O nasChronologiaArtykułyWspółautorzyPocztaZałóż bloga
 -

Podróż po Dolnym Śląsku – Szczawno-Zdrój i Podziemne Miasto Osówka - Ciekawe miejsca

Jest wielu ludzi, którzy nie usiedzą w miejscu i zarówno przez cały rok, jak i podczas wakacyjnego urlopu kochają podróże w każdy zakątek kraju. Żądni przygody i nowej wiedzy przeciskają się przez podziemne tunele, wspinają na pagórki, maszerują leśnymi ścieżkami i udają się do malowniczych miasteczek… Jeśli należysz do takiej grupy osób, koniecznie odwiedź Dolny Śląsk, a konkretniej Szczawno-Zdrój oraz historyczny, tajemniczy kompleks Osówka.

Wstęp
Treść artykułu
Galeria zdjęć
Mapa
Opinie
Polecane artykuły
admin (41665 pkt)Strona WWW Autora
Ilość odwiedzin:
8 720
Czas czytania:
11 227 min.
Kategoria:
Ciekawe miejsca
Autor:
admin (41665 pkt)
Dodano:
3195 dni temu

Data dodania:
2015-07-30 13:59:38

Część zdjęć wykorzystanych w niniejszym artykule otrzymaliśmy od Jaromira Zawrota – młodego podróżnika; inne pochodzą z portalu Wikipedia. Fotografii od zaprzyjaźnionego z nami Jaromira byłoby więcej, ale wyczerpane w nieoczekiwanym momencie baterie aparatu oraz szybkie tempo zwiedzania Osówki nie pozwoliły na bardziej obszerną galerię. Niektóre, interesujące, pojawiające się w tekście informacje również uzyskaliśmy od samego Jaromira, za co serdecznie dziękujemy.

 

Wycieczkę czas rozpocząć…

 

Jako punkt odniesienia podróży najlepiej przyjąć Wałbrzych. Od tego miasta bowiem najłatwiej trafić, dojechać do miejsc przeznaczenia, czyli Głuszycy (z centrum jedzie się tu około 50 minut) i do Szczawna-Zdroju (miasteczko jest tak blisko Wałbrzycha, że mogłoby funkcjonować jako jego dzielnica) autobusem miejskim linii nr 5. Osówka znajduje się w granicach administracyjnych Głuszycy (aby dostać się z tej miejscowości do podziemnego kompleksu, należy kierować się na Sierpnicę lub piechotą tzw. żółtym szlakiem).

 

Szczawno-Zdrój – wypoczynek i zdrowie

 

Najpierw zajrzymy do Szczawna-Zdroju. Miasteczko liczące sześć tysięcy mieszkańców położone jest w południowo-zachodniej Polsce, na Dolnym Śląsku, w Sudetach Środkowych. Słynie z leczniczych wód mineralnych. Dawno temu w XIII wieku, w początkach swego istnienia, było nazywane Solikowem – osadą polską, do której z czasem przeprowadzała się ludność niemiecka. Stąd wkrótce dokonano zmiany nazwy na Salzborn, a następnie Salzbrunn. W 1597 roku nadworny lekarz bogatego rodu Hochbergów jako pierwszy zbadał działanie tamtejszych wód mineralnych, a w 1815 roku w Szczawnie wreszcie zaczęto leczyć. Do uzdrowiska przybyło 33 kuracjuszy. Prawie 100 lat później (1910) pszczyńscy książęta wybudowali tu spory hotel – dzisiejszy Dom Zdrojowy nr 1. Początkowo w Szczawnie-Zdroju leczyli się tylko ludzie bardzo zamożni. A obecnie oczywiście każdy ma szansę skorzystać z bogatej oferty miasteczka: picia wód, inhalacji, przeróżnych kąpieli, specjalistycznej gimnastyki itp. Dzięki temu podreperuje schorzenia górnych dróg oddechowych, narządu słuchu, układu moczowego i pokarmowego.

 

Poza kuracjami i relaksem w dwóch Domach Zdrojowych, Zakładzie Przyrodoleczniczym (powstałym w roku 1938) i w Pijalni Wód Mineralnych (wybudowanej w 1894 roku) można jeszcze pozwiedzać kilka pięknych zakątków miasta. A więc są to m.in.: Parki szczawieńskie, Teatr Zdrojowy, Dworzysko oraz Wieża Anny.

