O nasChronologiaArtykułyWspółautorzyPocztaZałóż bloga
 -

Jajko – cud życia i zagadka kształtu - Intrygujące

Natura wytworzyła najwspanialszy kształt we Wszechświecie. Uniwersalny, nie dający się opisać matematycznym wzorem. Możemy jedynie naśladować to co natura umiała od początku stworzenia.

Wstęp
Treść artykułu
Galeria zdjęć
Opinie
Polecane artykuły
PaM (1166 pkt)Strona WWW Autora
Ilość odwiedzin:
17 277
Czas czytania:
26 707 min.
Kategoria:
Intrygujące
Autor:
PaM (1166 pkt)
Dodano:
4010 dni temu

Data dodania:
2013-03-27 17:16:10

Każdy słyszał pytanie – co było pierwsze jajko czy kura? Przecież jajko to synonim życia, początek z którego być może pochodzimy. A jednak jajko nie powstało samo z siebie. Kura w naturalny sposób pokazuje jak takie życie stworzyć, lecz z jajka ta kura pochodzi – i koło się zamyka.

 

 

Natura opracowała przez tysiące lat ewolucji doskonały kształt jajka, by cud zwany życiem był najlepiej chroniony.

 

 

Problemy matematyczne

Od lat myślano nad wzorem matematycznym opisującym kształt jajka. Prace rozpoczęto od wzoru na okrąg. Później okazało się, że dokładniejszym przybliżeniem może być wzór na elipsę. Problemem zajął się włoski astronom i matematyk Giovanni Cassini – tworząc słynną krzywą zwaną owalem Cassiniego. Był to kształt zbliżony do jajka lecz posiadał pewną wadę. Owal Cassiniego mówił o pewnych punktach zwanych ogniskami z których iloczyn odległości od tych punktów do obwodu jest stały. Taki kształt jest symetryczny względem środka ciężkości, a kształt jajka z jednej strony jest bardziej zaokrąglony niż z drugiej – co znacznie komplikowało wzór. Taki kształt udało się opracować jedynie całkując to co już znamy czyli naturalny kształt jajka. Ciężko opracować gotowy wzór matematyczny na idealny kształt jajka.

 

 

Jajko w architekturze

Powstało wiele architektonicznych modeli wykorzystujących kształt jajka. Najbardziej widoczne są kopuły starych kościołów, katedr lub bazylik. Ich autorzy wzorowali się na odciętych fragmentach kształtu jajka uznając, że jest to kształt doskonały i najbardziej wytrzymały na obciążenia. Nie mylili się. Problemem stało się zbudowanie takiej kopuły. Ciężko bez punku podparcia wybudować dach posadowiony tylko na obwodzie i to w kształcie wycinka kuli. Kopuły w czasie budowy rozpadały się jak domki z kart. Przykładem znanej kopuły może być zaprojektowana przez Michała Anioła konstrukcja zbudowana na Bazylice Św. Piotra w Rzymie. Do wybudowania kopuły posłużyły cegły w kształcie klina i tak przez wiele lat budowano te skomplikowane budowle. Okazały się, konstrukcyjnie bardzo wytrzymałe i doskonałe na wykonanie kulistego sklepienia.

 

 

Budowa i skład jajka

Tylko w Polsce wytwarza się ponad 5 miliardów sztuk kurzych jaj rocznie. Waga takiego jajka wynosi około 55 gramów w tym 5 gram to skorupka. W jajku znajduje się 75% wody, 12% białka, 10% tłuszczu w tym 0,42% cholesterolu o którym mówimy, że tak bardzo nam szkodzi. Reszta około 1% to węglowodory i cukry proste. Jajko zawiera witaminy A i D.

Kształt jajka można zmierzyć np. prostą metodą pomiaru jego szerokości i wysokości. Jeżeli stosunek tych wymiarów wynosi około 75% to jest to bardzo pożądany kształt przez konsumentów. W przypadku 100% jajko byłoby po prostu kulą – czego byśmy nie chcieli.

