Stolica w staropolszczyźnie oznaczała tyle, co krzesło królewskie, tron. Później stolica zaczęła znaczyć "miasto będące siedzibą monarchy", a w końcu "miasto będące siedzibą władz państwowych". Słowo stolica ma związek ze stołem i stolcem, który – zanim zaczął znaczyć to, co dziś znaczy – oznaczał po prostu mały stół, a następnie tron (czyli był synonimem stolicy w jej dawnym znaczeniu).
Pierwszą stolicą Polski był...
Giecz (gród stołeczny od 860 z przerwami do 1038 roku) wieś położona w województwie wielkopolskim, leżąca nad Moskawą. Jeden z najstarszych i najważniejszych ośrodków związanych z początkami państwa polskiego. Prawdopodobna siedziba rodowa pierwszych Piastów. Około IX wieku – twierdza na planie okręgu, rozbudowana na początku X wieku, stała się dwuczłonową fortecą z wydzieloną częścią książęcą i silnym garnizonem wojów. Prawdopodobnie był miejscem, skąd Piastowie kierowali podbojem grodów innych Polan. Giecz został w 1038 roku zajęty przez Brzetysława I. Szczegółowy opis tego zdarzenia znajduje się w czeskiej kronice Kosmasa. Wspomina on o braku jakiegokolwiek oporu ze strony załogi Giecza. Z tego powodu uznaje się, że przed tym rokiem Giecz utracił swoją funkcję stołeczną. Mieszkańcy grodu oraz okolicznych osad zostali uprowadzeni do Czech zaś sam gród został spalony.
Kolejnymi grodami pełniącymi tę funkcję były...
Poznań (940-1039) prawdopodobne miejsce chrztu Mieszka I w 966 roku. Od 968 r. siedziba biskupa Jordana. Funkcje stołeczne pełnił do 1039 r., gdy został splądrowany i zniszczony przez księcia czeskiego Brzetysława I.
Gniezno (940-1039) stanowiło jeden z grodów stołecznych państwa Piastów, obok Poznania i Giecza (grodów stołecznych, czyli miejsc gdzie wzniesiono tzw. palatia książęce było kilka, lecz zgodnie z dokumentem "Dagome iudex" z ok. 991, jedyną formalną stolicą państwa polskiego było Gniezno). W 1000 roku odbył się w Gnieźnie zjazd, w którym uczestniczył Bolesław I Chrobry i Otton III; proklamowano wtedy utworzenie arcybiskupstwa i metropolii gnieźnieńskiej. Także wtedy świątynię wybudowaną przez Mieszka I wyniesiono do rangi katedry. W 1018 r. miasto przeżyło ciężką klęskę: pożar strawił podgrodzie wraz z kościołem katedralnym, który do 1025 przeistoczył się w piękną, romańską katedrę. W 1025 w Gnieźnie miała miejsce koronacja Bolesława Chrobrego na króla Polski. W 1038 do Gniezna wtargnął książę czeski Brzetysław I, pozostawiając po sobie spalone podgrodzia i zniszczoną, ograbioną katedrę oraz zburzony zamek książęcy. Na skutek tego Kazimierz Odnowiciel przeniósł stolicę do Krakowa.
Kraków (1040-1079) złupiona i spalona Wielkopolska oraz zniszczone siedziby biskupie w Poznaniu i Kruszwicy sprawiły, że Kazimierz Odnowiciel zdecydował przenieść stolicę do Krakowa. Miasto pozostaje grodem stołecznym do 11 kwietnia 1079 r., czyli do chwili ucieczki Bolesława II Śmiałego na Węgry.
Płock (1079-1138) po ucieczce Bolesława II Śmiałego, tron Polski obejmuje Władysław I Herman, a Płock zostaje stolicą Polski. Herman rządzi do 1102 roku. Po jego śmierci rządy obejmuje urodzony w Płocku 20 sierpnia 1079 roku – Bolesław III Krzywousty, który sprawuję władzę do roku 1138. Zgodnie z jego testamentem kraj zostaje podzielony na dzielnice. Płock zostaje stolicą dzielnicy mazowieckiej i siedzibą książąt mazowieckich. Obaj spoczywają w płockiej katedrze.
Kraków (1138-1290) siedziba księcia seniora w okresie rozbicia dzielnicowego.
Poznań (1290-1296) gród stołeczny w okresie panowania Przemysła II.
Kraków (1296-1611) gród ponownie staje się głównym miastem stołecznym. Od 1596 r. rozpoczął się proces przenoszenia dworu królewskiego z Krakowa do Warszawy, który zakończono w 1611 r.
Łowicz (1572-1573) po śmierci Zygmunta Augusta (okres bezkrólewia), miasto pełni funkcję drugiej stolicy Rzeczypospolitej, jako siedziba prymasa Polski, który w okresie bezkrólewia wybierany był królem tymczasowym (Interrexem).