 

Parki szczawieńskie to zielone tereny, które obejmują dwa parki: Szwedzki i Zdrojowy. Obydwa stworzone na wzór angielski należą do jednych z największych na Dolnym Śląsku.

 

Znajdujący się na ulicy Kościuszki Teatr Zdrojowy wzniesiono w 1890 roku. Jest dziś w ścisłej czołówce najpiękniejszych i niezwykle magicznych teatrów w Polsce. Posiada wszak przestronną salę widowiskową z wystrojem rokokowym.  

 

Dworzysko to dawniejszy Ida Dwór, czyli dom wczasowy. Budynek, w którym niegdyś odbywały się liczne spotkanie towarzyskie i polityczne. Wieża Anny jest zwana też wieżą zegarową, służy jako świetny punkt widokowy.

 

Oficjalna strona miasta:

http://www.szczawno-zdroj.pl/

 

Podziemne Miasto Osówka – tajemnice III Rzeszy

 

Po spokojnym odpoczynku w Szczawnie-Zdroju trzeba poczuć jakiś dreszczyk emocji. Osówka jest najbardziej intrygującym i najdłuższym udostępnionym dla turystów podziemnym kompleksem znajdującym się w Górach Sowich. Kręcono tu m.in. zdjęcia do polskiego serialu  historycznego pt. „Tajemnica Twierdzy Szyfrów”. Dzisiaj jest możliwość eksplorowania 1500 metrów korytarzy, komnat, bunkrów i wyrobisk. Nie brakuje oświetlenia, interaktywnych chodników oraz tematycznych wystaw. Warto ostrzec zmarzlaków, że nawet jeśli na zewnątrz słońce grzeje i powietrze wręcz afrykańskie, to tam na dole temperatura wynosi jedynie kilka stopni Celsjusza. Zaopatrzcie się lepiej w ciepłe kurtki. Do wyboru są trasy: historyczna, edukacyjna, a także ekstremalna i ekspedycyjna.

 

No dobrze, może mylić nieco sama nazwa, czyli miasto Osówka. Nie ujrzy się tam bowiem ani domów, ani ulic itp., ale za to dozna się niesamowitości tego zagadkowego, położonego pod ziemią ciemnego i wilgotnego miejsca, które miało spełniać pewne funkcje. Jakie? Są różne hipotezy.

 

Prawdopodobnie Osówka miała służyć jak kwatera główna lub schron. Inni z kolei uważają, że była fabryką, gdzie planowano produkować tajną, niszczycielską broń.

 

Cofnijmy się do 1943 roku. Wtedy rozpoczęto budowę podziemnych, ogromnych betonowych korytarzy, czyli część tzw. projektu Riese (niem. Olbrzym). Oprócz dobrze poznanej i zagospodarowanej Osówki wydrążano też korytarze w Rzeczce i na Włodarzu. W trakcie prac życie straciło setki przymusowych robotników – jeńców wojennych ze Stalagu w Zgorzelcu i więźniów z filii obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Zbliżające się w 1945 roku Armia Czerwona i Wojsko Polskie zmusiły niemieckich żołnierzy do zaprzestania dalszego rozbudowywaniu obiektu. Po wojnie Osówka została splądrowana, a następnie zamknięta. Dopiero w 1995 roku teren ten zabezpieczono i zaadaptowano. Warto tu wspomnieć, że otwarto także do zwiedzania zachowaną zewnętrzną infrastrukturę, czyli dwa budynki naziemne: „Siłownię” oraz „Kasyno”.

 

Z ciekawostek warto wymienić, że do początku lat 50. w Górach Sowich nadal działała nazistowska partyzantka Werwolf, a w latach 90. odbywały się w podziemiach potajemne satanistyczne, czarne msze. Jedną z komnat Niemcy wyłożyli drewnem (i sufit i ściany). Wyraźnie widać, że deski są nadpalone (to pozostałość po czarnej mszy mającej miejsce w 1991 roku).

