Paszporty Polityki za rok 2020 – wśród nagrodzonych Siksa i Piotr Domalewski - Kultura

Gala (tym razem bez udziału publiczności), poprowadzona przez redaktora naczelnego tygodnika – Jerzego Baczyńskiego i dziennikarkę Grażynę Torbicką rozpoczęła się 26 stycznia o godzinie 20.15 od krótkiego podsumowania poprzedniego roku, który zmienił życie wielu artystów na gorsze (tracili nie tylko pieniądze, ale także kontakt z widownią). Transmisja na żywo była dostępna zarówno w telewizji TVN, jak i w serwisie Player.pl oraz dodatkowo na facebookowym profilu „Polityki”.

 

Nagrody (stanowiący dowód artystycznej tożsamości i jednocześnie międzynarodowej rangi symboliczny paszport oraz sumę pieniężną) otrzymali twórcy w siedmiu głównych kategoriach: film, literatura, teatr, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna i kultura cyfrowa. Oczywiście nie zabrakło też specjalnego wyróżnienia w dziedzinie (istniejącej od 2002 roku ) o nazwie: „kreator kultury”. Za specjalne osiągnięcia w jej krzewieniu doceniono, będących dla siebie oparciem Bożenę i Lecha Janerków. Uzasadnieniem takiego wyboru było to, że tworzą oni „najwspanialszą w polskiej muzyce rozrywkowej opowieść o niezależności, snutą przez dekady w zespole Klaus Mitffoch, a później na autorskich płytach. Opowieść, której nie dogonił >>lukratywny wieprz<< i w której „wszystko było dobrze i wszystko w sam raz”.

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

 

Reszta nagrodzonych osób także „nie ulegała modom i środowiskowym naciskom”. Wśród nich chociażby reżyser i aktor Piotr Domalewski, który w swoich filmach („Cicha noc” oraz „Jak najdalej stąd”) ma odwagę mierzenia się z problemami podzielonych rodzin i wsłuchiwanie się w głos Polaków na emigracji. Oraz twórcy Teatru 21, a więc jedynego w naszym kraju teatru, na którego deskach występują osoby chorujące na zespół Downa i autyzm, i który praktykuje różnorodność i uczy wrażliwości.

 

Teatr 21 (źródło: youtube.com/screenshot)

 

Wyróżniona w kategorii literatura Mira Marcinów, autorka powieści pt. „Bezmatek”, czyli brutalnej historii o pragnieniu życia i ucieczce od umierania, zadedykowała swój Paszport wszystkim kobietom walczącym o własne prawa na ulicy. Dlatego pokazała przed kamerą maseczkę ze znakiem Strajku Kobiet i życzyła Polkom dużo wytrwałości.

 

Okładka powieści "Bezmatek" (źródło: czarne.com.pl)

 

Aspekt polityczno-wolnościowy pojawił się również w przemówieniu prowokacyjnego duetu Siksa (wokalistka Alex Freiheit i basista Piotr Buratyński). W muzyce wyrażali swoje poglądy punkowym krzykiem, a w trakcie 28. edycji przyznania Paszportów Polityki pojawiły się odważne słowa mówiące o „buncie faszystowskiej hordy orków”, pośród których strajkujące Polskie dziewczyny to „elfy w bieli”. Jeśli ktoś nie zna Siksy, to wyjaśniamy, że to formacja niemal z innej planety (mimo że z Gniezna). Przekraczanie granic, oryginalne brzmienia (surowe i minimalistyczne) i pomysły na koncertowanie (teatr połączony z happeningiem) – to jej podstawowe cechy.

 

Dodajmy jeszcze, że pierwszy raz jury przyznało nagrodę specjalną w nowej kategorii: kultura zdalna. Otrzymał ją Artur Liebhart, czyli dyrektor największego festiwalu filmów dokumentalnych w Polsce, odbywającego się w 6 miastach w tym samym czasie.

 

Poniżej wymieniamy wszystkich nagrodzonych artystów wraz z uzasadnieniem, dlaczego akurat oni zostali uznani za najlepszych.