 

Wbrew pozorom kształt jajka daje doskonałą i bardzo wytrzymałą konstrukcję – być może jedną z najbardziej wytrzymałych jakie znamy. Jajko przechodzi silne próby wytrzymałościowe pod ciśnieniem. Ściskając dłuższą średnicę wytrzymuje ciśnienia nawet do 1,5kg/cm2 ściskając węższą średnicę wytrzymałość wzrasta nawet do 4 kg/cm2. Cała konstrukcja jajka wytrzymuje ciśnienie ponad 12 kg/cm2. W tunelu aerodynamicznym współczynnik oporu powietrza jest niższy od proponowanych najlepszych kształtów np. konstrukcji samochodów lub samolotów.

 

Dlaczego zatem jajko to synonim delikatności, kruchości? Jest to związane ze skorupką. Struktura skorupki to cienka 0,35mm warstwa wapnia. Jak na tak cienką powłokę, jajko jest bardzo wytrzymałe – co zawdzięcza tylko specyficznemu kształtowi.

 

 

Ciekawostki związane z jajkiem

 

Jajo Kolumba

Legenda głosi, że Krzysztof Kolumb wygłosił zagadkę na przyjęciu zorganizowanym przez kardynała Mendozę. Czy ktokolwiek ze zgromadzonych - którzy powątpiewają w sukcesy i przepłynięcie kuli ziemskiej przez Kolumba mówiąc, że pływanie przez ocean to coś prostego - jest w stanie postawić ugotowane jajko „pionowo”? Wszyscy podjęli wiele prób, lecz nikomu to się nie udało. Nie jest to takie proste by ustawić jajko, aby się nie przewróciło. Kolumb w pewnym momencie dokonał niemożliwego. Ustawił jajko pionowo, uderzając jajkiem o stół, zwyczajnie niszcząc od spodu skorupkę. Wszyscy zdumieni odpowiedzieli – przecież to proste, a Kolumb dodał – tak samo jak przepłynięcie oceanu – lecz nie było to proste zanim nie pokazał sposobu jak to zrobić.

 

 

Jajko Brunelleschiego – wzór kopuły katedry we Florencji

We Włoszech krążyły opowieści o architekcie Brunelleschim – który na wzór jajka opracował nową konstrukcję w kształcie kopuły. Wygrał konkurs ogłoszony w 1420 roku na zaprojektowanie katedry we Florencji z charakterystyczną kopułą w kształcie jajka. Katedra z szeroką na 42m kopułą wzbudza podziw do dnia dzisiejszego.Kopuła katedry we Florencji

 

 

Jajo Tesli

 

Owiany mitami słynny serbski wynalazca Nicola Tesla – eksperymentując nad konstrukcjami elektrycznymi stworzył na pokaz w 1893 roku jajo zwane jajem Tesli. Tajemnica kryła się w stole na którym znajdowało się jajko wykonane z miedzi. Tesla uruchamiał silnik dwufazowy znajdujący się w blacie okrągłego stołu by zademonstrować działanie silnika prądu przemiennego. Wirujące pole magnetyczne generowane z 4 cewek rozkręcało swobodnie leżące jajo do wielkich prędkości. Po pewnym czasie miedziane jajo podnosiło się do pionu i zataczało kręgi – obracając się cały czas wokół własnej osi.Jajo Tesli

 

 

Jajo Teslinga

fot_083_A26.jpg[BIG][DUŻE]Dla eksperymentu wykonano prototyp samochodu nazwany jajem Teslinga. To niewielki 4 kołowy pojazd elektryczny w kształcie jajka. Mieścił 3 pasażerów i był bardzo opływowy. Z badań jakie przeprowadzono wynikało, że taki kształt nie tylko lepiej pokonywał opory powietrza, ale również był bezpieczniejszy na drodze – jako najbezpieczniejszy kształt opracowany przez naturę. Samochód nie doczekał się seryjnej produkcji – być może ze względów estetycznych.