 

Oficjalna strona:

http://www.osowka.pl/

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję

Galeria zdjęć - Podróż po Dolnym Śląsku – Szczawno-Zdrój i Podziemne Miasto Osówka

Loading map ....

Temat / Nick / URL:

Treść komentarza:

Więcej artykułów od autora admin

Gdy Groniec, Mozil i Rynkiewicz łączą siły z Szymonem Siwierskim, to jest "Do góry nogami"! - Zespoły i Artyści

Szymon Siwierski przedstawia singiel „Do góry nogami”, zwiastujący jego drugi album studyjny zatytułowany „pictures”. W premierowym nagraniu poznańskiego pianisty i kompozytora pojawiają się wyjątkowi muzyczni goście: laureaci nagrody Fryderyk 2024, Katarzyna Groniec i Czesław Mozil, a także ceniony trębacz jazzowy, Patryk Rynkiewicz. Taka zacna grupa powoduje, że piosenka jest jak piękny, spokojny, ale pełen skrajnych emocji, sen. Otula wokalem i dźwiękami. A tekst zachęca do refleksji.

Małgorzata Beczek: "Gdybym tylko wiedziała, jakie to fajne uczucie w końcu się na kogoś porządnie wku*wić" - Muzyczne Style

Do sieci trafił nowy singiel Małgorzaty Beczek, czerwonowłosej wokalistki i songwriterki, która po elektronicznym „Za daleko” idzie w kierunku popowo-gitarowych brzmień. „Karma” jest drugim singlem promującym nowy album artystki, którego premiera zaplanowana jest na drugą połowę 2024 roku. To bardzo osobista piosenka, dzięki której może nareszcie wyrzucić z siebie negatywne emocje!

 -

Odwiedzin: 173

Autor: adminKultura

Patronujemy I Wojewódzkiemu Konkursowi Plastyczno-Multimedialnemu w ramach projektu "HEJTLine"! - Kultura

Z przyjemnością informujemy, że jako patron medialny projektu społecznego „HEJTLine”, wsparliśmy jego fundamentalną część. To I Wojewódzki Konkurs Plastyczno-Multimedialny o nazwie „Cisza Nienawiści Nigdy hejt! Zawsze heart!”. Jakże ważna tematyka w dzisiejszych czasach!

"Ellie", czyli różne odcienie miłości w barwnym teledysku stworzonym przez AI! - Muzyczne Style

A gdyby tak wykorzystać sztuczną inteligencję do zrealizowania clipu, który będzie „pachniał” szczerą, intymną relacją zakochanej pary? Takie pytanie zadał sobie zapewne Tadeusz Seibert – finalista 10. edycji programu „The Voice of Poland”. Twierdząca odpowiedź z czasem zamieniła się w gotowy projekt. I pięknie, bo „Ellie” dzięki AI jeszcze bardziej wybrzmiewa jako słodko-gorzka piosenka o skrajnych emocjach towarzyszących związkom, wpadając nie tylko w ucho, ale i w oko.

Dokąd zmierza EleeS? Do lasu! Do świata cudów i przemyśleń... - Zespoły i Artyści

W singlu pt. „Idę do lasu” zabiera słuchaczy na przechadzkę na łono natury. Dosłownie i w przenośni promuje powrót do korzeni. Zaprasza do zdystansowania się od rzeczywistości. Zachęca do zwolnienia tempa i zatracenia się na łonie natury, do radosnego zagubienia się wśród konarów drzew. Zaplątana w gąszczu leśnych pajęczyn i metafor EleeS, pokazuje, że z dala od zgiełku miasta można poczuć się jak poza czasem, w odrealnieniu, w cudownej próżni, w której wreszcie jest czas na przemyślenia i podróż w głąb siebie.

Teraz czytane artykuły

Podróż po Dolnym Śląsku – Szczawno-Zdrój i Podziemne Miasto Osówka - Ciekawe miejsca

Jest wielu ludzi, którzy nie usiedzą w miejscu i zarówno przez cały rok, jak i podczas wakacyjnego urlopu kochają podróże w każdy zakątek kraju. Żądni przygody i nowej wiedzy przeciskają się przez podziemne tunele, wspinają na pagórki, maszerują leśnymi ścieżkami i udają się do malowniczych miasteczek… Jeśli należysz do takiej grupy osób, koniecznie odwiedź Dolny Śląsk, a konkretniej Szczawno-Zdrój oraz historyczny, tajemniczy kompleks Osówka.

