Stolica w staropolszczyźnie oznaczała tyle, co krzesło królewskie, tron. Później stolica zaczęła znaczyć "miasto będące siedzibą monarchy", a w końcu "miasto będące siedzibą władz państwowych". Słowo stolica ma związek ze stołem i stolcem, który – zanim zaczął znaczyć to, co dziś znaczy – oznaczał po prostu mały stół, a następnie tron (czyli był synonimem stolicy w jej dawnym znaczeniu).
Pierwszą stolicą Polski był...
Giecz (gród stołeczny od 860 z przerwami do 1038 roku) wieś położona w województwie wielkopolskim, leżąca nad Moskawą. Jeden z najstarszych i najważniejszych ośrodków związanych z początkami państwa polskiego. Prawdopodobna siedziba rodowa pierwszych Piastów. Około IX wieku – twierdza na planie okręgu, rozbudowana na początku X wieku, stała się dwuczłonową fortecą z wydzieloną częścią książęcą i silnym garnizonem wojów. Prawdopodobnie był miejscem, skąd Piastowie kierowali podbojem grodów innych Polan. Giecz został w 1038 roku zajęty przez Brzetysława I. Szczegółowy opis tego zdarzenia znajduje się w czeskiej kronice Kosmasa. Wspomina on o braku jakiegokolwiek oporu ze strony załogi Giecza. Z tego powodu uznaje się, że przed tym rokiem Giecz utracił swoją funkcję stołeczną. Mieszkańcy grodu oraz okolicznych osad zostali uprowadzeni do Czech zaś sam gród został spalony.
Kolejnymi grodami pełniącymi tę funkcję były...
Poznań (940-1039) prawdopodobne miejsce chrztu Mieszka I w 966 roku. Od 968 r. siedziba biskupa Jordana. Funkcje stołeczne pełnił do 1039 r., gdy został splądrowany i zniszczony przez księcia czeskiego Brzetysława I.
Gniezno (940-1039) stanowiło jeden z grodów stołecznych państwa Piastów, obok Poznania i Giecza (grodów stołecznych, czyli miejsc gdzie wzniesiono tzw. palatia książęce było kilka, lecz zgodnie z dokumentem "Dagome iudex" z ok. 991, jedyną formalną stolicą państwa polskiego było Gniezno). W 1000 roku odbył się w Gnieźnie zjazd, w którym uczestniczył Bolesław I Chrobry i Otton III; proklamowano wtedy utworzenie arcybiskupstwa i metropolii gnieźnieńskiej. Także wtedy świątynię wybudowaną przez Mieszka I wyniesiono do rangi katedry. W 1018 r. miasto przeżyło ciężką klęskę: pożar strawił podgrodzie wraz z kościołem katedralnym, który do 1025 przeistoczył się w piękną, romańską katedrę. W 1025 w Gnieźnie miała miejsce koronacja Bolesława Chrobrego na króla Polski. W 1038 do Gniezna wtargnął książę czeski Brzetysław I, pozostawiając po sobie spalone podgrodzia i zniszczoną, ograbioną katedrę oraz zburzony zamek książęcy. Na skutek tego Kazimierz Odnowiciel przeniósł stolicę do Krakowa.
Kraków (1040-1079) złupiona i spalona Wielkopolska oraz zniszczone siedziby biskupie w Poznaniu i Kruszwicy sprawiły, że Kazimierz Odnowiciel zdecydował przenieść stolicę do Krakowa. Miasto pozostaje grodem stołecznym do 11 kwietnia 1079 r., czyli do chwili ucieczki Bolesława II Śmiałego na Węgry.
Płock (1079-1138) po ucieczce Bolesława II Śmiałego, tron Polski obejmuje Władysław I Herman, a Płock zostaje stolicą Polski. Herman rządzi do 1102 roku. Po jego śmierci rządy obejmuje urodzony w Płocku 20 sierpnia 1079 roku – Bolesław III Krzywousty, który sprawuję władzę do roku 1138. Zgodnie z jego testamentem kraj zostaje podzielony na dzielnice. Płock zostaje stolicą dzielnicy mazowieckiej i siedzibą książąt mazowieckich. Obaj spoczywają w płockiej katedrze.