Warszawa (1596-1795;1807-1944) stolica Polski stała się dzięki Zygmuntowi III Wazie. Pełniła tę funkcję do III rozbioru Polski, kiedy wcielona została do zaboru pruskiego. Później tę funkcję pełniła w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (Kongresowym).
Lublin (1944-1945) stolica Polski przez 164 dni. Był siedzibą PKWN.
Łódź (1945) pełniła funkcję stolicy Polski ze względu na małe zniszczenia i centralne położenie.
Warszawa (od 1945 r.) formalnie stolicą jest na mocy Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej od 1952 r.
Z powyższego zestawienia wynika, że funkcję stolicy pełniło 9 polskich miejscowości:
-
Giecz (860-1038)
-
Poznań (940-1039 i 1290-1296)
-
Gniezno (940-1039)
-
Kraków (1040-1079; 1138-1290 i 1296-1611)
-
Płock (1079-1138)
-
Łowicz (1572-1573)
-
Warszawa (1596-1795;1807-1944 i od 1945)
-
Lublin (1944-1945)
-
Łódź (1945)
źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)
Galeria zdjęć - A stolic ci u nas dostatek...
Więcej artykułów od autora matusiak
Pragniemy życzyć wszystkim Internautom zdrowych i pogodnych Świąt Wielkanocnych, obfitości na Świątecznym stole, smacznego jajka oraz wiosennego nastroju w rodzinnym gronie. Zachęcamy również do lektury niniejszego artykułu, który dostarczy Wam wielu interesujących informacji o zwyczajach, związanych z Wielkanocą.
... a Bartkowa uwierzyła, dobrych pączków nasmażyła – to staropolskie powiedzenie odnosi się do jednej z najbardziej rozpowszechnionej i niezmiernie tkwiących w Polsce tradycji, która rozpoczyna okres ostatkowych obrzędów i zabaw, tzw. tłustego czwartku.
11 listopada to nie tylko Święto Niepodległości. 11 listopada to również liturgiczne wspomnienie świętego Marcina z Tours, a gdzie świętować imieniny Marcina? Oczywiście tylko w stolicy Wielkopolski – Poznaniu...
Początek listopada to tradycyjnie czas, w którym nasze myśli wędrują ku tym, których nie ma między nami. Ich czas na ziemskim padole dobiegł końca, a nam pozostały zdjęcia, wspomnienia i mogiły...
W polskiej tradycji ludowej uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny nazywano świętem Matki Bożej Zielnej lub Matką Bożą Zielną. W dniu 15 sierpnia obchodzono jedno z najstarszych świąt Maryjnych na Wschodzie, bardzo popularne wśród ludu.
Teraz czytane artykuły
Wszyscy potrafią wymienić bez wahania „wszystkie” stolice Polski: Gniezno, Kraków i Warszawę. Czy jednak te trzy miasta były tylko stolicami naszego kraju? Otóż nie.
Ed i Lorraine Warren zasłynęli w Stanach Zjednoczonych jako badacze zjawisk paranormalnych. W filmie „Obecność” możemy zapoznać się z ich najtrudniejszą sprawą (na potrzeby kina nieco ubarwioną). W tym artykule dowiecie się nieco o tym ekscentrycznym małżeństwie oraz o pewnej nawiedzonej lalce i kłopotach rodziny Smurlów.
Polska od wielu lat próbuje wdrożyć plany budowy elektrowni jądrowej. Często czynnikiem odrzucającym pomysł jest bezpieczeństwo. Czy elektrownia jądrowa może być niebezpieczna? Boimy się tego, czego nie znamy – zatem spójrzmy na temat z naukowego punktu widzenia.
Na ten film oddani fani Marvela czekali z niecierpliwością. Inni umiarkowani widzowie z kolei z pewnym niepokojem. Sam należący do tej drugiej grupy nie wiedziałem, czy finalny produkt będzie nadawał się do wielokrotnego spożycia. Na ekranie pojawiają się bowiem niemal wszyscy bohaterowie uniwersum. Utrzymać nad nimi kontrolę, tak, aby się nie pogubili i jednocześnie
O niewielkim Belnie jest dość głośno od przynajmniej dwóch lat. Nie tylko w związku z artykułami o Ignacym Leszczyńskim i rodzinie Jentysów, ale też z tablicą z historią wsi. To nie wszystko. Teraz mieszkańcy postanowili, że jeszcze bardziej przyczynią się w rozwój swoje małej, kochanej ojczyzny.