 

 

 

 

 

 

 

Most Karola w Pradze

Do budowy mostu Karola w czeskiej Pradze wykorzystano do wzmocnienia zaprawy białko z jajek kurzych. Naukowo występowanie białka w spoiwach mostu zostało sprawdzone i potwierdzone. Podobno cesarz Karol IV kazał przywieść okolicznym gminom 15 tyś jaj na budowę mostu. Plotka głosi, że jajka przywieziono – lecz nie zrozumiano dokładnie w jakim celu zatem przygotowano je na twardo. Wściekły cesarz kazał zjeść wszystkie jajka osobom, które je przywiozły. W rocznicę budowy mostu lub inne święta organizowane są happeningi i wręczane są przechodniom na moście jajka na twardo.

 

Most Karola w Pradze

 

 

 

Jajko na gwoździu

Przez Ekwador przebiega równik na którym dzieją się dziwne rzeczy. Zgodnie z prawami fizyki zanikają w tym miejscu siły efektu Coriolisa. Ma to wpływ np. na tworzenie się wirów wodnych czy tornad. Na południowej półkuli siła z efektu Coriolisa działa w lewą stronę, natomiast na półkuli północnej w prawą. Można to sprawdzić budując wielkie i ciężkie wahadło. W czasie liniowego ruchu wektor wahadła będzie zmieniał kąt zgodnie z powyższą zasadą przesuwając wahadło w odpowiednią stronę. Podobne wahadło można spotkać w Warszawie w Centrum Nauki Kopernik. Zgodnie z tą zasadą wylewając np. wodę w zlewie tworzą się wiry. Na półkuli północnej wiry wodne obracają się w prawo, a w lewo na półkuli południowej. Na równiku siły nie występują zatem wiry się nie utworzą. Siły są tak wyraźne, że wystarczy przesunąć się kilka metrów od równika, aby to sprawdzić. W Ekwadorze przechodząc równik zauważymy tą zależność będąc po lewej i kilka metrów po prawej stronie linii równika. Na linii równika można zatem postawić surowe jajko na gwoździu, gdyż siły Coriolisa nie wpływają na jego zawartość, a jajko będzie stabilne.  

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję

Mogą Cię zainteresować odpowiedzi na te pytania lub zagadnienia:




Galeria zdjęć - Jajko – cud życia i zagadka kształtu

Temat / Nick / URL:

Treść komentarza:

1 (7)

eco
3760 dni temu

Interesujące ciekawostki szczególnie ta o moście karola i jajku tesli. Fajne są też ciekawostki związane ze składem jajka skorupką ,wnętrzem i wytrzymałością kształtu.
Dodaj opinię do tego komentarza

-4 (10)

TYGRYS
3273 dni temu

W artykule czytamy takie bzdury:
Wbrew pozorom kształt jajka daje doskonałą i bardzo wytrzymałą konstrukcję – być może jedną z najbardziej wytrzymałych jakie znamy. Jajko przechodzi silne próby wytrzymałościowe pod ciśnieniem. Ściskając dłuższą średnicę wytrzymuje ciśnienia nawet do 1,5kg/cm2 ściskając węższą średnicę wytrzymałość wzrasta nawet do 4 kg/cm2. Cała konstrukcja jajka wytrzymuje ciśnienie ponad 12 kg/cm2. W tunelu aerodynamicznym współczynnik oporu powietrza jest niższy od proponowanych najlepszych kształtów np. konstrukcji samochodów lub samolotów.
Jajko ma większą wytrzynałość na ąciskanie wzdłuż dłuższej średnicy a nie wzdłu krótszej średnicy
Dodaj opinię do tego komentarza

Więcej artykułów od autora PaM

 -

Odwiedzin: 777

Autor: PaMTechnologie

Radziecka wyrzutnia rakiet masowego rażenia Szatan - Technologie

Czy wiecie, jak wygląda wyrzutnia rakietowa pocisków masowego rażenia? W tym filmie dowiecie się, jak szybko można doprowadzić do zagłady ludzkości. Taki system wyrzutni rakietowych działał w dawnym związku radzieckim i może działać - jak widać - do dziś. Film powstał na terenach Ukrainy, w tajnej bazie wojskowej. Został stworzony przez autora YouTube: BezPlanu - Pocisk, który miał zniszczyć świat...