 -

Odwiedzin: 1495

Autor: GieHaSeriale

Komentarze: 1

"Mare z Easttown" – Ogród Pamięci - Seriale

HBO ma już dawno za sobą złoty wiek, kiedy to w zasadzie każdy widz winien był odbierać w odpowiednio wielkim zachwycie każdą produkcję spod tego szyldu. Z kolei współczesny okres, w którym wydalane są rzeczy typu: „Watchmen”, „Kraina Lovecrafta” czy ostatnie dwa sezony „Gry o Tron”, nie może być uznany (mówiąc delikatnie) za nieskazitelny. Na szczęście, raz na jakiś czas HBO potrafi jeszcze przypomnieć sobie, jak stworzyć produkt pierwszej klasy. Zapraszam do Easttown.

 -

Odwiedzin: 4032

Autor: aragorn136Seriale

Komentarze: 3

"Squid Game" – Czerwone, zielone, brutalne, szalone! - Seriale

456. Tylu identycznie ubranych Koreańczyków za chwilę będzie rywalizować w „Czerwone, Zielone”. To gra znana w Polsce jako „Baba Jaga Patrzy”. Różnica polega na tym, że ową Babę odgrywa Wielka Lalka, a kto nie przedostanie się do mety, ten nie zdąży nawet… narobić w gacie ze strachu. Tak właśnie prezentuje się jedna z pierwszych scen w „Squid Game”. Serialu, który tuż po wrześniowej premierze na Netflixie stał się fenomenem na skalę światową. Jak to możliwe, że na punkcie opowieści o dorosłych ludziach biorących udział w dziecięcych grach „oszalało” miliony widzów?

 -

Odwiedzin: 77350

Autor: PaMElektronika

Komentarze: 1

Zasilacz uniwersalny lub modelarski zrobiony z komputerowego zasilacza ATX - Elektronika

Czy posiadacie stary komputer z zasilaczem AT lub ATX? Często bywa, że taki komputer jest już nam niepotrzebny. Można jednak wykorzystać część jego elementów, aby zbudować coś przydatnego. Dziś pokażę jak ze starego zasilacza ATX zbudować własny zasilacz, do celów modelarskich lub hobbistycznych, a nawet na potrzeby elektronicznych projektów.

Ukradłaś "Dziennik Śmierci", witaj w moim koszmarze! - Recenzje książek

Z polecenia koleżanki przeczytałem thriller autorstwa Chrisa Cartera (nie tego od „X Files”). Zachwalała, że ów pisarz ma pióro na tyle sprawne i klimat potrafi wykreować taki, że ciary na plecach murowane. Faktycznie – „Dziennik Śmierci” nie tylko samym tytułem budzi ciekawość i strach. To książka, którą wertuje się szybko, a w głowie zostaje masa szczegółów. Czy jednak jest to dzieło tej klasy, co „Milczenie owiec” Thomasa Harrisa?

Nowości

 -

Odwiedzin: 76

Autor: pjKultura

"Blef doskonały", tak "doskonały", że w kieszeni ma Wielkiego Węża! - Kultura

Jeden kolega opowiedział niedawno świetny dowcip. Brzmiał on następująco: „Do baru wchodzi Niemiec, Rusek i Covid, a tam Węgrzyn”. Kto nie widział żadnego filmu twórcy/twórców/braci o takim nazwisku, to nie załapie sensu, ale reszta zakuma. Bo o ile jeszcze pierwsze dzieło – „Proceder”, opowiadające o życiu i śmierci znanego rapera, było niezłe, tak już kolejne obrazy stały niebezpiecznie blisko CV Patryka Vegi. „Blef doskonały” jest najgorszy. Niestety. Pierwotnie miał pojawić się w kinach w 2021 roku. Od tamtego czasu Węgrzynowie próbowali chyba naprawić dźwięk i montaż. Nie udało się… Ale nie samo udźwiękowienie sprawiło, że film ten otrzymał Wielkiego Węża, czyli antynagrodę dla najsłabszej produkcji. Przecież miał konkurencję w postaci Mariusza Pujszo i Pana Samochodzika!