Atlantydę jako mityczną krainę rządzoną przez Króla Atlana, obecnie uznaje się za zwykłą legendę. Nie zmienia to jednak faktu, że ta „baśń” przez miała wielu swoich zwolenników i przez stulecia prowadzone były wykopaliska w celu odkrycia jej istnienia i prawdziwego położenia. Pierwsze zapiski pojawiły się wraz ze śmiałą, ale przyjętą teorią Platona, wedle której miała
Manga to obecnie jedna z najpopularniejszych form komiksowych na całym świecie. Wyewoluowała w Japonii już na początku lat dwudziestych XX wieku wraz z pojawieniem się pierwszej w dziejach shojo mangi „Tonda Haneko”, którą opublikował Rakuten Kirazawa. I choć może w ciężko to uwierzyć, to w ciągu następnych kilkudziesięciu lat ten sposób rysowania komiksów zdobył nies
W miasteczku Hawkins w stanie Indiana bez zmian. Niby lato, niby słońce, niby dorastanie i pierwsze miłosne zauroczenia. Ale co z tego, skoro licho nie śpi i czeka na odpowiedni moment, aby raz jeszcze wyleźć z nory i zakłócić ten czas beztroski. A czy widzowie, tj fani kultowej już serii „Stranger Things” mogą spać spokojnie, zadowoleni z poziomu najnowszego sezonu,
Wyobraź sobie, że nie masz nikogo bliskiego, a wszyscy dookoła sprawiają wrażenie, jakby byli Twoimi wrogami... Wtedy masz ochotę zamknąć się w sobie i najlepiej ograniczyć kontakty międzyludzkie do minimum. Partner porzucił, przyjaciółka nie ma czasu, a rodzina ma głęboko gdzieś Twoje potrzeby lub stawia ambicje ponad Twoje siły? Czasem czujesz się, że w życiu możesz
Najnowszy obraz Mitji Okorna pt. „Planeta Singli” bezapelacyjnie potwierdza reżyserski kunszt i talent twórcy przebojowych „Listów do M.”. Filmowiec kolejny raz zaprasza widzów na romantyczną przygodę pełną humoru, podczas której poruszy aktualne problemy, a także pokusi się o trafną krytykę postępowego i konsumpcyjnego społeczeństwa. „Planeta Singli” zatem to nic inn
W muzycznym świecie bywają takie duety, na które się miło patrzy, i które się jeszcze milej słucha. I nie koniecznie są to piosenkarze czy piosenkarki. Pochodzący z Chorwacji Luka Šulić i Stjepan Hauser nie śpiewają. Jako zespół 2Cellos od 2011 roku grają na wiolonczelach, i robią to tak widowiskowo i magicznie, że nie sposób oderwać wzroku, a i narząd słuchu pieszczo
Tajemnica starej puszczy scenariusz: Przemysław Jankowski, Część druga.
Zwykle wciela się w amantów, ale … jak sam twierdzi: nie jest materiałem na idola. Do ról przygotowuje się dokładnie: psychicznie, jak i fizycznie, biorąc zapewne przykład z kolegi zza oceanu Christiana Bale. Czasem przytyje, innym razem spiłuje przedni ząb. Cokolwiek nie zrobi z własnym ciałem, istotne jest, że z filmu na film dojrzewa i wzmacnia swój aktorski kunszt
Jaką temperaturę ustawić na termostacie bojlera, aby zminimalizować opłaty za prąd? Opiszemy kilka ważnych zasad związanych z oszczędna pracą bojlera. Zmniejsz swoje rachunki za prąd.
Witamy serdecznie na stronach portalu kulturalnego Altao.pl.
3 czerwca 2019 roku na portalu YouTube odbyła się premiera pierwszego singla z nowego solowego albumu Muńka Staszczyka. Utwór pt. „Pola” to spokojny numer w stylu starego, dobrego T.Love (zespół zawiesił działalność), gdzie najważniejsze są słowa – niby proste, ale gdy się w nie wsłuchać, to mają one głębię, tzw. drugie dno. Tekst napisał nie kto inny, jak sam Muniek.
