internetowego hejtu? Gdzie się podziały tamte relacje? Mało kto się nad tym zastanawia, dlatego pewien uzdolniony artysta postanowił wyjść naprzeciw owym problemom, nagrywając debiutancką EPkę pt. „RetroSpekcja”. Już sam tytuł sugeruje, że ARKADIUSZ najlepiej czuje się w epoce, w której wspólne słuchanie starego radia było czymś naturalnym, a bombardowanie milionem wirtualnych bodźców nikomu nie zagrażało. Okładka krążka także nie atakuje bogactwem barw. Wydaje się więc, że człowiek w muszce i spodniach w kratę będzie coś tam cicho pod nosem nucił. A tu zaskoczenie! Bo ów minialbum to świetne połączenie pianina i gitar, w którym melodyjność idzie pod rękę z oryginalnymi brzmieniami. Nowoczesny pop przez duże P. Od człowieka z wrażliwą muzyczną duszą.

Inteligentny ChatGPT na wszystko Ci odpowie! Na pewno? - Technologie
Sztuczna inteligencja weszła na nowe tory. W ostatnich miesiącach coraz częściej można bowiem usłyszeć nazwę ChatGPT. Pod tym określeniem ukrywa się „pewien” chatbot czy, jak kto woli, „rozumny, niewidzialny jegomość”. W niniejszym tekście wyjaśnimy, kim dokładnie, a raczej czym jest owo specjalne, uruchomione w listopadzie 2022 roku narzędzie i jakie ma ono możliwości. Co więcej, podzielimy się z Wami wynikami testów, a konkretniej pokażemy, jak na nasze pytania odpowiedział ChatGPT.
Artykuły z tej samej kategorii

Wielka piramida nie została wzniesiona przez Chufu - Intrygujące
Tradycjonalna egiptologia od niepamiętnych czasów zakłada, że Wielka Piramida wzniesiona została przez faraona z IV dynastii Chufu (Cheopsa). Badając bliżej sprawę, dochodzimy jednak do wniosku, że podobne założenie jest mocno wątpliwe.

Nikola Tesla – geniusz wyprzedzający swoją epokę - Intrygujące
Genialny wynalazca, umysł porównywalny do wielkiego Leonarda da Vinci. Zapomniany i jednocześnie oszukany przez ludzkość, a to przecież jemu zawdzięczamy istnienie prądu zmiennego, radia, internetu, telewizji, a to tylko kilka spośród 300 patentów jego autorstwa.

Czaszki z Paracas - Intrygujące
Wydłużone czaszki należące do ludzi żyjących przed tysiącami lat nie od dziś wywołują liczne kontrowersje wśród środowiska naukowego. Chociaż oficjalnie ten temat jest przemilczany przez uczonych, to badania przeprowadzane w profesjonalnych laboratoriach badawczych jednoznacznie wskazują, że historia rodzaju ludzkiego jest wielką niewiadomą.

Najwyższy maszt na Świecie zbudowany w Polsce– 646 metrów - Intrygujące
Najwyższy obiekt na Ziemi do 2008 roku wpisany do księgi rekordów Guinnessa – maszt radiowy w Konstantynowie, zbudowany w Polsce w 1974 roku.

Najpopularniejsze przeglądarki internetowe 2014 roku - Intrygujące
Jaką przeglądarkę zainstalować? Która z przeglądarek jest bezpieczna i wydajna. Współpracując z firmami tworzącymi strony internetowe opracowaliśmy mały poradnik analizujący praktyczne zastosowania przeglądarek internetowych.
Pliki cookie pomagają nam technicznie prowadzić portal Altao.pl. Korzystając z portalu, zgadzasz się na użycie plików cookie. Pliki cookie są wykorzystywane tylko do działań techniczno-administracyjnych i nie przekazują danych osobowych oraz informacji z tej strony osobom trzecim. Wszystkie artykuły wraz ze zdjęciami i materiałami dostępnymi na portalu są własnością użytkowników. Administrator i właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za tresci prezentowane przez autorów artykułów. Dodając artykuł, zgadzasz się z regulaminem portalu oraz ponosisz odpowiedzialność za wszystkie materiały umieszczone przez Ciebie na stronie altao.pl. Szczegóły dostępne w regulaminie portalu.
© 2023 altao.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
0.429