Gdy Groniec, Mozil i Rynkiewicz łączą siły z Szymonem Siwierskim, to jest "Do góry nogami"! - Zespoły i Artyści

Szymon Siwierski przedstawia singiel „Do góry nogami”, zwiastujący jego drugi album studyjny zatytułowany „pictures”. W premierowym nagraniu poznańskiego pianisty i kompozytora pojawiają się wyjątkowi muzyczni goście: laureaci nagrody Fryderyk 2024, Katarzyna Groniec i Czesław Mozil, a także ceniony trębacz jazzowy, Patryk Rynkiewicz. Taka zacna grupa powoduje, że piosenka jest jak piękny, spokojny, ale pełen skrajnych emocji, sen. Otula wokalem i dźwiękami. A tekst zachęca do refleksji.

 -

Odwiedzin: 157

Autor: marmir83Erotyka, towarzyskie

Komentarze: 2

Krótka historia związków... - Erotyka, towarzyskie

Ostatnio wytknięto mi, że moje wpisy są poniekąd stronnicze i monotematyczne, więc dziś o czymś zupełnie innym. Związki, bo one są dziś na tapecie, są rzeczą niezwykle trudną nie tylko do utrzymania, ale i do opisania. Dlaczego on i ona mają te same cele, jednak im się nie udaje?

 -

Odwiedzin: 86

Autor: aragorn136Seriale

Komentarze: 1

"Szōgun" – Toranaga sama, co skrywasz w swoich oczach? - Seriale

Bezlistna gałąź na wietrze. Niezbadane ścieżki przede mną. Ostrze śmierci tak blisko. Takimi oto słowami, a raczej haiku można by określić „przygodę”, jaką jest seans nowej adaptacji „Szoguna” Jamesa Clavella. Bo to serial „otulający” barwami i zapachami kwitnącej wiśni, a jednocześnie przerażający dla zachodniego widza ze względu na brutalne obyczaje i rytuały. Gdzie bardziej od widowiskowości liczy się to, co siedzi w głowach lordów. Japonia przełomu XVI i XVII wieku chyba nigdy nie była tak ukazana na małym ekranie, choć przecież jeden „Szogun” już do nas zawitał dekady temu. Ale czy nowsza wersja faktycznie wygrywa, będąc dziełem wybitnym na każdym poziomie?

Camera Action: Młodzieżowa grupa inspiruje Włocławek - Ludzie kina

W Liceum im. Ziemi Kujawskiej we Włocławku działa grupa projektowa o nazwie "Camera Action", która choć nie tworzy własnych filmów, to z pasją i zaangażowaniem edukuje społeczność na temat kinematografii. Ich głównym celem jest nie tylko rozpowszechnianie wiedzy o świecie filmu, ale także inspiracja innych do zgłębienia tej fascynującej dziedziny.

 -

Odwiedzin: 209

Autor: pjIntrygujące

Synteza, czyli Internetowe Radio prowadzone przez… AI! - Intrygujące

Uwaga! Uwaga! Drodzy czytelnicy, a raczej słuchacze. Właśnie wystartowało w Polsce nowe radio. Rozgłośnia ta jest jednak nietypowa. Nie chodzi o transmisję na żywo – taka opcja to żadna rewelacja. Radio Synteza różni się natomiast puszczanymi kawałkami oraz komentatorami/prezenterami. Całość to bowiem wytwór Sztucznej Inteligencji! Ciekawy eksperyment, ale i pewna obawa, że przyszłość dla prawdziwych piosenek, lektorów, spikerów nie brzmi za wesoło.

Artykuły z tej samej kategorii

 -

Odwiedzin: 12703

Autor: PaMCiekawe miejsca

Komentarze: 1

Co warto zobaczyć Golub-Dobrzyń - Rynek - Ciekawe miejsca

Rynek w Golubiu Dobrzyniu zachwyca swoją konstrukcją. Miejsce, które trzeba zobaczyć będąc w okolicy. Co skrywa ten niepozorny skrawek miasta? Wąskie uliczki, stare kamienice, mur obronny oraz wiele ciekawych zabytków.