 

Laureaci Paszportów Polityki za rok 2020:

 

Film:

Piotr Domalewski – za „konsekwencję w egzorcyzmowaniu polskich kompleksów, odwagę mierzenia się z problemami podzielonych rodzin i wsłuchiwanie się w głos Polaków na emigracji”.

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

 

Teatr:

Justyna Sobczyk i Teatr 21 – za „przedstawienia uczące wrażliwości na to, co nieoczywiste. I dawanie każdym z nich wspaniałego przykładu praktykowania różnorodności, włączania i współpracy – na poziomie ludzkim, społecznym, artystycznym i instytucjonalnym”.

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

 

Literatura:

Mira Marcinów – za „intensywną opowieść o relacji córki i matki, o życiu i umieraniu. Wybitność >>Bezmatka<< wykracza daleko poza temat żałoby, dotyczy też literackiego języka, zarazem wywrotowego i precyzyjnego”.

 

Sztuki wizualne:

Małgorzata Mirga-Tas – za „sztukę, która efektownie, niebanalnie i mądrze opowiada o tożsamości i dziedzictwie. Za szukanie w tradycji Romów ciągle aktualnych wartości i uniwersaliów”.

 

Muzyka popularna:

Duet Siksa – za „muzyczne działania, które prowokowały, drażniły, ale wyprzedziły swój czas. Za punkowy krzyk, który stał się artystycznym paliwem dla ulicznych wydarzeń i manifestacji, ale nie przestał być oryginalnym, własnym głosem”.

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

 

Muzyka poważna:

Ania Karpowicz – za „konsekwencję i skuteczność w promowaniu zapomnianej muzyki XX wieku oraz muzyki współczesnej, w tym twórczości młodych kompozytorek. Za stworzenie Hashtag Ensemble (kooperatywy muzycznej specjalizującej się w wykonawstwie muzyki współczesnej, improwizacji i edukacji artystycznej) i festiwalu WarszeMuzik (koncerty w podwórkach warszawskich kamienic), które wrosły już w nasz pejzaż muzyczny”.

 

źródło: YouTube.com (Standardowa licencja)

 

Kultura cyfrowa:

Marta Malinowska, Jacek Brzeziński, Artur Ganszyniec. Studio Different Tales – za „tworzenie wciągających opowieści opartych na słowie, oszczędnie korzystających z obrazu i dźwięku, ale po mistrzowsku wykorzystujących medium gry wideo”.

 

---

 

Kreator kultury:

Bożena i Lech Janerkowie – za „najwspanialszą w polskiej muzyce rozrywkowej opowieść o niezależności, snutą przez dekady w zespole Klaus Mitffoch, a później na autorskich płytach. Opowieść, której nie dogonił >>lukratywny wieprz<< i w której >>wszystko było dobrze i wszystko w sam raz<< – także dzięki temu, że snuta była przez dwoje muzyków będących dla siebie oparciem”.

 

Kultura zdalna (nowa kategoria):

Artur Liebhart (dyrektor festiwalu Millenium Dosc Against Gravity) – za „działania, które skutecznie zbliżyły twórców i publiczność w sieci”.

 

Sponsorem i partnerem nagrody w tej kategorii jest Sebastian Kulczyk.

 

Jak przekonują słusznie organizatorzy corocznej gali, Paszporty Polityki to „drogowskazy wolnej kultury po zmianie ustrojowej w Polsce”. Przypomnijmy, że przez 27 lat nagrodzono łącznie 168 laureatów. Co ciekawe, dwa razy przyznano nagrody ex aequo (Xawery Żuławski i Borys Lankosz w kategorii film oraz Julia Marcell i Maciej Szajkowski w dziedzinie muzyka popularna). Paszporty Polityki to także obraz pokoleniowy artystów. Np. w 1995 roku wyróżniono Wojciecha Waglewskiego, a 11 lat później jego synów – Bartosza i Piotra (Fisz i Emade). Podobnie było z Marcelem (film) i Mikołajem Łozińskim (literatura).

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą Altao.pl. Kup licencję