Kraków (1138-1290) siedziba księcia seniora w okresie rozbicia dzielnicowego.
Poznań (1290-1296) gród stołeczny w okresie panowania Przemysła II.
Kraków (1296-1611) gród ponownie staje się głównym miastem stołecznym. Od 1596 r. rozpoczął się proces przenoszenia dworu królewskiego z Krakowa do Warszawy, który zakończono w 1611 r.
Łowicz (1572-1573) po śmierci Zygmunta Augusta (okres bezkrólewia), miasto pełni funkcję drugiej stolicy Rzeczypospolitej, jako siedziba prymasa Polski, który w okresie bezkrólewia wybierany był królem tymczasowym (Interrexem).
Warszawa (1596-1795;1807-1944) stolica Polski stała się dzięki Zygmuntowi III Wazie. Pełniła tę funkcję do III rozbioru Polski, kiedy wcielona została do zaboru pruskiego. Później tę funkcję pełniła w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (Kongresowym).
Lublin (1944-1945) stolica Polski przez 164 dni. Był siedzibą PKWN.
Łódź (1945) pełniła funkcję stolicy Polski ze względu na małe zniszczenia i centralne położenie.
Warszawa (od 1945 r.) formalnie stolicą jest na mocy Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej od 1952 r.
Z powyższego zestawienia wynika, że funkcję stolicy pełniło 9 polskich miejscowości:
-
Giecz (860-1038)
-
Poznań (940-1039 i 1290-1296)
-
Gniezno (940-1039)
-
Kraków (1040-1079; 1138-1290 i 1296-1611)
-
Płock (1079-1138)
-
Łowicz (1572-1573)
-
Warszawa (1596-1795;1807-1944 i od 1945)
-
Lublin (1944-1945)
-
Łódź (1945)
źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)
Galeria zdjęć - A stolic ci u nas dostatek...
Więcej artykułów od autora matusiak
Pragniemy życzyć wszystkim Internautom zdrowych i pogodnych Świąt Wielkanocnych, obfitości na Świątecznym stole, smacznego jajka oraz wiosennego nastroju w rodzinnym gronie. Zachęcamy również do lektury niniejszego artykułu, który dostarczy Wam wielu interesujących informacji o zwyczajach, związanych z Wielkanocą.
... a Bartkowa uwierzyła, dobrych pączków nasmażyła – to staropolskie powiedzenie odnosi się do jednej z najbardziej rozpowszechnionej i niezmiernie tkwiących w Polsce tradycji, która rozpoczyna okres ostatkowych obrzędów i zabaw, tzw. tłustego czwartku.
11 listopada to nie tylko Święto Niepodległości. 11 listopada to również liturgiczne wspomnienie świętego Marcina z Tours, a gdzie świętować imieniny Marcina? Oczywiście tylko w stolicy Wielkopolski – Poznaniu...
Początek listopada to tradycyjnie czas, w którym nasze myśli wędrują ku tym, których nie ma między nami. Ich czas na ziemskim padole dobiegł końca, a nam pozostały zdjęcia, wspomnienia i mogiły...
W polskiej tradycji ludowej uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny nazywano świętem Matki Bożej Zielnej lub Matką Bożą Zielną. W dniu 15 sierpnia obchodzono jedno z najstarszych świąt Maryjnych na Wschodzie, bardzo popularne wśród ludu.
Teraz czytane artykuły
Wszyscy potrafią wymienić bez wahania „wszystkie” stolice Polski: Gniezno, Kraków i Warszawę. Czy jednak te trzy miasta były tylko stolicami naszego kraju? Otóż nie.
Czy przesądy wpływają na nasze życie? Czy wierzymy w przesądy i czy się spełniają. Na co powinniśmy zwracać uwagę by uchronić się od zła i przyciągnąć dobro?