 -

Odwiedzin: 22336

Autor: PaMIntrygujące

Komentarze: 7

Najwyższy maszt na Świecie zbudowany w Polsce– 646 metrów - Intrygujące

Najwyższy obiekt na Ziemi do 2008 roku wpisany do księgi rekordów Guinnessa – maszt radiowy w Konstantynowie, zbudowany w Polsce w 1974 roku.

 -

Odwiedzin: 14120

Autor: PaMArtykuły o grach

Komentarze: 1

Szachy – królewska gra - Artykuły o grach

„Szachy to moja pasja. Codziennie przy partii szachowej, zwłaszcza przy blitzach zapominam o wszystkich zmartwieniach dnia codziennego. Czuję się jakbym słuchał muzyki, bo partia szachów to dla mnie jakby symfonia Mozarta. Inspiruje nowe idee, odradza ducha walki.” - Mieczysław Najdorf

 -

Odwiedzin: 11572

Autor: PaMKosmos

Spadające gwiazdy – Perseidy już w sierpniu - Kosmos

Jak co roku w sierpniu możemy spodziewać się roju spadających gwiazd. Zawdzięczamy to zjawisko Perseidom, których kulminacja wystąpi około 12-14 sierpnia, jednak możemy je podziwiać na polskim niebie corocznie od 17 lipca do 25 sierpnia.

 -

Odwiedzin: 14275

Autor: PaMNiewiarygodne, niewyjaśnione

Komentarze: 1

Czy byliśmy na Księżycu? - Niewiarygodne, niewyjaśnione

Czy wysłaliśmy człowieka na Księżyc w 1969 roku? Czy była to tylko sprytna gra amerykańskich instytucji?

Teraz czytane artykuły

 -

Odwiedzin: 17277

Autor: PaMIntrygujące

Komentarze: 2

Jajko – cud życia i zagadka kształtu - Intrygujące

Natura wytworzyła najwspanialszy kształt we Wszechświecie. Uniwersalny, nie dający się opisać matematycznym wzorem. Możemy jedynie naśladować to co natura umiała od początku stworzenia.

 -

Odwiedzin: 3724

Autor: pjLudzie kina

Tomasz Wasilewski – polski Xavier Dolan - Ludzie kina

Zrealizował w swoim życiu dopiero trzy pełnometrażowe filmy, ale kiedy weźmie się pod uwagę jego młody wiek, talent oraz jakość i temat owych produkcji, to śmiało można stwierdzić, iż jest to artysta nietuzinkowy. Tomasz Wasilewski (proszę nie pomylić ze znanym prezenterem pogody), bo to właśnie o nim mowa, otrzymał za scenariusz do swojego trzeciego obrazu pt. „Zjednoczone stany miłości” Srebrnego Niedźwiedzia na 66. Festiwalu Filmowym w Berlinie.

 -

Odwiedzin: 3034

Autor: pjKultura

Laureaci Nagrody Nobla 2017 – krótkie podsumowanie - Kultura

Poznaliśmy już wszystkich zdobywców prestiżowej Nagrody Nobla. W artykule przygotowaliśmy krótkie podsumowanie, przybliżając każdą dziedzinę: od medycyny po literaturę. Warto nadmienić, iż w 2017 roku wartość pieniężna Nagrody Nobla wzrosła o 1 milion koron, czyli 104 tys. euro (wcześniej było to 8 milionów koron).

Szymbark – bijące serce Kaszub - Ciekawe miejsca

Z cyklu ciekawe miejsca do zwiedzania w Polsce, tym razem prezentujemy Wam Szymbark na Kaszubach. Miejsce to niezwykłe, przypominające o tragicznych losach ludzi stąd pochodzących, ale mimo to tętniące życiem. Dlaczego warto się tam udać?

"Ghosting" jako nowa technika oddalania się od drugiego człowieka - Prywatne - Mój Blog

Niejednokrotnie w Naszym życiu jest tak, że spotykamy się z czymś, co potrafi zaskoczyć. Wiele osób np. próbuje nowej metody wycofania się z jakiejkolwiek relacji zwanej potocznie „ghostingiem”. Co to jest i czym się ów sposób charakteryzuje?