Nadchodzi jedno z największych filmowych wydarzeń roku! Przedstawiamy pierwszy, szalony, choć pozbawiony dialogów, teaser „Mowy ptaków”, najnowszego filmu Xawerego Żuławskiego (autora „Wojny polsko-ruskiej”) na podstawie ostatniego scenariusza jego ojca, czyli Andrzeja Żuławskiego. To niezwykła opowieść o wykluczeniu i alienacji we współczesnej Polsce i szukaniu swoje
Nowości
Elon Musk. Miliarder, wizjoner, marzyciel, człowiek, który nie przestaje zaskakiwać swoimi pomysłami i innowacyjnymi rozwiązaniami. Zbudował super rakietę Falcon Heavy, wysłał w kosmos samochód Teslę Roadster, pracuje nad pociągiem próżniowym HyperLoop. A podczas niedawnej konferencji w San Francisco zdradził, że jego kolejna, założona w 2016 roku firma NeuraLink, int
„Najgorsze potwory rodzą się w nas samych” – głosi opis serialowego „Wiedźmina” od Netflixa. Polscy fani, nie spali, czekając do późnych godzin z 19 na 20 lipca, aż twórcy najpierw pokażą pierwszą zapowiedź adaptacji prozy (prawdopodobnie opowiadań) Andrzeja Sapkowskiego na Comin-Con w San Diego, a następnie umieszczą ją w sieci. Po jej obejrzeniu, zaczęły się w nich
Jego ostatnia edycja zgromadziła aż 30 tysięcy ludzi! Nic dziwnego. Festiwal Audioriver w Płocku to prawdziwa uczta dla fanów głośnej muzyki klubowej. Przez 3 dni mogą imprezować na świeżym powietrzu na plaży nad Wisła i na płockim rynku. W tym roku przypadnie już 14. edycja Audioriver. A odbędzie się ona w dniach 26-28 lipca. Organizatorem wydarzenia ponownie będzie
18 lipca 2019 roku na YouTubie wylądowała pierwsza, oficjalna zapowiedź sequela filmu z lat 80., który do dziś dzierży miano dzieła kultowego. Pamiętacie młodego pilota Mavericka, który zakochał się w swojej instruktorce? Pamiętacie jego rywala Icemana? A słynny motyw muzyczny oraz oscarową piosenkę „Take My Breath Away”? Już za rok, w czerwcu 2020 roku obejrzycie w k
Jedni w letnie, wakacyjne dni oddają się bez reszty głośnemu odpoczynkowi nad wodą, z kolei inni wolą w spokoju udać się na „randkę” z ciekawą książką. Ja należę do tej drugiej grupy. Dlatego na początku lipca 2019 roku odwiedziłem pobliską bibliotekę w poszukiwaniu powieści, której poświęciłbym wolny czas. Mój wzrok przyciągnęła pewna okładka z ważną informacją: Laur
Cześć wszystkim. Jak podobał wam się tegoroczny Magnificon? Ja pomimo kilku zgrzytów wspominam go bardzo dobrze. W poniższej krótkiej fotorelacji chciałabym żebyście spojrzeli na niego moimi oczami. Przy okazji drobna autorefleksja – to właśnie od Magnificonu zaczęła się moja przygoda z konwentami i mam do niego pewien sentyment. Z tego też powodu ciągnie mnie do Cosp
Artykuły z tej samej kategorii
Honor, odwaga, szlachetność – te trzy słowa idealnie opisują najsłynniejszego rycerza w dziejach Polski: Zawiszę zwanego Czarnym. Wielu słyszało to imię, ale warto poznać więcej faktów z jego życia. Niechaj ten artykuł będzie również należnym hołdem dla tegoż niezrównanego wojownika czasów średniowiecza.
Historia Majów mogła potoczyć się zupełnie inaczej, niż zakłada oficjalna nauka. Okazuje się, że nawet w środowisku naukowym istnieją naukowcy potrafiący myśleć inaczej, niż zakładają przyjęte powszechnie teorie.
Historia cywilizacji na Ziemi wciąż pozostaje niejasna. Oficjalnie przyjmuje się, że najstarszą kulturą jest sumeryjska, która liczy 6 000 lat. W przeciągu ostatnich lat poczynione zostały jednak nowe odkrycia, które całkowicie rujnują przyjmowane przez dekady schematy naukowe. Kluczem, a przynajmniej bardzo ważnym ogniwem w dziejach rodzaju ludzkiego były tereny dzis
Starożytna Turcja jest jednym z najbardziej zadziwiających miejsc na świecie. Oprócz zabudowań obecnych na powierzchni istnieją również wyrafinowane, podziemne konstrukcje.
11 listopada 2018 roku nasze najważniejsze Narodowe Święto obchodzone jest w szczególny sposób. To setna rocznica odzyskania niepodległości! Z tej okazji Polska Fundacja Narodowa zrealizowała wyjątkowy spot promujący to podniosłe wydarzenie i pokazujący uniwersalną drogę ku wolności jako powrót do ukochanego domu. Wystąpił w nim hollywoodzki gwiazdor i reżyser Mel Gib
Pliki cookie pomagają nam technicznie prowadzić portal Altao.pl. Korzystając z portalu, zgadzasz się na użycie plików cookie. Pliki cookie są wykorzystywane tylko do działań techniczno-administracyjnych i nie przekazują danych osobowych oraz informacji z tej strony osobom trzecim. Wszystkie artykuły wraz ze zdjęciami i materiałami dostępnymi na portalu są własnością użytkowników. Administrator i właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za tresci prezentowane przez autorów artykułów. Dodając artykuł, zgadzasz się z regulaminem portalu oraz ponosisz odpowiedzialność za wszystkie materiały umieszczone przez Ciebie na stronie altao.pl. Szczegóły dostępne w regulaminie portalu.
© 2019 altao.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
0.222