Homoseksualizm to we współczesnym świecie temat budzący ogromne kontrowersje, ale jak na ironię problemu z nim nie mieli starożytni ani ludy niechrześcijańskie. Czy zastanawialiście się kiedyś, jak homoseksualistów postrzegali maskulinistyczni wikingowie – kultura dzielnych wojaków z mroźnej Północy, którzy na kilkaset lat przed Kolumbem dotarli do Ameryki?
Ed i Lorraine Warren zasłynęli w Stanach Zjednoczonych jako badacze zjawisk paranormalnych. W filmie „Obecność” możemy zapoznać się z ich najtrudniejszą sprawą (na potrzeby kina nieco ubarwioną). W tym artykule dowiecie się nieco o tym ekscentrycznym małżeństwie oraz o pewnej nawiedzonej lalce i kłopotach rodziny Smurlów.
„Jak ja byłem w twoim wieku”, „A za moich czasów...”. Pamiętacie, jak rodzic tak do Was mówił, prawda? Ale byliście już wtedy na tyle duzi, aby te słowa zrozumieć i denerwować ciągłością ich powtarzania, a i tak, mimo marudzenia tatusiów, kochaliście ich nad życie. A co z czasem, gdy się urodziliście, zaczęliście wypowiadać pierwsze słowa, raczkować, jeść… Tego już za
„Skam” to obyczajowy, realistyczny, norweski serial składający się z czterech sezonów, z których każdy ma po dziesięć lub maksymalnie dwanaście krótkich odcinków. Pokazywany w telewizji i internecie od 2015 do 2017 roku (ostatni epizod wyświetlono w czerwcu) stał się popkulturowym fenomenem na skalę światową. Zaintrygowany tym faktem, wreszcie znajdując chwilę czasu,
Winter is coming - znamienny i przyprawiający o dreszcze zwrot zna już miliony fanów na całym świecie. Fenomen sagi G.R.R Martina i zrealizowanego na jej podstawie serialu dorównuje "Władcy Pierścieni". Co takiego mają w sobie te książki, że zostały okrzyknięte jednymi z najlepszych powieści fantasy w historii literatury?
W miasteczku Hawkins w stanie Indiana bez zmian. Niby lato, niby słońce, niby dorastanie i pierwsze miłosne zauroczenia. Ale co z tego, skoro licho nie śpi i czeka na odpowiedni moment, aby raz jeszcze wyleźć z nory i zakłócić ten czas beztroski. A czy widzowie, tj fani kultowej już serii „Stranger Things” mogą spać spokojnie, zadowoleni z poziomu najnowszego sezonu,
Rok 2014 w polskich kinach zaczyna się od wystrzału z wielkiego działa - Martin Scorsese kolejny raz zaprasza do współpracy Leonarda DiCaprio. W „Wilku z Wall Street” jest wulgarnie, wręcz soczyście. To ich najlepszy wspólny projekt, wart wszystkich Oscarów w najważniejszych kategoriach.