Nowości

"Dziki Kamieńczyk" – To nie jest moje pueblo! - Recenzje książek

Wyobraźcie sobie świat, w którym nie ma przestępstw, podziału na biednych i bogatych. Gdzie nikt nie chodzi smutny i jeździ elektrykami. Nikt nie pije alkoholu i nie uzależnia się od papierosów. Pisarz Marek Czestkowski przedstawia właśnie tego rodzaju „odgrodzone” miejsce w… Polsce. Ale już sam tytuł jego powieści: „Dziki Kamieńczyk” sugeruje, że ta utopijna wioska zachwieje się w posadach, przeobrażając się w strefę dla prawdziwych desperados. Czego świadkiem będzie, zahibernowany przez 100 lat, główny bohater. To znany niegdyś strażnik pogranicza wyznający jedną zasadę: w ściganiu złoli wszystkie chwyty dozwolone. Czytelnik jest jak ten Habanero. Popiera go i zderza się z idyllą, która wcale taka słodka nie jest. Oj nie!

 -

Foodlosslla atakuje, bo jedzenie się marnuje! Spot od twórcy nowej "Godzilli" - Intrygujące

Jak zwrócić uwagę na problem związany z marnotrawstwem żywności? Jak ostrzec przed konsekwencjami takiego postępowania/zjawiska? Odpowiedź brzmi: zrobić sugestywny, krótkometrażowy klip, który jest jednocześnie reklamą o charakterze społecznym. I dalej: w centrum umieścić mszczącego się kaiju o wyglądzie przerośniętego ślimaka, zbudowanego z odpadów spożywczych. Taki właśnie materiał przygotował Takashi Yamazaki – reżyser filmu „Godzilla Minus One”!

Jakub Hovitz i jego pełne wyobrażeń o pierwszym spotkaniu "VHS" - Zespoły i Artyści

Zanurzony w klimacie przebojów z lat 70., bogaty w analogowe dźwięki, z ciekawie opowiedzianą historią – taki jest najnowszy singiel Jakuba Hovitza zatytułowany „VHS”. Gościnnie zaśpiewał w nim Felix Piątek. Premierowego nagrania tej dwójki pozytywnych artystów z Wrocławia można posłuchać w serwisach streamingowych.

"Bestiariusz Jeleniogórski Tom V" – Magia, strach i piękno. Chcę więcej! - Recenzje książek

Tomasz Szyrwiel od lat, jako pasjonat górskich wycieczek, rysownik, fotograf i pisarz, poszukuje karkonoskich bestii. Znalazł już ich tak wiele, że wyobraźnia nakazała mu stworzenie opisów na ich temat. W ten sposób narodziły się książki – połączenie jeleniogórskiej sagi fantasy z albumem kuszącym tak bardzo, że czarownica z bajki o „Jasiu i Małgosi” powinna się uczyć. W wersji kolekcjonerskiej, z kilku tomów złożone, wyglądające jak drogocenne i rzadkie księgi, jeszcze mocniej otulały magiczną mgłą. Ten ostatni – V miał być zakończeniem skrzyżowanych losów pewnej ludzkiej wojowniczki i miejscowej jelarskiej dziewczynki, i jednocześnie miał dostarczyć informacji o nowych, czających się w leśnych ostępach i wśród wysokich szczytów mamidłach. O ile jednak jego wydanie jest dziełem sztuki przez wielkie SZ, tak już historia powoduje niestety lekki niedosyt. Ale jest coś, co ciągle pozostaje identyczne – klimat tak niezwykły, że zapominam o realnym świecie.

Singiel "Anima Libera", czyli głośny powrót klubowej legendy! - Muzyczne Style

Ej, ludzie! Fani muzyki disco! Max Farenthide i Vamero (duet, którego brzmienia już słyszeliście w hicie „In My Bed”) wydali wspólny numer! „Anima Libera” to energetyczna propozycja z bardzo wyrazistym beatem. Utwór z pewnością ucieszy fanów Maxa! Artysta powraca bowiem na sceny klubowe po... 12 latach nieobecności!