 -

Odwiedzin: 1123

Autor: pjCiekawe miejsca

Komentarze: 2

Kino za Rogiem w Kowalu, czyli jedna z magiczno-kameralnych świątyń filmu! - Ciekawe miejsca

Osoby, które wieszczyły zmierzch małych kin, powinny cofnąć swoje pesymistyczne słowa. Oto bowiem w całej Polsce powstają – może nie jak grzyby pod deszczu – ale dość sprawnie miejsca, które przyciągają kinomaniaków w każdym wieku. Nie ma w nich ekranu tak dużego jak w multipleksach, nie ma atakującego ze wszystkich stron dźwięku z mocą startującej rakiety. Ale za to jest coś innego – jedyna w swoim rodzaju urokliwa atmosfera, jakiej nie znajdziecie nawet w skromnych salach Domów Kultury i Dyskusyjnych Klubów Filmowych. To główny powód, aby wybrać się do Kin za Rogiem, m.in. do tego stworzonego w Kowalu, w budynku Szkoły Podstawowej. Jeżeli w kilkudziesięciu takich placówkach rozlokowanych w całej Polsce (także w większych miastach) wrażenia są podobne, jest to znak, że żaden projektor domowy nie będzie już potrzebny…

 -

Odwiedzin: 11457

Autor: pjCiekawe miejsca

Komentarze: 1

Park Kulturowy Wietrzychowice i Sarnowo – niezwykłe przeszło tysiącletnie korzenie Kujaw - Ciekawe miejsca

Jest pewne niezwykłe miejsce w Polsce, a dokładniej na Kujawach, które niczym wehikuł czasu może nas przenieść do bardzo odległych, dawnych czasów – kilka tysięcy lat p.n.e. Do epoki neolitu, kiedy to mieszkająca w osadach ludność wyrabiała charakterystyczne lejkowate naczynia oraz narzędzia z kamienia, gdzie po lasach biegały wymarłe obecnie zwierzęta, i gdzie bogaty system wyobrażeń silnie wiązał się z wiarą w życie pozagrobowe. Tym miejscem jest Park Kulturowy w Wietrzychowicach i położonym niedaleko Sarnowie!

 -

Włocławek - zdjęcia wykonane z poziomu lustra wody nad Wisłą - Ciekawe miejsca

Zapraszamy na wirtualną wycieczkę statkiem po rzece Wiśle w okolicy miasta Włocławek. Zdjęcia pokazują stary most we Włocławku, bulwary i tamę wraz ze śluzą, krzyż przy pomniku wyrzucenia Jerzego Popiełuszki. Włocławek - lato 2012.

 -

Odwiedzin: 12201

Autor: adminCiekawe miejsca

Komentarze: 1

Skansen w Kłóbce - folklor, magia i sentymentalna podróż w przeszłość - Ciekawe miejsca

Zwiedzaliśmy Kujawsko-Dobrzyński Park Etnograficzny. Zachęcamy do lektury artykułu o tym niezwykłym miejscu. Znajdziecie tutaj galerię zdjęć, które sprawią, że cofniecie się w czasie i na te kilka chwil zapomnicie o współczesnym świecie.

Pliki cookie pomagają nam technicznie prowadzić portal Altao.pl. Korzystając z portalu, zgadzasz się na użycie plików cookie. Pliki cookie są wykorzystywane tylko do działań techniczno-administracyjnych i nie przekazują danych osobowych oraz informacji z tej strony osobom trzecim. Wszystkie artykuły wraz ze zdjęciami i materiałami dostępnymi na portalu są własnością użytkowników. Administrator i właściciel portalu nie ponosi odpowiedzialności za tresci prezentowane przez autorów artykułów. Dodając artykuł, zgadzasz się z regulaminem portalu oraz ponosisz odpowiedzialność za wszystkie materiały umieszczone przez Ciebie na stronie altao.pl. Szczegóły dostępne w regulaminie portalu.

© 2024 altao.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
0.499

Akceptuję pliki cookies
W ramach naszego portalu stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym momencie zmiany ustawień dotyczących cookies. Jednocześnie informujemy, iż warunkiem koniecznym do prawidłowej pracy portalu Altao.pl jest włączenie obsługi plików cookies.

Rozumiem i akceptuję