Trwa nieprzerwanie od 2003 roku i jest jednym z najbardziej popularnych festiwali w naszym kraju. Nic dziwnego. To wydarzenie, na którym nigdy nie brakuje różnorodnej muzyki i oryginalnych artystów. Tu każdy znajdzie coś dla siebie, tu każdy może się dobrze bawić! Mowa oczywiście o festiwalu Open’er odbywającym się latem na Lotnisku Gdynia-Kosakowo. W tym roku swoim b
„Był czarny czarny las. W tym czarnym czarnym lesie był czarny czarny dom. W tym czarnym czarnym domu był czarny czarny pokój, a w tym czarnym czarnym pokoju był czarny czarny stół, a na tym czarnym czarnym stole była czarna czarna trumna, a w tej czarnej czarnej trumnie był biały biały… trup!” – cytują na YouTubie aktorzy wcielający się w poszczególnych bohaterów w a
24 kwietnia 2018 roku to ważna data dla świata polskiego rynku fonograficznego. Odbyła się wówczas już 24. edycja przyznania prestiżowych Fryderyków – nagród dla polskich utalentowanych artystów. W tym roku dwie statuetki powędrowały na ręce młodej Darii Zawiałow i jazzmana Macieja Obary. A za całokształt twórczości uhonorowano Andrzej Dąbrowskiego i nieżyjącego Zbign
Stare egipskie przysłowie mówi – „Człowiek lęka się czasu, a czas lęka się piramid”. Od wieków piramidy wywołują burzę w środowisku naukowym. Egiptolodzy, archeolodzy czy paleoastrolodzy wciąż poszukują jednoznacznej odpowiedzi na to: jak zbudowano piramidy, kiedy je wzniesiono oraz do czego miały służyć. Lecz najbardziej trapiącym pytaniem jest jednak to, kto wzniósł
Dziewięćdziesiąt lat temu, w 1925 roku, Rupert Julian wprowadzając na ekrany kin ekranizację „Upiora w Operze”, ożywił bohatera powieści Gastona Leroux - okaleczonego geniusza kryjącym swą twarz po maską. Ofiarował mu oblicze Lon’a Chaney’a, tworząc pierwszego Eryka - Upiora Opery.
Czy są na sali jacyś fani kung-fu, a może ktoś z Was uprawia tę sztukę walki? Jeśli tak, to mam świetną wiadomość! Telewizja Cinemax pokazała niedawno swój najnowszy serial, w którym aż roi się od kopniaków. Bo „Wojownik” to – jak głosi legenda, a raczej hasło reklamowe (nie wiem, na ile prawdziwe) – produkcja oparta na zapiskach samego Bruce’a Lee! I to czuć – zarówn
Już niebawem, bo 29 czerwca zacznie się coś, co fani koncertów w plenerze nie powinni przegapić. Mowa o piętnastym Open'er Festival, który corocznie odbywa się na lotnisku Gdynia-Kosakowo. Impreza potrwa do 2 lipca. I tym razem nie zabraknie prawdziwej, pełnej pozytywnych tekstów, bogatej w różnogatunkowe dźwięki, pieszczącej ucho muzyki. Na scenie będzie można bowiem
DNA – kwas deoksyrybonukleinowy – jest nośnikiem informacji genetycznej i warunkuje poprzez konkretnie zapisane informacje nasz wygląd zewnętrzny, podatność na dane choroby, kolor włosów, skóry i wiele innych cech fizycznych ludzi.
W dniach 20-23 kwietnia w Kinie Luna w Warszawie odbędzie się pierwsza edycja Terra Italiana, czyli Festiwal Kina Włoskiego. To wyjątkowe wydarzenie, podczas którego widzowie spotkają się z czołowymi włoskimi twórcami. Razem z nimi obejrzymy 13 filmów, w których przeglądają się współczesne Włochy oraz historia włoskiego kina.