 -

Odwiedzin: 193

Autor: pjLudzie kina

Komentarze: 1

Oscary 1983. Ten wieczór Zbigniew R. zapamiętał na zawsze – poszedł w "Tango"! - Ludzie kina

Nie od dzisiaj wiadomo, że nawet kieliszek mocniejszego trunku pomaga na stres i dodaje odwagi. I choć Yola Czaderska-Hayek, która jako tłumaczka towarzyszyła Zbigniewowi Rybczyńskiemu na scenie, twierdzi, że twórca oscarowego, krótkometrażowego „Tanga” absolutnie nie był pijany, to widząc jego zachowanie trudno w to uwierzyć. Czy to tylko przypływ szczęścia spowodował, że całkiem odwrotnie niż w jego animacji, otoczenie tak bardzo zwróciło na niego uwagę? Można by odpowiedzieć twierdząco, gdyby nie fakt, że bohater niniejszego tekstu, został dość szybko aresztowany…

Artykuły z tej samej kategorii

 -

Odwiedzin: 13524

Autor: lukasz_kulakIntrygujące

Komentarze: 1

Wielka piramida nie została wzniesiona przez Chufu - Intrygujące

Tradycjonalna egiptologia od niepamiętnych czasów zakłada, że Wielka Piramida wzniesiona została przez faraona z IV dynastii Chufu (Cheopsa). Badając bliżej sprawę, dochodzimy jednak do wniosku, że podobne założenie jest mocno wątpliwe.

 -

Odwiedzin: 43577

Autor: PaMIntrygujące

Komentarze: 11

Nikola Tesla – geniusz wyprzedzający swoją epokę - Intrygujące

Genialny wynalazca, umysł porównywalny do wielkiego Leonarda da Vinci. Zapomniany i jednocześnie oszukany przez ludzkość, a to przecież jemu zawdzięczamy istnienie prądu zmiennego, radia, internetu, telewizji, a to tylko kilka spośród 300 patentów jego autorstwa.

Czaszki z Paracas - Intrygujące

Wydłużone czaszki należące do ludzi żyjących przed tysiącami lat nie od dziś wywołują liczne kontrowersje wśród środowiska naukowego. Chociaż oficjalnie ten temat jest przemilczany przez uczonych, to badania przeprowadzane w profesjonalnych laboratoriach badawczych jednoznacznie wskazują, że historia rodzaju ludzkiego jest wielką niewiadomą.

 -

Odwiedzin: 6491

Autor: PaMIntrygujące

Komentarze: 1

Odzyskiwanie utraconych lub skasowanych danych z dysku twardego - Intrygujące

Trwała utrata danych z dysku twardego jest bardzo rzadka, lecz czasami może wystąpić poprzez złe użytkowanie komputera, próby naprawy struktury danych na dysku, wirusy komputerowe lub zwykły błąd przy usuwaniu plików. Co możemy zrobić?

 -

Odwiedzin: 22336

Autor: PaMIntrygujące

Komentarze: 7

Najwyższy maszt na Świecie zbudowany w Polsce– 646 metrów - Intrygujące

Najwyższy obiekt na Ziemi do 2008 roku wpisany do księgi rekordów Guinnessa – maszt radiowy w Konstantynowie, zbudowany w Polsce w 1974 roku.

Pliki cookie pomagają nam technicznie prowadzić portal Altao.pl. Korzystając z portalu, zgadzasz się na użycie plików cookie. Pliki cookie są wykorzystywane tylko do działań techniczno-administracyjnych i nie przekazują danych osobowych oraz informacji z tej strony osobom trzecim. Wszystkie artykuły wraz ze zdjęciami i materiałami dostępnymi na portalu są własnością użytkowników. Administrator i właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za tresci prezentowane przez autorów artykułów. Dodając artykuł, zgadzasz się z regulaminem portalu oraz ponosisz odpowiedzialność za wszystkie materiały umieszczone przez Ciebie na stronie altao.pl. Szczegóły dostępne w regulaminie portalu.

© 2024 altao.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
0.472

Akceptuję pliki cookies
W ramach naszego portalu stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym momencie zmiany ustawień dotyczących cookies. Jednocześnie informujemy, iż warunkiem koniecznym do prawidłowej pracy portalu Altao.pl jest włączenie obsługi plików cookies.

Rozumiem i akceptuję