Nowości
Gdy zapytasz nastolatków, kim jest Ronnie Ferrari, bez problemu udzielą odpowiedzi. Ba! Będą się dziwić, że Ty jeszcze go nie znasz. Pod tym pseudonimem kryje się Hubert Kacperski, rodowity młody Kujawiak pochodzący z Włocławka. Miesiąc temu w serwisie YouTube opublikował utwór „eksperymentalny” pt. „Ona by tak chciała”, który z miejsca stał się hitem. Z dnia na dzie
20 września swoją premierę będzie miał historyczny obraz pt. „Legiony”. To najdroższa polska superprodukcja od czasów „Miasta 44” (kosztowała 27 mln złotych!). Świetna obsada z Sebastianem Fabijańskim i Janem Fryczem na czele, uzdolniony reżyser Dariusz Gajewski („Obce niebo”), dobrze skrojony zwiastun (choć z kompletnie niepasującą piosenką „Let It All Go”) dają nadz
Uwaga! Jest konkurs, a raczej jego kolejny etap. Ale to nie my go ogłosiliśmy, a Międzynarodowa Unia Astronomiczna. Do 31 października będziecie mogli zagłosować na nazwę dla planety BD+14 4599 b, którą w 2009 roku odkrył prof. Andrzej Niedzielski wraz ze swoją drużyną badaczy z Centrum Astronomii UMK. Dodatkowo dokonacie wyboru imienia dla gwiazdy, wokół której owa p
Dwa lata temu pisałem artykuł o możliwości istnienia życia na Enceladusie – jednym z księżyców Saturna. Fascynujące prawda? Mimo że chodziło jedynie o mikroorganizmy. To co w takim razie powiecie na rewelacje badacza UFO – Scotta C. Waringa, który uważa, ba!, jest nawet pewien, że na innym, szóstym co co wielkości, satelicie w naszym Układzie Słonecznym, ale należącym
Mini-recenzja mini-filmu Eugene'a Greena, który opowiada autentyczną anegdotę z życia znanego XX w. poety i zawiera jedną z najbardziej absurdalnych scen egzorcyzmu w historii kina oraz pokazuje jak poezja może pokonać nawet największy światowy koncern.
Chyba mało ludzi nie widziało jeszcze najnowszego tworu Patryka Vegi pt. „Polityka”. A wśród tych, którzy widzieli, opinie są raczej w miarę podobne. Bo mówią, że to gniot, że totalna porażka, że stracony czas no i czego innego się w sumie po Vedze można spodziewać?
Artykuły z tej samej kategorii
Honor, odwaga, szlachetność – te trzy słowa idealnie opisują najsłynniejszego rycerza w dziejach Polski: Zawiszę zwanego Czarnym. Wielu słyszało to imię, ale warto poznać więcej faktów z jego życia. Niechaj ten artykuł będzie również należnym hołdem dla tegoż niezrównanego wojownika czasów średniowiecza.
Historia Majów mogła potoczyć się zupełnie inaczej, niż zakłada oficjalna nauka. Okazuje się, że nawet w środowisku naukowym istnieją naukowcy potrafiący myśleć inaczej, niż zakładają przyjęte powszechnie teorie.
Film upamiętniający datę 1 września 1939 roku roku ukazał się w serwisie YouTube na kanale Polish Eagle. Nie trwa długo, bo tylko minutę i 28 sekund, ale dzięki archiwalnym zdjęciom i podłożonej odpowiednio muzyce pozostaje z widzem na długo. Co czuli ówcześnie mieszkańcy Polski, słysząc w radiu informację o złamaniu paktu o nieagresji, przekroczeniu granic przez Wehr
Historia cywilizacji na Ziemi wciąż pozostaje niejasna. Oficjalnie przyjmuje się, że najstarszą kulturą jest sumeryjska, która liczy 6 000 lat. W przeciągu ostatnich lat poczynione zostały jednak nowe odkrycia, które całkowicie rujnują przyjmowane przez dekady schematy naukowe. Kluczem, a przynajmniej bardzo ważnym ogniwem w dziejach rodzaju ludzkiego były tereny dzis
Starożytna Turcja jest jednym z najbardziej zadziwiających miejsc na świecie. Oprócz zabudowań obecnych na powierzchni istnieją również wyrafinowane, podziemne konstrukcje.
Pliki cookie pomagają nam technicznie prowadzić portal Altao.pl. Korzystając z portalu, zgadzasz się na użycie plików cookie. Pliki cookie są wykorzystywane tylko do działań techniczno-administracyjnych i nie przekazują danych osobowych oraz informacji z tej strony osobom trzecim. Wszystkie artykuły wraz ze zdjęciami i materiałami dostępnymi na portalu są własnością użytkowników. Administrator i właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za tresci prezentowane przez autorów artykułów. Dodając artykuł, zgadzasz się z regulaminem portalu oraz ponosisz odpowiedzialność za wszystkie materiały umieszczone przez Ciebie na stronie altao.pl. Szczegóły dostępne w regulaminie portalu.
© 2019 altao.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
0.209